Annie Ernaux «Πάθος», μετάφραση: Ρίτα Κολαΐτη, εκδόσεις Μεταίχμιο, 2023
Η περσινή νομπελίστρια Ανί Ερνό γεννήθηκε το 1940, σε επαρχία της Γαλλίας. Σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο της Ρουέν, αργότερα διδάσκει ως καθηγήτρια. Με εξαιρετικά, σύντομα αυτοβιογραφικά αφηγήματα -εξαίρεση το αριστούργημά της «Τα χρόνια»- η Ερνό επιστρέφει διαρκώς στα βιώματα της εφηβικής ηλικίας, στις σχέσεις με τους γονείς της, στους ερωτικούς συντρόφους της. Κάθε φράση της αναδίδει σωματική αίσθηση με ανατρεπτικές νοηματικές ρήσεις σχετικά με πτυχές της σύγχρονης κοινωνίας. Η Ερνό δεν γράφει τυπικά πολιτικά αλλά γράφει με πολιτικό τρόπο, ιδού η διαφορά. Δεν ξεχνά την εργατική καταγωγή των γονιών της, την κοινωνική ανισότητα απέναντι στον κόσμο των εγγράμματων. Κάνει λόγο για την πάντα ισχυρή πατριαρχία. Πολύ περισσότερο από καθαρή μυθοπλασία οι ιστορίες της δομούνται από ψήγματα αναμνήσεων και συναισθημάτων στη διάρκεια της ζωής της. Κείμενά της περιλαμβάνονται στη διδακτέα ύλη των γαλλικών σχολείων στο μάθημα της σύγχρονης κλασικής λογοτεχνίας.
Σε αυτό το βιβλίο, η πολυβραβευμένη συγγραφέας μιλάει για τη σχέση άκρατου πάθους που βίωσε μερικούς μήνες με έναν παντρεμένο άνδρα. Όλη της η ύπαρξη περιστρέφεται γύρω από αυτόν τον άγνωστο άνδρα. Ο εραστής, ένας ρώσος διπλωμάτης, upper class, με όλα τα συμπαρομαρτούντα, αποφεύγει τα συναισθήματά του, επιδίδεται στον σαρκικό έρωτα σαν να μην υπάρχει αύριο. Γράφει η Ερνό: «δεν θέλω να εξηγήσω το πάθος μου -αυτό θα σήμαινε πως ήταν ένα ολίσθημα ή μια ανηθικότητα για την οποία οφείλω να δικαιολογηθώ- θέλω απλώς να το εκθέσω». Και όταν οι καταστάσεις αναγκαστικά τους φέρνουν μακριά, όταν η γυναίκα έχει ξεφύγει από τη βίαιη συνθήκη του έρωτα, αυτό που μένει είναι οι αναμνήσεις στην ηδονική κόλαση μιας εποχής. Με το πέρασμα του χρόνου το ισοπεδωτικό συναίσθημα μεταμορφώνεται σε λέξεις και εικόνες. Και αυτή η ίσως όχι συνηθισμένη, στους ρυθμούς της εποχής μας, συνθήκη, να μπορείς να βιώσεις ένα πάθος για έναν άνδρα ή μια γυναίκα, μεταλλάσσεται όταν μεταφέρεται στον γραπτό λόγο καθώς η έκπληξη είναι ανάμικτη με ντροπή.
Ούτως, η συγγραφέας, γράφει η μεταφράστριά της Ρίτα Κολαΐτη, «αποφασίζει να εξιστορήσει την προσμονή, τα τηλεφωνήματα, τις κοινές στιγμές, την εγκατάλειψη. Η γραφή συνδέεται άρρηκτα με το πάθος της. Μια λεπτή γραφή, που μετουσιώνει το πάθος σε Λόγο, το κάνει αιώνιο».