Η κάλπη της 21ης Μάη ήταν γεμάτη από νικητές και ηττημένους, κουβαλώντας και μηνύματα πολλαπλών αναγνώσεων. Στις 25 Ιούνη θα στηθούν ξανά κάλπες. Τέσσερις βδομάδες μεσολαβούν. Το πώς θα διαβάσει το κάθε κόμμα την πρώτη κάλπη, θα δείξει και τι μηνύματα θα λάβει στη δεύτερη. Εν τω μεταξύ, η ζωή συνεχίζεται.
Όσο θα είμαστε ξανά σε προεκλογική περίοδο, η Γη συνεχίζει να γυρίζει. Δημοσιεύτηκαν τα αποτελέσματα του προεκλογικού διαγωνισμού ΑΣΕΠ, με επιτυχόντες μόλις το 19,3% των συμμετεχόντων, οι οποίοι θα έχουν δικαίωμα να καταθέσουν τα πτυχία τους και τα προσόντα τους σε θέσεις που θα προκηρυχθούν, παγιώνοντας έτσι τους κόφτες και στην εργασία, όχι μόνο στην παιδεία. Οι New York Times δημοσίευσαν βίντεο που αποδεικνύει την απάνθρωπη πρακτική της ελληνικής κυβέρνησης να επιβιβάζει πρόσφυγες και μετανάστες –ανάμεσά τους και μωρά- που έχουν διασωθεί να βουλιάξουν σε βάρκες. Όσο κανένα τηλεοπτικό μέσο δεν ασχολήθηκε με αυτή την είδηση που αποτελεί καταφανή παραβίαση του διεθνούς δικαίου, η ευρωπαία Επίτροπος, Ίλβα Γιόχανσον, κατήγγειλε το περιστατικό ως «κάτι περισσότερο από επαναπροώθηση, ως κανονική απέλαση». Η Κομισιόν απαιτεί μια «συνετή δημοσιονομική πολιτική» για το 2024, ζητά από τα κράτη μέλη να ολοκληρώσουν τα προγράμματα που αφορούν την ενέργεια, και επιπλέον για την Ελλάδα ζητά, μεταξύ άλλων, την ανάπτυξη της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων και την εντατικότερη προσπάθεια στο μέτωπο των πλειστηριασμών και την άρση των 72 δόσεων για ανακούφιση νοικοκυριών και επιχειρήσεων από τα χρέη της ενεργειακής κρίσης προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Ελάχιστα ακούστηκαν από τα κόμματα για αυτά και όσα ακούστηκαν καταγγέλθηκαν ως fake news, δείχνοντας για μία ακόμα φορά την μιντιακή υπεροχή της ΝΔ αλλά και τον εκφοβισμό των κομμάτων να τοποθετηθούν σε θέματα που μπορεί να έχουν επίπτωση στο εκλογικό τους αποτέλεσμα.
Δίκοπο μαχαίρι
Η κάλπη της 21ης Μάη ανέδειξε τη ΝΔ ως το πιο ανθεκτικό κόμμα στη διαχείριση κρίσεων, αφού κατάφερε να περάσει από τις συμπληγάδες της πανδημίας, της ενεργειακής κρίσης, του σκανδάλου των υποκλοπών, της πολύνεκρης σύγκρουσης στα Τέμπη. Τώρα, είναι εν δυνάμει παντοδύναμη και η διαχείριση αυτής της εξουσίας τις επόμενες σαράντα μέρες μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι. Οι κίνδυνοι είναι από και προς όλες τις κατευθύνσεις. Για πρώτη φορά στη μεταπολίτευση οι δεξιές δυνάμεις είναι πλειοψηφικές στο κομματικό σύστημα και αυτό κάνει τη ΝΔ ευάλωτη να χάσει ψήφους προς τα δεξιά, ιδιαίτερα αν καταφέρουν και οι κομμένοι από τον Άρειο Πάγο συνδυασμοί να κατέβουν. Επιπλέον, είναι αντιμέτωπη με τον κίνδυνο της χαλαρής ψήφου. Επειδή πέτυχε υψηλή συσπείρωση στις πρώτες κάλπες, δίνοντάς της την αίσθηση της αυτοδυναμίας, μπορεί αν δεν διατηρήσει την εγρήγορση στους ψηφοφόρους της, να πέσει θύμα της επιτυχίας της. Ακόμα, η ΝΔ κατάφερε να πάρει τους μισούς αναποφάσιστους (έναν στους δύο) που αποφάσισαν πάνω από την κάλπη να τη στηρίξουν και είναι πολύ εύκολο να άρουν αυτήν τους την απόφαση και πάλι πάνω από την κάλπη. Η ΝΔ τώρα έχει έναν μήνα για να διατηρήσει το ενδιαφέρον των ψηφοφόρων της και την ανησυχία τους να μην ανατραπεί το αποτέλεσμα στις δεύτερες κάλπες. Γι’ αυτό και ο Κ. Μητσοτάκης έσπευσε να προσγειώσει τον Α. Γεωργιάδη, ο οποίος έκανε τον λαγό για σαρωτική, μονομερή, συνταγματική αναθεώρηση. Γι’ αυτό και προειδοποίησε τους βουλευτές του ότι είναι υπό επιτήρηση σε αυτή την προεκλογική εκστρατεία. Γι’ αυτό και ανακοίνωσε από τώρα ότι δεν θα πάει σε debate με τον Αλ. Τσίπρα όπως είχε δεσμευτεί ότι θα κάνει πριν μία βδομάδα, αφού ο νικητής είναι αδιαμφισβήτητος, απαγορεύοντας έτσι το διάλογο που θα μπορούσε να κάνει ψηφοφόρους να αλλάξουν ή να διαλέξουν πλευρά.
Μας άφησε στο διαβάστηκε
Ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη πανωλεθρία. Η προεκλογική του καμπάνια στηριγμένη στην προσδοκία πως θα είναι πρώτο κόμμα απέτυχε παταγωδώς, αφού η διαφορά του πρώτου από το δεύτερο κόμμα είναι θηριώδης και καταγράφεται για πρώτη φορά στην ιστορία της μεταπολίτευσης. Το αν πρόκειται για εκλογική ή στρατηγική ήττα είναι το ερώτημα που θα απαντηθεί στην κάλπη της 25ης Ιούνη. Προς το παρόν, επιβάλλεται ένας απολογισμός του εκλογικού αποτελέσματος, ο οποίος δεν φαίνεται να γίνεται. Δεν μπορεί να αποτελεί ανάλυση ότι φταίνε τα άλλα κόμματα που έκαναν μονομέτωπο αγώνα εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ ή ότι φταίει το γεγονός ότι η κυβέρνηση ΝΔ διέθεσε 50 δισ. στη διαχείριση των κρίσεων. Η προεκλογική καμπάνια ήταν μονοπρόσωπη, δυσοίωνη, χωρίς αιχμές και χωρίς στόχους. Δεν θα αποτιμηθεί; Ή φταίνε μονάχα όσες φωνές παρέκκλιναν της κεντρικής γραμμής και θόλωσαν το μήνυμα; Η επιλογή να απευθυνθεί σε όλους τους ψηφοφόρους ανεξάρτητα αν είναι αριστερά, δεξιά ή κέντρο ήταν τελικά επιζήμια; Η ανεπούλωτη αναξιοπιστία του ΣΥΡΙΖΑ αποτέλεσε παράγοντας ήττας, και μάλιστα καθοριστικό; Οι τοποθετήσεις για εξόρυξη υδρογονανθράκων, διατήρηση του φράχτη στον Έβρο δεν θα αποτιμηθούν; Η εβδομάδα που μας πέρασε έπρεπε να είναι εβδομάδα διαλόγου, αναστοχασμού, ανασύνταξης. Αντ’ αυτών, έγινε μια Κεντρική Επιτροπή χωρίς διάλογο, χωρίς απολογισμό, χωρίς να χαραχθεί η στρατηγική της επόμενης εκλογικής αναμέτρησης. Επιλέχθηκε η γραμμή της νίκης, της πρωτιάς, ξανά. Δεν ανανεώθηκαν τα πρόσωπα, προς το παρόν. Δεν προτάχθηκε το πρόγραμμα. Δεν εκφωνήθηκαν οι ιδέες. Πώς θα πάει μέχρι την δεύτερη κάλπη, χωρίς να έχει διαβάσει και αποδεχτεί τα μηνύματα της πρώτης;
Ώτα μη ακουόντων;
Το ΠΑΣΟΚ αυτοανακηρύχθηκε νικητής της κάλπης, επειδή δεν κατακρημνίστηκε, αλλά κατάφερε να κερδίσει και 3,5 μονάδες. Αντί να δείξει πολιτική ωριμότητα –σε αντίθεση με την προηγούμενη προεκλογική περίοδο, οπότε έλεγε ότι θέλει διψήφιο ποσοστό για να είναι ρυθμιστής της επόμενης κυβέρνησης, όποια και αν είναι αυτή– επιδεικνύει μια υπερφίαλη σιγουριά ότι επανέρχεται ως δεύτερος πόλος, ως μια «προοδευτική, προγραμματική αντιπολίτευση», ρόλος που αποδόθηκε από την πρώτη κάλπη στον ΣΥΡΙΖΑ, παρότι η ήττα του ήταν συντριπτική.
Το ΜέΡΑ25 δεν κατάφερε να περάσει στη βουλή, αφήνοντας ως κόμμα της αντιπολίτευσης από τα αριστερά το ΚΚΕ, το οποίο ενισχύθηκε για πρώτη φορά ύστερα από έντεκα χρόνια, και τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ΜέΡΑ25 «πλήρωσε» το πρόγραμμα Δήμητρα, την ρητορική περί ρήξης από την ΕΕ, επαναφέροντας διλήμματα περί ευρώ, και το «να μου κοπεί το χέρι από τον ώμο» για την ενδεχόμενη κυβέρνηση συνεργασίας. Χάθηκε έτσι μια τετραετία κατά την οποία βουλευτές ανέδειξαν στη βουλή οικολογικά ζητήματα, ζητήματα μειονοτήτων, εργοδοτικής αυθαιρεσίας και εργασιακής ανασφάλειας, καταστολής, κ.λπ. Το ΚΚΕ, από την άλλη, είδε τα ποσοστά του να αυξάνονται, εισπράττοντας την παρουσία του στο κίνημα –την τελευταία τετραετία περιόρισε τις ξεχωριστές συγκεντρώσεις σε απεργιακές κινητοποιήσεις και φοιτητικά συλλαλητήρια– και το άνοιγμά του στις γειτονιές, αλλά αυτό μπορεί να είναι παροδικό, αν συνεχίσει στην παλαιολιθική ρητορική του για θέματα ισότητας, κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων, οικολογίας, κ.λπ. Δεν αρκεί να βρεθείς δίπλα σε ανθρώπους κοινωνικά περιθωριοποιημένους, πρέπει και να τους εντάξεις και να τους εκπροσωπήσεις.
Ακροδεξιό κατώφλι
Από την αντιπέρα όχθη, το Νίκη και η Πλεύση Ελευθερίας βρίσκονται πολύ κοντά στο όριο εισόδου της βουλής, δύο κόμματα που φάνηκαν τελευταία στις δημοσκοπήσεις, με την Ζωή Κωνσταντοπούλου να δίνει σε όλα τα κανάλια συνεντεύξεις μόνη της και το Νίκη να καταφέρνει να πληρώσει διαφημιστική μερίδα. Οι ιδέες των κομμάτων αυτών, εκ των υστέρων, γίνονται γνωστές. Το Νίκη είναι σαφώς ακροδεξιό και αναχρονιστικό και η Πλεύση Ελευθερίας τάσσεται υπέρ του αντιεμβολιαστικού κινήματος, ενάντια στη Συμφωνία των Πρεσπών και με σύνθημά της την «αγάπη» επιχειρεί να μπει στο ρεύμα των κομμάτων διαμαρτυρίας, γι’ αυτό και δήλωσε πως δεν την ενδιαφέρει η ανάλυση ψήφου. Το αν θα καταφέρει ο Κασιδιάρης να είναι υποψήφιος θα είναι κρίσιμος παράγοντας για τα κόμματα που βρέθηκαν στο κατώφλι.
Η κάλπη της 25ης Ιούνη είναι ξανά άδεια. Τα επίδικά της είναι σαφώς διαφορετικά από την προηγούμενη. Είναι ζήτημα αν θα καταφέρει να περιορίσει την παντοδυναμία της ΝΔ, αν θα υπάρξει πλειοψηφικά ακροδεξιά αντιπολίτευση ή αριστερή και ποιος θα είναι ο ρόλος του κάθε κόμματος της αντιπολίτευσης, αν θα έχουμε πεντακομματική βουλή και ισχυρή αυτοδυναμία ή όχι. Η κάλπη της 25ης Ιούνη θα βγάλει και τους συσχετισμούς της επόμενης –δύσκολης- τετραετίας. Ανασκουμπωθείτε.