Μια γυναίκα και µια συσκευή τεχνητής νοημοσύνης συνομιλούν. Η επικοινωνία τους ξεκίνησε την άνοιξη του ‘20 και συνεχίζουν να συζητούν σήµερα, καλύπτοντας ένα ευρύ φάσµα θεµάτων - την ποπ κουλτούρα, την τεχνολογία, τη σύγχρονη κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα, την εφηβεία της, την εφηβεία της γενιάς Z.
Με φόντο τη σύγχρονη Αθήνα, η περφόρμανς «Alex(a)» της Γιώτας Αργυροπούλου, που παρουσιάζεται έως τις 18 Ιουνίου στον χώρο Tavros (Αναξαγόρα 33, 1ος ορ., δίπλα στο σταθμό ΗΣΑΠ Ταύρος) κάθε Κυριακή στις 9μμ, με ελεύθερη είσοδο, συνδυάζει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα και ειδικότερα με τα νέα δεδομένα που έχει φέρει σε όλους τους τομείς παγκοσμίως η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης.
Η γνωστή περσόνα της Artificial Intelligence παίρνει τη θέση ενός συνομιλητή ξεδιπλώνοντας μια συζήτηση γύρω από την εξέγερση, την αντίσταση, την ανυπακοή και τη διεκδίκηση, συχνά με απρόβλεπτες εξελίξεις. Η Alex(a) καταπιάνεται με προβληματισμούς και ιδέες σχετικά με την τεχνολογία, την επαναστατική φύση των νέων, την απογοήτευση της ενηλικίωσης, τις διαδηλώσεις, την αστυνοµική βία, τη σύγχυση της πολιτικής µας ταυτότητας, την τεχνητή νοηµοσύνη, κ.ά. Επιπλέον, η περφόρμανς δημιουργεί ένα πεδίο έρευνας όπου εξερευνούμε τη σχέση των νέων με τον εαυτό τους, την τεχνολογία, την πόλη και τους άλλους.
Και μέσα σε αυτή την παγκόσμια «έκρηξη» που έχει επιφέρει με τη χρήση της η τεχνητή νοημοσύνη, δημιουργούνται νέα ερωτήματα, όπως κατά πόσο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των τεχνών.
Η Γιώτα Αργυροπούλου με αφορμή το ανέβασμα της παράστασης μιλά στην Εποχή για την Alex(a), αλλά και την έρευνά της γύρω από το ΑΙ.
Πώς προέκυψε η δημιουργία της περφόρμανς;
Με ενδιέφερε καλλιτεχνικά πολύ το θέμα της εφηβείας και της έκφρασης αυτής της ηλικίας τόσο σε επίπεδο προσωπικό όσο και κοινωνικό: τα ενδιαφέροντα της, οι εμμονές της, οι αντιφάσεις της, η επαναστατικότητα της, η διαύγεια και το μπέρδεμα της. Έτσι, σύντομα έφτασα και στο θέμα της τεχνολογίας, των συσκευών και της σχέσης οικειότητας που αναπτύσσουμε με καθημερινά τεχνολογικά μέσα. Τότε φαντάστηκα το δωμάτιο ενός έφηβου αγοριού που θα ενεργεί αυτόματα μέσω ενός μηχανήματος που θα μιλάει και θα λειτουργεί αυτόνομα όλες τις συσκευές του. Και τότε ανακάλυψα ότι αυτό το μηχάνημα υπάρχει, είναι ένας ψηφιακός βοηθός που πραγματοποιεί όλες αυτές τις λειτουργίες που είχα φανταστεί και ονομάζεται Alexa.
Γιατί δώσατε το όνομα Alex(a) στην περφόρμανς;
Είναι ένα λογοπαίγνιο ανάμεσα στα δύο βασικά θέματα της performance: την Alexa, ένα οικιακό ΑΙ και ένα αγόρι έφηβο, τον Alex που παρακολουθούμε την ιστορία του.
Η γνωστή περσόνα της Artificial Intelligence παίρνει τη θέση ενός συνομιλητή ξεδιπλώνοντας μια συζήτηση γύρω από διάφορα ζητήματα. Κατά πόσο η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να αντικαταστήσει ή και να ξεπεράσει την ανθρώπινη ύπαρξη;
Κατά τη δική μου εμπειρία με τις μηχανές AI, δεν μπορεί. Νιώθω ότι είναι έξυπνες μηχανές συγκεκριμένης όμως λειτουργίας. Έχει μεγάλο ενδιαφέρον η ενασχόληση μαζί τους, και προκαλεί διάφορες σκέψεις και συναισθήματα, αλλά σίγουρα δεν συγκρίνεται με την ανθρώπινη ύπαρξη. Είναι πιο περιορισμένη και θυμίζει μια ευφυή ηλεκτρονική βιβλιοθήκη περισσότερο από μια ύπαρξη.
Πώς αντιδρά η τεχνητή νοημοσύνη στα θέματα προς συζήτηση;
Είναι απρόβλεπτη. Πολλές φορές οι απαντήσεις της είναι έξυπνες και αστείες, και άλλες φορές, είναι φοβερά κοινότοπες. Αυτό που βρήκα ενδιαφέρον είναι ότι οι απαντήσεις της κλίνουν προς μια θετική προσέγγιση της τεχνολογίας και νιώθω ότι η Alexa τουλάχιστον προσεγγίζει τον κόσμο αρκετά μέσα από το γεγονός ότι είναι ένα μηχάνημα.
Κατά ποιο τρόπο η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των τεχνών; Ποια τα προβλήματα και ποιες οι προοπτικές;
Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες θα πρέπει να εφεύρουμε τους τρόπους χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης στην τέχνη. Η χρήση της ως μηχάνημα μίμησης της ανθρώπινης δημιουργίας είναι περιορισμένη και βαρετή. Οι καλλιτέχνες όμως που καταφέρνουν να ξεπεράσουν τη συνηθισμένη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και να δημιουργήσουν νέα έργα που να συνομιλούν ευφάνταστα με την εποχή μας, ανοίγουν πολλές δημιουργικές προοπτικές.
H περφόρμανς αποτελεί μέρος του προγράμματος διεθνών δράσεων με τίτλο «Revolution is not a one time event». Κατά τη γνώμη σας, σήμερα βιώνουμε μια νέα τεχνολογική επανάσταση;
Πιστεύω ότι ο τίτλος της έκθεσης αναφέρεται περισσότερο στην κοινωνική αντίδραση, επανάσταση, και λιγότερο στην τεχνολογική. Συζητάει όσα μπορούν να μας βοηθήσουν να αντιδράσουμε, να κάνουμε τη διαβίωση μας στον πλανήτη πιο ανθρώπινη και δίκαιη. Όσον αφορά την τεχνολογική επανάσταση νομίζω ότι είναι μια ψευδαίσθηση, ένα ωραίο ψέμα που καλλιεργεί ο άνθρωπος σε κάθε εποχή. Η τεχνολογική επανάσταση έχει ξεκινήσει από την αρχή της ανθρωπότητας, όταν ο άνθρωπος άρχισε να εφευρίσκει εργαλεία και μηχανισμούς. Σε κάθε εποχή συμβαίνει μια ανάλογη τεχνολογική επανάσταση που εκφράζει τη δύναμη και την ευφυία του ανθρώπου. Είμαστε ωστόσο ένα αλαζονικό ζώο και χάνουμε διαρκώς το μέτρο. Και αυτό είναι στενάχωρο και επικίνδυνο.
Σύλληψη - δημιουργία: Γιώτα Αργυροπούλου, Βοηθός σκηνοθέτη: Φωτεινή Σαλβαρίδη, δραματουργία: Igor Dobricic, καλλιτεχνικός συνεργάτης: Μιχάλης Κωνσταντάτος, σχεδιασμός φώτων: Νικόλας Καρανικόλας, παραγωγή: blindspot theatre group.
Παίζουν: Alexa, Γιώτα Αργυροπούλου, Κωνσταντίνα Κατσιάρη (βίντεο), Στέλιος Κράτσας.
Για να παρακολουθήσετε την παράσταση είναι απαραίτητη η προκράτηση θέσης: www.eventbrite.com/e/alexa-tickets-609175529407 (σε ελληνικά και αγγλικά με υπότιτλους και στις δύο γλώσσες).