Χτίζοντας μία εικόνα ότι έχει τον απόλυτο έλεγχο, ότι είναι προσιτός και ότι ο λόγος του δεν είναι τεχνοκρατικός ούτε ξύλινος, αλλά απλός και κατανοητός, ότι αφουγκράζεται την κοινωνία και ότι έχει όραμα, παρουσίασε ο Κ. Μητσοτάκης το προεκλογικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας. Ο απολογισμός της τετραετίας ήταν γεμάτος χειραψίες, κορδέλες, χαμόγελα, συμφωνίες για επενδύσεις, έργα, ανάκαμψη. Σαν ένας καλός μάνατζερ. Δεν δόθηκε καμία βαρύτητα στις κρίσεις που ξέσπασαν την τετραετία, την υγειονομική, την περιβαλλοντική, την ενεργειακή, την πληθωριστική. Δεν έγινε κανένας απολογισμός των μέτρων που πήρε η κυβέρνηση και των αποτελεσμάτων της.
Αποσπασματικές δεσμεύσεις
Το πρόγραμμα της ΝΔ εμφανίστηκε ως ολιστικό, ως λίγο από όλα: αύξηση μισθού, αύξηση αφορολόγητου, ψηφιακή υγεία, προσλήψεις στην παιδεία, νέα έργα και επενδύσεις, πρόσβαση των ανάπηρων σε αρχαιολογικά μουσεία, περισσότερο ψηφιακό κράτος, περισσότερες εξοπλιστικές δαπάνες, αντιμετώπιση του μεταναστευτικού. Ήταν ένα πρόγραμμα με μια διάθεση δεσμεύσεων, οι περισσότερες από τις οποίες είχαν επαναληφθεί στο προηγούμενο προεκλογικό πρόγραμμα, του 2019. Ήταν όμως και ένα πρόγραμμα με πολλά κενά.
Η δέσμευση του Κ. Μητσοτάκη, μετά τα Τέμπη, για ασφαλείς μεταφορές και επένδυση στο σιδηροδρομικό δίκτυο, εξαφανίστηκε. Μίλησε μονάχα για δρομολόγια που φτάνουν στην ώρα τους και ανανέωση κάποιων λεωφορείων. Η εξαγγελία για πράσινη πολιτική είναι κούφια, περιλαμβάνοντας μόνο ΑΠΕ, χωρίς φυσικά αυτές να μπαίνουν σε ένα πλαίσιο οφέλους της κοινότητας από την παραγωγή ενέργειας. Επί της ουσίας δεν ειπώθηκε ούτε ένα οικολογικό μέτρο. Μετά από τόσες φυσικές καταστροφές που είχε να αντιμετωπίσει. Πώς άλλωστε; Όταν την περασμένη τετραετία έφτιαξε νομοθετικό πλαίσιο άλωσης των περιοχών Natura, καταστροφής της θαλάσσιας ζωής με στόχο τις εξορύξεις υδρογονανθράκων, αύξησης των ατμοσφαιρικών ρύπων, κ.λπ. Από το πρόγραμμα εξαφανίστηκε και η κρίση ιδιωτικού χρέους και στεγαστική κρίση. Δεσμεύτηκε για αύξηση του προϋπολογισμού για το πρόγραμμα Σπίτι Μου, ένα πρόγραμμα που όχι μόνο δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί αλλά είναι στην αρχή της διαλογής των αιτήσεων και για το οποίο μίλησε απολογιστικά. Δεν δεσμεύτηκε για κανένα μέτρο αντιμετώπισης της ακρίβειας και της ενεργειακής κρίσης. Δεν επανέλαβε καν τις δεσμεύσεις του 2019 για μείωση των συντελεστών ΦΠΑ από το 24% και το 13% στο 22% και το 11%. Φυσικά και δεν έκανε καμία αναφορά στην αντιμετώπιση της διαφθοράς και στη θωράκιση του κράτους δικαίου, όταν ελέγχεται, ή θα έπρεπε να ελέγχεται, για τα πεπραγμένα της στην αντίθετη κατεύθυνση. Έκανε λόγο ψηφιακή υγεία, χωρίς να πει πώς θα αντιμετωπίσει την υποστελέχωση των νοσοκομείων και των κέντρων, ιδιαίτερα στην περιφέρεια. Αναφέρθηκε σε προσλήψεις 10.000 ατόμων, χωρίς να διευκρινίζει τις θέσεις και τον τόπο.
Από την άλλη, ο Κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε για κάποια ζητήματα με έναν δημιουργικό τρόπο… Για παράδειγμα, ενώ η κυβέρνησή του ήταν αυτή που αύξησε τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες και ενώ μόλις έχει δημοσιευτεί ο συντελεστής Gini (δείκτης άνισης κατανομής εισοδήματος) σημειώνοντας αύξηση κατά 1 ποσοστιαία μονάδα και η έκθεση του ΟΟΣΑ που εντοπίζει μείωση του μέσου πραγματικού μισθού κατά 7,4%, ο Κ. Μητσοτάκης δεσμεύτηκε για μέσο μισθό στα 1.500 ευρώ (που αυτό φυσικά δεν μπορεί να αποτελέσει ένδειξη, αφού δείχνει το μέσο όρο των μισθών και με την αύξηση των ανισοτήτων μπορεί αυτός να αυξηθεί ενώ ταυτόχρονα βαθαίνει η φτώχεια).
Διορθωτικές κινήσεις
Πέραν του προγράμματος, η ΝΔ προέβη σε κάποιες διορθωτικές κινήσεις. Η μία είναι να αμβλύνει λίγο τις αντιθεσμικές και αντιδημοκρατικές της γωνίες. Η γραμμή της ΝΔ ήταν πολύ έξω από το πνεύμα του συντάγματος. Ενάντια στο εκλογικό σύστημα που έχουμε, την απλή αναλογική, απέναντι στο ισχύον μοντέλο σχηματισμού κυβέρνησης, με τις διερευνητικές εντολές, επιθετική στο σχηματισμό κυβέρνησης από κόμματα μειοψηφίας, απαξιωτική στη λαϊκή εντολή της κάλπης της 21ης Μάη. Τώρα αλλάζει τη γραμμή. Από εκεί που μέχρι πριν μία εβδομάδα έλεγε ότι θα παραδώσει τη διερευνητική εντολή [«στις πρώτες εκλογές έχουμε πει ότι δεν μπαίνουμε σε καμία συζήτηση περί συγκυβέρνησης. Θα την καταθέσουμε αμέσως. Την παίρνουμε, την δίνουμε. Τελείωσε», Α. Γεωργιάδης], τώρα λέει «θα σεβαστώ το σύνταγμα, θα παραλάβω την εντολή που θα μου έχει εμπιστευτεί ο ελληνικός λαός» (Κ. Μητσοτάκης). Από εκεί που ανακοίνωσε την ίδια μέρα της ημερομηνίας των πρώτων εκλογών, την ημερομηνία των δεύτερων («το αργότερο έως τις αρχές Ιουλίου»), τώρα λέει «υπάρχει μία Κυριακή μόνο, η 21η Μαΐου». Και ύστερα, στρέφει το βλέμμα της και σε άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, επιτιθέμενη στο ΜέΡΑ25 στην προσπάθειά της να αναβιώσει το δίλημμα «ευρώ ή δραχμή». Τι και αν το ΜέΡΑ25 έχει παρουσιάσει το πρόγραμμα Δήμητρα ήδη από τις προηγούμενες εκλογές το 2019 και το έχει καταθέσει στην Βουλή τον Δεκέμβρη του 2020 ως πρόταση νόμου, τώρα ξαφνικά αποτελεί πεδίο αντιπαράθεσης και καταφανούς κινδυνολογίας.
Σήμερα, στο Ζάππειο, ο ΣΥΡΙΖΑ θα παρουσιάσει το δικό του πρόγραμμα, για το οποίο η ΝΔ διατείνεται πως θα ρίξει το καράβι στα βράχια, αλλά και το οποίο έχει ισάξιο προϋπολογισμό με αυτό του κυβερνώντος κόμματος. Όπως είπε η Ε. Αχτσιόγλου, τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ, το κόστος του προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ κυμαίνεται στα 5,5 δισ. το έτος, όπως και το πρόγραμμα της ΝΔ: «δεν είναι λοιπόν δημοσιονομικό το ζήτημα, εφόσον μιλάμε για δύο προγράμματα που βρίσκονται στο ίδιο δημοσοιονομικό κόστος, όμως είναι τεράστια η απόκλιση σε ό,τι αφορά τη φιλοσοφία και τη λογική τους».
Μένουν τρεις εβδομάδες πριν τις εκλογές. Τα κόμματα τώρα παρουσιάζουν τις θέσεις τους, αλλά και ολοκληρώνουν τα ψηφοδέλτιά τους. Τα πάντα είναι κρίσιμα. Η διαφορά και η διαφοροποίηση θα είναι αυτή που θα δώσει ώθηση στη γκρίζα ζώνη των αναποφάσιστων να διαλέξει πλευρά. Και αυτές έρχονται με ισχυρές θέσεις και πρόσωπα που εμπνέουν. Δεν αρκούν δύο τιτάνες για μια τιτανομαχία.