Στις 26 Απριλίου πραγματοποιήθηκε, τελικά, η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ του κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ και του ουκρανού ομολόγου του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, με πρωτοβουλία της ουκρανικής πλευράς, όπου ανταλλάχθηκαν απόψεις, κυρίως, για το συνεχιζόμενο πόλεμο στην Ουκρανία. Η Κίνα κάλεσε εκ νέου την Ουκρανία να καθίσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με τη Ρωσία, στη βάση σχεδίου ειρήνευσης και κατάπαυσης πυρός, χωρίς όμως να προβλέπεται αποχώρηση των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων από τα κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Η ουκρανική πλευρά, χωρίς να απορρίπτει το μεσολαβητικό ρόλο της Κίνας ως δεύτερης παγκόσμιας υπερδύναμης και το μεσολαβητικό ρόλο του Σι Τζινπίνγκ, επιμένει ότι δεν μπορεί να κάνει συμβιβασμούς που θα οδηγήσουν σε μείωση της επικράτειάς της από τα σύνορα του 1991. Η τηλεφωνική συνομιλία πραγματοποιήθηκε λίγο πριν τη φημολογούμενη αντεπίθεση των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων το Μάιο, σύμφωνα με διαρροές των ουκρανικών και των δυτικών μέσων ενημέρωσης. Το Πεκίνο προσπαθεί να πείσει το Κίεβο να μην προχωρήσει στην αντεπίθεση και να αναζητήσει ένα συμβιβασμό με τη Μόσχα.
Το παρασκήνιο
Ο κινεζο-ουκρανικός διάλογος μπορεί να οδηγήσει σε κατάπαυση του πυρός; Η Κίνα δηλώνει ότι θα κρατήσει ουδέτερη στάση. Όμως στο Κίεβο και τη Δύση θεωρούν, ότι το Πεκίνο υποστηρίζει τη Μόσχα, κυρίως οικονομικά για την υπέρβαση των συνεπειών από τις δυτικές κυρώσεις. Έγιναν, εν τω μεταξύ, πολλές προσπάθειες και ασκήθηκαν έντονες πιέσεις για να συνταχθεί η κινεζική πλευρά με τη Δύση, χωρίς αποτέλεσμα. Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ήταν ιδιαίτερα προσεκτικός στις διατυπώσεις, χωρίς να ασκεί κριτική στην Κίνα για τη στάση της. Αφού δεν πείστηκε το Πεκίνο να μειώσει την οικονομική υποστήριξη στη Ρωσία, έγινε προσπάθεια, τουλάχιστον, να μην την προμηθεύσει με οπλικά συστήματα.
Το κύριο στοιχείο του κινεζικού ειρηνευτικού σχεδίου είναι να σταματήσουν οι πολεμικές επιχειρήσεις και να αρχίσουν διαπραγματεύσεις μεταξύ Μόσχας και Κιέβου. Προς αυτή την κατεύθυνση το Πεκίνο έκανε έκκληση για σεβασμό της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας των κρατών.
Το Μάρτιο προηγήθηκε επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα, όπου ο Βλαντίμιρ Πούτιν δήλωσε ότι υποστηρίζει τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες του Πεκίνου. Από τότε εκκρεμούσε η τηλεφωνική συνομιλία μεταξύ Σι Τζινπίνγκ και Βολοντίμιρ Ζελένσκι και το Κίεβο αναρωτιόταν γιατί ο κινέζος πρόεδρος αργεί να επικοινωνήσει με τον ουκρανό ομόλογό του. Κατόπιν, την Κίνα επισκέφθηκαν ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Το Παρίσι διέρρεε πληροφορίες ότι η γαλλική πλευρά συζήτησε με τον κινέζο πρόεδρο το δικό της ειρηνευτικό σχέδιο που για την έναρξη ρωσο-ουκρανικών συνομιλιών, μέχρι το καλοκαίρι. Από τις ΗΠΑ εκφράστηκαν ανησυχίες για τη γαλλική πρωτοβουλία, η οποία ενδέχεται να διασπάσει τη φαινομενικά ενιαία δυτική στάση απέναντι στο ουκρανικό.
Το σχέδιο
Κατά την τηλεφωνική συνομιλία στις 26 Απριλίου ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε ότι υποστηρίζει την πολιτική της «μιας Κίνας» σε σχέση με την Ταιβάν για να αποσπάσει την υποστήριξη του Σι Τζινπίνγκ για την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, αν και δεν έγινε σαφές τι εννοούσε ο κινέζος πρόεδρος, όταν αναφέρθηκε στις παραπάνω έννοιες. Την ίδια μέρα ανακοινώθηκε, ότι νέος ουκρανός πρέσβης στο Πεκίνο τοποθετήθηκε ο πρώην υπουργός σε θέματα στρατηγικών κλάδων της βιομηχανίας Πάβελ Ριάμπκιν.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ενημέρωσε τον κινέζο ομόλογό του για την κατάσταση στο μέτωπο, την οποία χαρακτήρισε δύσκολη αλλά ελεγχόμενη. Επίσης ζήτησε τη συνδρομή της Κίνας σε θέματα ασφάλειας στον πυρηνικό σταθμό ηλεκτροπαραγωγής του Ζαπορίζιε. Ο Σι Τζινπίνγκ ανάλυσε τα κύρια σημεία του προτεινόμενου ειρηνευτικού σχεδίου, τονίζοντας ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση στο διάλογο και τις διαπραγματεύσεις και ότι ενδεχόμενος πυρηνικός πόλεμος δεν θα έχει νικητές. Η Κίνα θα συνεχίσει να υποστηρίζει τις διπλωματικές ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και την κατάπαυση πυρός, στο όνομα της ειρήνης. Για το σκοπό αυτό θα στείλει στο Κίεβο και σε άλλες πρωτεύουσες τον ειδικό διαπραγματευτή για θέματα Ευρασίας Λι Χουέι, ο οποίος ήταν πρώην υπουργός εξωτερικών (2008-2009), στη συνέχεια διετέλεσε πρέσβης για 10 χρόνια στη Ρωσία και γνωρίζει πολύ καλά την περιοχή.
Δύσκολα τα πράγματα για το Κίεβο
Η τηλεφωνική συνομιλία πραγματοποιήθηκε στα τέλη Απριλίου. Πολιτικοί παρατηρητές αναφέρουν ότι ο κινέζος πρόεδρος ανταποκρίθηκε επειδή η Ουκρανία μιλούσε για ευρείας κλίμακας αντεπίθεση, κάτι που θα οδηγούσε σε αναστολή οποιωνδήποτε συνομιλιών. Η Κίνα δήλωσε ότι είναι έτοιμη να μεσολαβήσει, αρκεί να μην υπάρξει κλιμάκωση των πολεμικών συγκρούσεων από την Ουκρανία το επόμενο διάστημα. Αφορμή επίσης για τη συνδιάλεξη αποτέλεσαν οι δηλώσεις του κινέζου πρέσβη στη Γαλλία, ο οποίος αμφισβήτησε ότι η Κριμαία ανήκει στην Ουκρανία, αναφέροντας ότι η κυριαρχία κάποιων χωρών της πρώην Σοβιετικής Ένωσης δεν έχει επικυρωθεί από διεθνείς συμφωνίες.
Στην ειρηνευτική πρόταση της Κίνας κυρίαρχο στοιχείο είναι η κατάπαυση πυρός στη γραμμή του μετώπου ως προϋπόθεση για την έναρξη των διαπραγματεύσεων.
Η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας επιθυμεί να διαδραματίσει ρόλο ειρηνοποιού στις διεθνείς σχέσεις. Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ του Ιράν και της Σαουδικής Αραβίας έχει κινεζικό αποτύπωμα. Όσο όμως συνεχίζονται οι πολεμικές συγκρούσεις στην Ουκρανία, τόσο δυσκολότερα μπορεί να επιτευχθεί ειρήνευση και τερματισμός του πολέμου.
Αν η αντεπίθεση πραγματοποιηθεί και οδηγήσει σε νέα ήττα, η Ουκρανία μπορεί να συρθεί σε μια πιο ταπεινωτική συμφωνία. Όχι ότι και τώρα να υπογραφεί μια συμφωνία, δεν θα έχει αρνητικές συνέπειες για την άρχουσα πολιτική ελίτ και τον ίδιο το Βολοντίμιρ Ζελένσκι, του οποίου τα αδιέξοδα συνεχώς διογκώνονται. Ήδη από το περιβάλλον του πρώην προέδρου Πετρό Ποροσένκο και από άλλες πολιτικές δυνάμεις, παρ’ όλες τις απαγορεύσεις του στρατιωτικού νόμου, αναφέρεται ότι «ο πόλεμος ξεκίνησε, επειδή πρόεδρος της Ουκρανίας πριν τέσσερα χρόνια αναδείχθηκε ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι». Επίσης ο δήμαρχος του Κιέβου Βιτάλι Κλιτσκό προβάλλει όλο και συχνότερα ως εναλλακτική λύση για τον προεδρικό θώκο. Επιδιώκεται συνεργασία μεταξύ του Πετρό Ποροσένκο, του Βιτάλι Κλιτσκό και του πρώην προέδρου του ουκρανικού κοινοβουλίου Ντμίτρο Ραζουμκόφ που προέρχεται από το κόμμα «υπηρέτης του λαού», του οποίου ιδρυτής ήταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Για τον τερματισμό του πολέμου επιστρατεύονται διάφορα σενάρια. Εκτός από το «κορεατικό σενάριο», όπου οι δύο πλευρές προχώρησαν το 1953 σε κατάπαυση πυρός χωρίς την υπογραφή συμφωνίας ειρήνης, το τελευταίο διάστημα αναφέρεται και το «κυπριακό σενάριο» όταν η Κύπρος διχοτομήθηκε χωρίς αναγνώριση των κατεχομένων και έγινε και μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, χωρίς να έχει λυθεί ακόμη το κυπριακό.