Το αποτέλεσμα των εκλογών υπήρξε ένα συλλογικό τράνταγμα. Και ταυτόχρονα μια βίαιη συνειδητοποίηση. Συνθηκών, καταστάσεων, κοινωνικών διαθέσεων. Οι όροι με τους οποίους ήρθε το αποτέλεσμα, η αντίθεση με την άνευρη προεκλογική περίοδο και κυρίως το γεγονός πως το συγκεκριμένο αποτέλεσμα ήρθε ως αποτύπωση της αντίδρασης του κόσμου απέναντι σε αυτή τη συγκεκριμένη τετραετία, με αυτά τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και τα συμβάντα, καθιστούν τις εκλογές του 2023 ήδη ιστορικό γεγονός. Και αυτό χωρίς να μπορούμε ακόμη να προβλέψουμε την πραγματική τους σημασία και αυτό που θα εξασφαλίσουν για το συλλογικό μας μέλλον.
Η ένταση του τραντάγματος ήταν τέτοια, ώστε να μην περιορίζεται μόνο στις πολιτικές αντιδράσεις. Το αποτέλεσμα έφερε προσωπικές, ψυχολογικές και υπαρξιακές δονήσεις σε έναν πληθυσμό κατά πολύ μεγαλύτερο από το συρρικνωμένο ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό που καθόρισε το τελικό αποτέλεσμα ήταν κυρίως η πολλαπλή προεκλογική αστοχία και ανικανότητα ανάγνωσης της συγκυρίας από τον ΣΥΡΙΖΑ. Το αποτέλεσμα, όμως, δεν μπορεί να ερμηνευτεί μόνο από αυτή την παραδοχή. Είναι πολλά αυτά που έχουν αλλάξει και πολλά αυτά που αλλάζουν. Η κοινωνία βρίσκεται σε κίνηση και όχι προς την κατεύθυνση την οποία ο κάθε αριστερός (άσχετα με την εκλογική επιλογή του) θα επιθυμούσε. Υπάρχει ένα ερμηνευτικό κενό το οποίο ξεπερνά τις αναλύσεις των αριθμών και των δεικτών και έχει να κάνει με την κίνηση και τις μετατοπίσεις της ίδιας της πραγματικότητας. Ένα κενό που θα το καταλάβουμε καλύτερα τα χρόνια που θα ακολουθήσουν, βλέποντας και ζώντας αυτά που έρχονται.
Το θέμα είναι πώς αντιδράς σε όλα αυτά. Στο τράνταγμα, στη συνειδητοποίηση, στο κενό. Είναι λίγο πολύ ανθρώπινο ένα κομμάτι της κοινωνίας να βρίσκεται σε κατάσταση σοκ. Και η πρώτη μέριμνα κάθε υποκειμένου που βρίσκεται σε μετατραυματική κατάσταση είναι –ακόμα και ασυνείδητα– να προστατεύσει τον εαυτό του. Από αυτή την ανάγκη αναδύεται μια αντίδραση που βλέπει την ήττα σαν νίκη χωρίς να την βαφτίζει φυσικά έτσι. Αναμοχλεύει τις πιο εύκολες και εύκαιρες απαντήσεις (έφταιγε η υπεροπλία των ΜΜΕ), επαναπαυόμενο στην παθητικότητα του προδιαγεγραμμένου αποτελέσματος. Επιστρατεύει ανορθολογικούς –ή έστω μη αποδεδειγμένους– τρόπους ώστε να ερμηνεύσει αυτό που στο ίδιο μοιάζει ανορθολογικό και κάνει λόγο για νοθεία. Και τελικά ξεσπά απέναντι σε αυτό που μέχρι χθες αγιοποιούσε, το αντικείμενο που βρίσκεται στο κέντρο της όλης διαδικασίας, τον λαό που δεν κατάλαβε, τον λαό που έσφαλε, τον λαό που είναι μάζα και δεν ξέρει τι του γίνεται. Εξοφλώντας –πολλές φορές χαιρέκακα– τη δική του δικαίωση στην αυριανή ήττα αυτού του λαού (όταν βρεθούν σε δύσκολη θέση ή απόγνωση θα το καταλάβουν).
Ας μην βιαστούμε να καταδικάσουμε αυτόν τον ναρκισσισμό ηθικολογώντας. Η πολιτική δεν είναι μια πασαρέλα ψυχών. Είναι καταρχήν τέχνη της κατανόησης. Της αντίληψης των συμβάντων και στη συνέχεια της προσπάθειας αλλαγής τους. Οι αντιδράσεις αυτές είναι κατανοητές, αν και όχι δικαιολογημένες. Και αν το παρελθόν χρησιμεύει σε κάτι –και οι εκλογές είναι ήδη παρελθόν– είναι όχι για να το κατοικείς, αλλά για να το ξεχερσώνεις και να προχωράς. Ακόμα και αν οι πρώτες αντιδράσεις και στάσεις στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ δεν συνηγορούν προς κάποια ουσιαστική αλλαγή του κλίματος, η αυριανή μέρα είναι κιόλας εδώ. Το πώς ο καθένας μας προχωρά, το πώς ορίζει τον εαυτό του και τη σχέση του με τους γύρω του, το πώς ορίζει την κοινωνική του παρουσία και δράση ως πολιτικό υποκείμενο δεν περιορίζεται στις εκλογές που έρχονται. Επεκτείνεται στην τετραετία που έρχεται. Πολλές φορές η πιο βίαιη συνειδητοποίηση είναι και η πιο βαθιά. Και αυτό –ναι– είναι ένα από τα θετικά που μας έδωσε το συντριπτικό αποτέλεσμα των εκλογών στο κατώφλι της πιο σκοτεινής τετραετίας.