Σκίτσο: Βαγγέλης Χερουβειμ

 

 

 

Από τα πενήντα κόμματα που επιδίωξαν να συμμετάσχουν στις εκλογές της 21ης Μαΐου, τα δεκαεφτά βρίσκονται στα δεξιά της ΝΔ. Ο αριθμός σηματοδοτεί μια ποιότητα που δεν μπορεί να αγνοηθεί: σε διάφορες εκλογικές αναμετρήσεις στο παρελθόν, όλοι μαζί οι συμμετέχοντες δεν ξεπερνούσαν τους είκοσι. Δεκαεφτά ψηφοδέλτια επιβεβαιώνουν έναν άνευ προηγουμένου κατακερματισμό της Δεξιάς – και, μαζί, τη ριζοσπαστικοποίησή της.

Αυτή τη δυναμική, κατακερματισμού και ριζοσπαστικοποίησης, δεν την αποτρέπει η πολιτική της ΝΔ στο προσφυγικό, στα εξοπλιστικά, στα ζητήματα «νόμου-τάξης». Μπορούν, δηλαδή, να συμβαίνουν τρία πράγματα μαζί: Η ΝΔ να μετατοπίζεται δεξιά στα θέματα που ενδιαφέρουν την Ακροδεξιά· η μετατόπισή της αυτή να δημιουργεί (αντί να αφαιρεί) χώρο σε ακροδεξιούς σχηματισμούς, που καταλογίζουν στη ΝΔ… σημιτική μετάλλαξη· και, παρά τον εκ δεξιών ανταγωνισμό, η ΝΔ να διατηρεί και δημοσκοπική υπεροχή, και ισχυρή την επιρροή των ακροδεξιών στελεχών της στην κομματική πολιτική και τα ΜΜΕ, και δυνητικούς συμμάχους στα δεξιά της.

Πώς εξηγείται αυτή η δυναμική κατακερματισμού και ριζοσπαστικοποίησης;

Μια πρώτη υπόθεση είναι ο εκλογικός νόμος: η απλή αναλογική ως «παράθυρο ευκαιρίας». Ενώ αυτό προφανώς ισχύει, δεν αρκεί: 5 από τα 11 ακροδεξιά κόμματα που κατεβαίνουν την Κυριακή ιδρύθηκαν μεταξύ 2012 και 2019 – και μένει να δούμε τι θα κάνουν τον Ιούλιο, τόσο αυτά, όσο και τα άλλα έξι που «έκοψε» ο Άρειος Πάγος (παρεμπιπτόντως: τα πέντε με κριτήρια τόσο τυπικά, που φαίνονται ακραία προσχηματικά).

Μια δεύτερη υπόθεση γι’ αυτή τη δυναμική κατακερματισμού/ριζοσπαστικοποίησης της Δεξιάς είναι η διεθνής συγκυρία: η ανθεκτικότητα του alt-right τραμπισμού, η δυναμική της Λεπέν, η εκτίναξη της Μελόνι. Ούτε αυτή η ερμηνεία αρκεί, αν την προβάλλουμε στη μέση διάρκεια: το 2004, παρά τους θριάμβους του Χάιντερ (1999) και του πατέρα Λεπέν (2002), ο Καρατζαφέρης αποτύγχανε να μπει στη Βουλή. Σήμερα, 19 χρόνια μετά, οι διεθνείς εξελίξεις ποτίζουν ένα εύφορο από χρόνια εθνικό έδαφος.

Μια τρίτη υπόθεση αφορά τις ευκαιρίες κινητοποίησης που αξιοποίησε «πατριωτικός χώρος» – από τα συλλαλητήρια για το Μακεδονικό ως τις οδομαχίες αντιεμβολιαστών-αστυνομίας. Στις εκλογικές διακηρύξεις τους, οι περισσότεροι μνηστήρες διεκδικούν ανοιχτά αντιεμβολιαστικές και αντι-«προδοτικές» ψήφους. Και εδώ, όμως, η σύγκριση με την προηγούμενη εικοσαετία βοηθά: στις τότε «λαοσυνάξεις» εκατοντάδων χιλιάδων  για τις ταυτότητες, με αρχηγό τον αρχιεπίσκοπο, η Ακροδεξιά ήταν σαν ψάρι στο νερό –κερδισμένη, όμως, στις βουλευτικές του 2004, ήταν μόνο η ΝΔ. Η σημερινή Ελλάδα έχει χώρο για περισσότερες δεξιές.

Μαζί με τον εκλογικό νόμο και το ευνοϊκό διεθνές περιβάλλον, τους επόμενους μήνες είναι μπροστά (πιθανές) νέες βουλευτικές, αυτοδιοικητικές και ευρωεκλογές. Ο εκλογικός μαραθώνιος είναι ευκαιρία συγκρότησης σχηματισμών και αναβάθμισης των ήδη συγκροτημένων – ιδίως μετά το «μπλόκο» σε Χρυσή Αυγή και Κασιδιάρη, που αφήνει άστεγους εκατοντάδες χιλιάδες ψηφοφόρους. Μπορεί, από τους προαναφερθέντες 11 σχηματισμούς, η «Ελληνική Λύση» να είναι ο  ισχυρότερος υποδοχέας, με εξασφαλισμένο το 3%, όμως καλή επίδοση για τους υπόλοιπους θα είναι και το 1,5%, εφόσον οδηγεί σε κρατική επιχορήγηση. Τρεις από τους 11 («ΕΑΝ…»/Α. Κανελλόπουλος», «Εθνική Δημιουργία»/Θ. Τζήμερος-Φ. Κρανιδιώτης, «Νίκη»/Δ. Νατσιός) καταγράφουν ο καθένας γύρω στο 1%.

Το σημαντικότερο: οι περισσότεροι από τους 17, συμμετέχοντες και «κομμένους», συγκροτήθηκαν μετά το 2019, με τη ΝΔ στην κυβέρνηση. Η πόλωση με τον ΣΥΡΙΖΑ τους αφορά λίγο. Όσο ψηλά κι αν ιεραρχούν προσφυγικό και «εθνικά», όσο δεξιά κι αν πήγε η ΝΔ σε αυτά, το έδαφος για τη συγκρότησή τους είναι η φθορά της ΝΔ και από τα δεξιά για την οικονομική και κοινωνική πολιτική της. Αυτή επιτρέπει στους «παραγωγούς» του ακροδεξιού λόγου να μιλούν αντιπροσφυγικά ή αντιεμβολιαστικά, αλλά να απευθύνονται σε «καταναλωτές» θυμωμένους με τα «κόμματα» και τη «Μεταπολίτευση», πρωτίστως όμως με τη ΝΔ. Οι «καταναλωτές» αυτοί δεν συμμερίζονται την κυβερνητική αισιοδοξία για τις επενδύσεις: κάποιοι προσπαθούν να κρατήσουν την κοινωνική τους θέση, που θεωρούν αστική (Αντόρνο), κάποιοι είναι καιρό αποκλεισμένοι από την «καταπληκτική ποιότητα ζωής».

Σε πολλές περιπτώσεις, «παραγωγοί» και «καταναλωτές» εδράζονται σε περιοχές της Βόρειας Ελλάδας: περιοχές «ριγμένες» στην κατανομή πόρων και εξουσιών, με υψηλή ανεργία, αλλά και αγροτικές περιοχές, όπου η αντίθεση κεφαλαίου-εργασίας «κρύβεται» ευκολότερα απ’ ό,τι στην Αθήνα, μεταμφιέζεται σε ζήτημα εθνο-πολιτισμικό, παρουσιάζεται ως σύμπτωμα εθνικής ψυχοδιανοητικής «παρακμής» που δεν χωρά τάχα στη διαίρεση Δεξιάς-Αριστεράς. Κατακερματισμός και ριζοσπαστικοποίηση της Δεξιάς είναι συμπτώματα πολιτικής κρίσης. Αλλά το έδαφος της κρίσης αυτής είναι η παρατεταμένη κοινωνική. Αυτή απειλεί να ανατρέψει τον συσχετισμό Δεξιάς-Ακροδεξιάς – όπως το 2012.

Όταν ξεκινήσαμε τη συνεργασία του Alterthess με το Σημείο για τη Μελέτη και την Αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς, όσο η γενιά των Τεμπών γέμιζε δρόμους, η αντισυστημική διάθεση μπροστά στην κοινωνική κρίση ήταν υπόθεση της Αριστεράς. Με το άδειασμα των δρόμων, ξαναβρεθήκαμε μπροστά σε μια «εναλλακτική» Δεξιά με ισχυρό αποτύπωμα παντού: σε παραδοσιακά ΜΜΕ και Διαδίκτυο, στην κυβερνητική πολιτική και τις δημοσκοπήσεις, στις απόψεις που ξορκίζουν τις «Πρέσπες του Αιγαίου» και ομνύουν σε εξοπλιστικά και φράχτες. Alt-right έχουμε. Εναλλακτική Αριστερά;

 

Δημοσθένης Παπαδάτος Αναγνωστόπουλος Περισσότερα Άρθρα
ΓΙΑ ΤΗΝ 
ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΝΑΝΕΩΣΗ, 
ΓΙΑ ΤΟ ΣΟΣΙΑΛΙΣΜΟ
ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ

Copyright © 2024 - All rights reserved

 | 

Developed by © Jetnet