Η κλεψύδρα του πολιτικού χρόνου έχει γυρίσει αντίστροφα στην Τουρκία, μας χωρίζουν λίγες ώρες πριν τη διεξαγωγή του δεύτερου γύρου των προεδρικών εκλογών. Ο Τ. Ερντογάν στην 20ετή του θητεία στα ανώτατα πολιτειακά αξιώματα διεκδικεί για τρίτη φορά την τουρκική προεδρία, οδηγούμενος όμως για πρώτη φορά στην επανάληψη της εκλογικής διαδικασίας. Η «Λαϊκή Συμμαχία» του Τ. Ερντογάν πέτυχε πύρρεια νίκη, με 49,52%, έναντι της Εθνικής Συμμαχίας της οποίας ηγείται ο Κ. Κιλιντσάρογλου, με ποσοστό 44,88%, υποστηριζόμενη από τη «Συμμαχία της Ελευθερίας και της Εργασίας» της Αριστεράς. Καθώς κανένας από τους υποψήφιους δεν συγκέντρωσε το ποσοστό 50%+1 που απαιτείται για την εκλογή, όπως ορίζει το Σύνταγμα, η χώρα οδηγείται αύριο εκ νέου στις κάλπες.
Οι ενστάσεις της αντιπολίτευσης
Η νίκη της «Λαϊκής Συμμαχίας» κόντρα στις δημοσκοπικές εγχώριες και διεθνείς προβλέψεις –και ειδικότερα με τα δυτικά κέντρα λήψης αποφάσεων να εποφθαλμιούν τη νίκη του Κ. Κιλιντσάρογλου, προσδοκώντας την επανεκκίνηση των σχέσεων Δύσης-Τουρκίας– σημαδεύτηκε από τις έντονες διαμαρτυρίες της αντιπολίτευσης για παραποίηση του εκλογικού αποτελέσματος σε πόλεις προπύργια της, όπως στην Άγκυρα και στην Ινσταμπούλ. Ο αντιπρόεδρος του Εργατικού Κόμματος της Τουρκίας, Ντογκάν Εργκούν (Doğan Ergün) σε δηλώσεις του στους δημοσιογράφους τόνισε ότι 4,2 εκ. ψήφοι σε 20.000 εκλογικά κέντρα προκαλούν ερωτηματικά και ότι ευνοήθηκαν το «Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης» του Τ. Ερντογάν και το «Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης» του Ν. Μπαχτσελί, είτε με τη χειραγώγηση ψήφων της αντιπολίτευσης, είτε με τη ρίψη πολλών ψήφων στις κάλπες από κυβερνητικούς υπάλληλους.
Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι σε 154 εκλογικά κέντρα το ποσοστό των ψηφισάντων άγγιξε το 100%. Αντίστοιχα και το φιλοκουρδικό «Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών» κατήγγειλε ότι ψήφοι της Αριστερής Συμμαχίας τελικά εγγράφηκαν στο Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης, όπως συνέβη π.χ στο εκλογικό κέντρο 1.234 της πόλης Μπισμίλ στο Ντιγιαμπακίρ. Ταυτόχρονα, τη μέρα των εκλογών της 14ης Μαΐου οι αστυνομικές αρχές προέβησαν στη σύλληψη παρατηρητών, συγκεκριμένα Ισπανών, μελών Διεθνούς Αντιπροσωπείας, οι οποίοι αφέθηκαν ελεύθεροι την επόμενη μέρα, με τον όρο να εγκαταλείψουν άμεσα την Τουρκία, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των Ποδέμος, του EH Μπιλντού, συνασπισμό αριστερών δυνάμεων, εθνικιστών υπέρ της ανεξαρτησίας της Χώρας των Βάσκων. Ενώ και αξιωματούχοι του ΟΑΣΕ σε ανακοίνωση τους, μεταξύ άλλων, τονίζουν ότι, «η διεξαγωγή των εκλογών από τους κρατικούς μηχανισμούς/υπηρεσίες στερούνταν διαφάνειας και επίσης ότι διαπιστώθηκε υπερβάλλουσα μεροληψία των κρατικών ΜΜΕ και περιορισμό της ελευθερίας της έκφρασης».
Εξαγγελίες Κ. Κιλινστάρογλου
Ο δεύτερος γύρος των εκλογών προσδίδει υπεροχή στον τούρκο πρόεδρο, καθώς από τον συνολικό αριθμό των 600 κοινοβουλευτικών εδράνων ο συνασπισμός δυνάμεων της «Λαϊκής Συμμαχίας» κέρδισε 323 έδρες. Ο Κ. Κιλιντσάρογλου αναντίρρητα βγήκε ενισχυμένος από τη στήριξη του Πράσινου Αριστερού Κόμματος, στην ουσία του Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), με τον προεκλογικό λόγο της αντιπολίτευσης να εστιάζει στην προάσπιση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, στο Κράτος Δικαίου και στα ανθρώπινα δικαιώματα, στην επαναπροσέγγιση της Τουρκίας με τη Δύση –συνεπώς άρση του βέτο για την ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ και επανεξέταση επιβολής κυρώσεων στη Ρωσία– και ειδικότερα με την ΕΕ, υποσχόμενη ότι θα απελευθερώσει τον Σ. Ντεμιτράς και τον Ο. Καβάλα.
Όμως, η ερμηνεία του πρώτου γύρου των εκλογών πρωτίστως πρέπει να επικεντρωθεί σε μια ουσιώδη παραδοχή: στην πλειοψηφούσα ιδεολογική ταύτιση της τουρκικής κοινωνίας με τον εθνικισμό, υπό το πρίσμα της προάσπισης της τουρκικότητας. Ο Ντεβρίς Τσιμέν, εκπρόσωπος του HDP στην Ευρώπη, σε πρόσφατη συνέντευξη του, μεταξύ άλλων, τονίζει χαρακτηριστικά ότι «το ουσιώδες πρόβλημα που χαρακτηρίζει την τουρκική κοινωνία είναι το ερώτημα της τουρκικότητας. Φοβούνται ότι η δημοκρατία θα εξασθενήσει την τουρκικότητα και πιστεύουν ότι ο Ερντογάν θα μπορέσει να αντιμετωπίσει τους φόβους των Τούρκων».
Μια πρώτη αποτίμηση του εκλογικού αποτελέσματος
Το παγκόσμιο αίσθημα ανασφάλειας με τον ατελεύτητο ρωσο-ουκρανικό πόλεμο, που συνεχώς υποδαυλίζεται από τους δυτικούς σχεδιασμούς απορρίπτοντας ειρηνευτικά σχέδια των BRICS, προτάσσει την αναζήτηση σταθερότητας, τη διατήρηση της τάξης και της ασφάλειας από εσωτερικούς «εχθρούς», τον κουρδικό πληθυσμό, την προάσπιση της εδαφικής ακεραιότητας και της εθνικής υπερηφάνειας, με τη στρατιωτική παρουσία της νεοθωμανικής Τουρκίας σε εμπόλεμες ζώνες και τέλος με τη βαρύνουσα γεωπολιτική και διπλωματική υπόσταση της χώρας στη διεθνή αρένα, που συνιστούν αδιαμφισβήτητες πτυχές των πολιτικών του Τ. Ερντογάν, ο οποίος ψηφίστηκε, σε μεγάλο βαθμό, ακόμα και από τους 1,5 εκ. τούρκους πολίτες στις σεισμόπληκτες περιοχές. Περαιτέρω, η απροκάλυπτη δυτική παρεμβατικότητα υπέρ Κιλιντσάρογλου προκαλεί οργή στους τούρκους ψηφοφόρους, που εμφορούνται από έντονα αντιδυτικά, αντιαμερικανικά φρονήματα.
Οι νέες πολιτικές συμμαχίες ενόψει της νέας εκλογικής αναμέτρησης
Για την 28η Μαΐου, σύμφωνα με τα ποσοστά του πρώτου γύρου –και δεδομένου ότι αποσύρθηκε η υποψηφιότητα του Μουχαρέμ Ίντσε λίγα 24ωρα πριν τις εκλογές– η άνοδος των εθνικιστών της «Συμμαχίας των Προγόνων» (ΑΤΑ), με υποψήφιο τον Σινάν Ογκάν, με ποσοστό 5,17%, καταδεικνύει ότι θα κρίνουν, πιθανόν, το εκλογικό αποτέλεσμα. Η Συμμαχία διασπάται: ο Σ. Ογκάν με τη φιλοδοξία να ανατρέψει τον Ν. Μπαχτσελί από την προεδρία του κόμματος Εθνικιστικής Δράσης στηρίζει τον Τ. Ερντογάν και ο Ουμίτ Οζντάγκ, πρόεδρος του ακροδεξιού «Κόμματος Δικαιοσύνης», υπέγραψε πρωτόκολλο συνεργασίας/στήριξης του Κ. Κιλιντσάρογλου, που τον δεσμεύει, μεταξύ άλλων, για την απέλαση των σύριων προσφύγων και την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας», με πρώτη αναφορά στην καθαίρεση των εκλεγμένων δημάρχων κουρδικής καταγωγής από το πολιτειακό τους αξίωμα, οι οποίοι πέραν πάσης αμφιβολίας έχουν δεσμούς με τρομοκρατικούς οργανισμούς .
Η αντιπολίτευση θα αγωνιστεί ενωμένη, καθώς για το HDP «η αυριανή κάλπη αποκτά χαρακτηριστικά δημοψηφίσματος για την ανατροπή της κυβέρνησης ενός ανδρός», του Τ. Ερντογάν. Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η πρόεδρος του «Εργατικού Κόμματος (EMEP), Σέλμα Γκουρκάν, «…κάθε ψήφος είναι ένα βήμα για να φράξουμε τον δρόμο στην επέλαση του φασισμού…».
Σημείωση:
Η «Λαϊκή Συμμαχία» απαρτίζεται από το «Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης», του Τ. Ερντογάν, το «Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης»(MHP), το «Νέο Κόμμα Ευημερίας»(YRF) και το «Κόμμα της Μεγάλης Ένωσης»(BBP).
Στην «Εθνική Συμμαχία» ηγείται το «Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα» (CHP), του Κ. Κιλιντσάρογλου, το «Καλό Κόμμα» (İYİ), το «Δημοκρατικό Κόμμα» (DP), το «Κόμμα της Ευτυχίας» (SAADET), το «κόμμα του Μέλλοντος» (Gelecek Partisi-GP) και το «Κόμμα Δημοκρατίας και Προόδου» (DEVA).
Η «Συμμαχία της Ελευθερίας και της Εργασίας» της Αριστεράς απαρτίζεται από το «Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών» (HDP), το οποίο λόγω της εν εξελίξει διαδικασίας κλεισίματος από τις τουρκικές αρχές κατήλθε με το «Πράσινο, Αριστερό Κόμμα» (YSP), το «Εργατικό Κόμμα της Τουρκίας»(TİP), το «Εργατικό Κόμμα»(EMEP), το «Κόμμα του Εργατικού Κινήματος» (EHP), το «Σοσιαλιστικό Κόμμα για την Ελευθερία»(TÖP) και την «Ομοσπονδία Σοσιαλιστικών Συνελεύσεων»(SMF).
Η «Συμμαχία των Προγόνων», με τη συντομογραφία ΑΤΑ, ένας συνασπισμός υπερεθνικιστών ακροδεξιών πολιτικών/κομμάτων, ιδρύθηκε στις 11/3/2023 και απαρτίζεται από το κόμμα της «Νίκης», το Κόμμα «Δικαιοσύνη», το Κόμμα «η Πατρίδα μου» και το Κόμμα «Συμμαχία της Τουρκίας».