Ο θάνατος του Σίλβιο Μπερλουσκόνι σηματοδοτεί το τέλος μιας εποχής, μιας εποχής που έχει ήδη περάσει, αλλά τα αποτελέσματά της στοιχειώνουν το παρόν μας. Δεν είναι υπερβολή να πούμε πως ο μπερλουσκονισμός διαμόρφωσε σε μεγάλο βαθμό το πρόσωπο της σημερινής Ιταλίας και ταυτόχρονα άνοιξε τον δρόμο σε άπειρους μιμητές σε όλο τον πλανήτη. Αυτός ο λαϊκισμός της επιτυχίας επηρέασε το σύνολο της δημόσιας σφαίρας, δημιουργώντας ταυτόχρονα με τις πολιτικές που εφάρμοσε ανθρωπότυπους, χαρακτήρες και συμπεριφορές.
Σε όλη του την πορεία ο Μπερλουσκόνι ενσάρκωσε τη ματαιοδοξία του νεόπλουτου με όρους βιβλικής επιταγής. Δημιουργώντας ένα άρρηκτο τρίγωνο εντός του οποίου η λαϊκίστικη και συχνά ακροδεξιά πολιτική, η επιχειρηματικότητα της διαφθοράς και το χυδαίο λάιφσταιλ υπάρχουν ισόποσα. Ο μπερλουσκονισμός υπήρξε η πλήρης αισθητικοποίηση του ατομισμού. Και στη συνέχεια η μετάβαση μιας σειράς αισθητικών αξιωμάτων στη σφαίρα της πολιτικής. Η διαφθορά και οι σχέσεις με τη μαφία, ο αντικομουνισμός, η νομιμοποίηση του φασισμού και της ξενοφοβίας μέσα από την συνεργασία του με τον Μπόσι και τον Φίνι, η συμμετοχή του στην ψυχροπολεμική ακροδεξιά ψευδομασονική στοά P2 (πολλές φορές ονομαζόμενη και σκιώδης κυβέρνηση της Ιταλίας), η χρήση των μέσων ενημέρωσης ως εργαλεία εφησυχασμού, αποβλάκωσης και τελικά χειραγώγησης, η σύνδεση της πολιτικής με την εργαλειοποίηση του οπαδισμού, τα σεξουαλικά σκάνδαλα και η υπεξαίρεση χρημάτων, δεν υπήρξαν απλώς παραπτώματα της πολιτικής του Μπερλουσκόνι. Υπήρξαν προϋποθέσεις. Μαζί με τη βεβαιότητα πως παρ’ όλα αυτά μπορείς για πάντα να την σκαπουλάρεις. Πως μπορείς να κάνεις τα πάντα και τελικά να πεθαίνεις στα 87 σου ως ο πλουσιότερος άνθρωπος στη χώρα σου, ως μέλος του κυβερνητικού σχηματισμού. Να θάβεσαι δημοσία δαπάνη με τιμές, περικυκλωμένος από δεκάδες χιλιάδες οπαδούς σου να φωνάζουν συνθήματα υπέρ σου.
Ο Μπερλουσκόνι υπήρξε παράγωγο μιας εποχής. Γεννήθηκε μέσα από μια συγκεκριμένη συγκυρία. Μια συγκυρία στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος παρασκηνιακά, αλλά την κατάλληλη στιγμή τον έφερε στο προσκήνιο. Είναι η συγκυρία των αρχών της δεκαετίας του ’90, όταν το άλλοτε πανίσχυρο PCI βρίσκεται σε κρίση ταυτότητας, ενώ τα παραδοσιακά κόμματα των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλιστών εξαφανίζονται σε μία ημέρα κάτω από το βάρος των σκανδάλων διαφθοράς. Σε μια εποχή που όλοι θεωρούσαν τους άλλοτε κραταιούς κεντρώους και δεξιούς πολιτικούς φαιδρούς, ο Μπερλουσκόνι αναδείχθηκε ως ο επιτυχημένος κλόουν πολιτευτής. Ο μη- πολιτικός πολιτικός. Ο ελαφρώς ενοχλητικός, αλλά οικουμενικά οικείος θείος που λέει σεξιστικά και ρατσιστικά αστεία στο τραπέζι, αλλά ταυτόχρονα γνωρίζει πώς να ελιχθεί κοινωνικά και να επικρατήσει απέναντι σε πολύ πιο καταρτισμένους αντιπάλους. Στα χρόνια αυτά ολόκληρη η Ιταλία μεταμορφώθηκε σε ένα κακογυρισμένο soft πορνό. Σεξιστικό και υποκριτικό ταυτόχρονα, λαίμαργο και πουριτανικό μαζί. Και αν ο δημιουργός του μόλις πέθανε, το τέρας ακόμα κάνει βόλτες στο κατεστραμμένο τοπίο που αυτός άφησε πίσω του.
Ο κοινωνικός κυνισμός, ο πολιτικός αμοραλισμός, η αισθητική χυδαιότητα νομιμοποιήθηκαν σε τέτοιο βαθμό τις δεκαετίες που ο Μπερλουσκόνι κυριάρχησε, με αποτέλεσμα να γίνουν κυρίαρχο αφήγημα. Η συμμετοχή του Μπερλουσκόνι στην παρούσα κυβέρνηση των φασιστών λειτουργεί απλώς ως υπενθύμιση για το ποια είναι η πραγματική του κληρονομιά. Ένας χαμογελαστός εφιάλτης με βαμμένα μαλλιά, περιτριγυρισμένος από φασιστικά Ευχαριστώ.
Αντίο Καβαλιέρε. Ας είναι ελαφρύς ο βόθρος που σε σκεπάζει.