«Δεν θα τολμήσουν να διαρρήξουν τη σχέση τους με τη δημοκρατία,
γιατί θα αντιμετωπίσουν έναν γίγαντα:
τον κολομβιανό λαό στους δρόμους αυτής της χώρας»,
Γκουστάβο Πέτρο. Διαδήλωση στη Μπογκοτά, Ιούνιος 2023
Ένας χρόνος πέρασε (19 Ιονίου 2022) από τη για πρώτη φορά εκλογή αριστερού προέδρου στη Κολομβία, και μάλιστα αντάρτη στα νιάτα του, του Γκουστάβο Πέτρο και αφροκολομβιανής αντιπροεδρίνας, της μαχητικής ακτιβίστριας κατά των καταστροφικών εξορύξεων και φεμινίστριας Φράνσια Μάρκες. Κοντεύει επίσης ένας χρόνος από τον σχηματισμό συμμαχικής προοδευτικής κυβέρνησης (Αύγουστος 2022), που σχετικά πρόσφατα ανασχηματίστηκε μετά από τη ρήξη με το Φιλελεύθερο Κόμμα που εμπόδιζε το προχώρημα κομβικών προγραμματικών μεταρρυθμίσεων (Σύστημα Υγείας, Συνταξιοδότησης, Παιδείας, Εργασιακές Σχέσεις) και τη σκληρή μάχη για την αγροτική μεταρρύθμιση που ...περιμένει πάνω από πενήντα χρόνια, όσα περίπου και τα χρόνια από την έναρξη της δράσης στην ύπαιθρο των δύο παλιότερων και μαζικών αντάρτικων (FARC, ELN). Ο ανασχηματισμός καταγράφηκε σαν στροφή προς τα αριστερά, ενώ συνοδεύτηκε από κάλεσμα στον λαό να υπερασπιστεί τις μεταρρυθμίσεις.
Στο μικρό αυτό χρονικό διάστημα, η προεδρία–κυβέρνηση πορεύτηκε με στρατηγικό στόχο το τρίπτυχο «ολική ειρήνη – κοινωνική δικαιοσύνη – οικολογική ενέργεια», όπου η ολική ειρήνη αποτελεί προϋπόθεση όλων των άλλων και συμπεριλαμβάνει το ναρκοεμπόριο, μικρό και μεγάλο. Ένας μακρόπνοος στόχος με μετασχηματιστικά χαρακτηριστικά που εξυπηρετείται από το μεσοπρόθεσμο κυβερνητικό πρόγραμμα, φιλόδοξο και ριζοσπαστικό στο πλαίσιο των ιστορικά διαμορφωμένων κοινωνικών, πολιτικών και πολιτισμικών συνθηκών της Κολομβίας.
Όμως, όπως έχει γραφτεί σε σχετικά άρθρα στην «Εποχή» ακόμα και η διαδρομή προς την υλοποίηση του άμεσου προγράμματος κοινωνικών μεταρρυθμίσεων και ειρήνευσης της χώρας θα είναι δύσβατη και θα έχει πισωγυρίσματα. Η μειοψηφία των κυβερνητικών κομμάτων στη Βουλή και τη Γερουσία είναι σοβαρό πρόβλημα, αλλά, συμπεριλαμβανομένων των ΜΜΕ, ο έλεγχος των αρμών της εξουσίας από το πολύχρονο προηγούμενο καθεστώς είναι σοβαρότερο.
Αυτήν την περίοδο διανύεται μια δύσκολη περίοδος, όπου η Δικαιοσύνη (γενικός εισαγγελέας) υλοποιεί απροκάλυπτα ένα «ήπιο πραξικόπημα», όπως το χαρακτηρίζει ο Γ. Πέτρο ή τη συνομωσία Δικαιοσύνης, οικονομικής ελίτ ΜΜΕ, Δεξιάς – Ακροδεξιάς, όπως βροντοφωνάζουν οι χιλιάδες διαδηλωτές-τριες που κινητοποιήθηκαν άμεσα.1 Στη μεγάλη διαδήλωση της Μπογκοτά (8/6/23) παρευρέθηκε και ο Γ. Πέτρο που ψύχραιμος απηύθυνε αγωνιστικό χαιρετισμό. Έχει δίκιο ο Πέτρο; Δεν θα τολμήσουν;
Να τονιστεί ότι από την Πρωτομαγιά όλο και διευρύνεται το κίνημα των οργισμένων καταφρονεμένων που γεμίζει τους δρόμους και με αποφασιστικότητα υπερασπίζεται τις μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης και καταγγέλλει την πραγματική εξουσία.
Οι επιτυχίες της κυβέρνησης και η αντεπίθεση
Ελπίδα για ειρήνευση: Οι διαπραγματεύσεις κυβέρνησης – ELN για την ειρήνευση της χώρας ξεκίνησαν τον Νοέμβρη του 2022 στο Καράκας. Στις 9 Ιουνίου ολοκληρώθηκε στην Αβάνα ο 3ος κύκλος, με υπογραφή συμφωνίας για ανακωχή 180 ημερών της ένοπλης δράσης του ELN σε όλη τη χώρα (δρα στα 22 από τα 32 γεωγραφικά διαμερίσματα). Είναι η πρώτη φορά στην 50χρονη ιστορία του που δεσμεύεται για ανακωχή τόσο μεγάλου διαστήματος και κυρίως είναι η πρώτη φορά που υπογράφει συμφωνία με το Κράτος, αν και από το 1980 είχε συμμετάσχει σε αρκετές αντίστοιχες διαπραγματεύσεις. Η συμφωνία εμπεριέχει επίσης το δύσκολο ζήτημα της συμμετοχής των πολιτών στη διαδικασία ένταξης.
Ένα μεγάλο βήμα προς την ολική ειρήνη που έφερε ανακούφιση και γέννησε ελπίδες τους λαούς της Κολομβίας. Παράλληλα, στην Κολομβία λειτουργούν αντίστοιχες επιτροπές διαπραγμάτευσης με μικρότερες αντάρτικες οργανώσεις ή με του οργανωμένου εγκλήματος. Μεταξύ πολλών άλλων, οι δολοφονίες κοινωνικών αγωνιστών και πρώην ανταρτών, καθώς και οι εκτοπισμοί κατοίκων αν και συνεχίζονται, μειώνονται σταθερά τους πρώτους μήνες του 2023.
Μεταρρύθμιση Συστήματος Υγείας
Οι μεγάλες ανισότητες που χαρακτηρίζουν την Κολομβία αποτυπώνονται με κατάμαυρα γράμματα στο ισχύον Σύστημα Υγείας, αποτέλεσμα και της πολύχρονης κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού: Το 60% των δήμων δεν είχε ποτέ νοσοκομείο, ούτε καν Κέντρο Υγείας, ενώ λίγοι από αυτούς είχαν Κ.Υ που έκλεισαν σύντομα λόγω χαμηλής αποδοτικότητας. Ταυτόχρονα, για τη μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών-ισών το σύστημα έχει σχεδόν αποκλειστικά νοσηλευτικό χαρακτήρα και καθόλου προληπτικό. Η κάρτα ασφάλισης, εξάλλου, δεν εξασφαλίζει την πρόσβαση σε νοσηλεία. Όπως λέει ο υπουργός Υγείας σε συνέντευξή του στην El pais (29/5/23) «….ενώ σε κλινικές της Μπογκοτά πραγματοποιούνται ρομποτικές εγχειρήσεις, στις απομακρυσμένες, φτωχές και εγκαταλελειμμένες από το κράτος περιοχές παιδιά πεθαίνουν από πείνα, γαστρίτιδες, παράσιτα… πολλές γυναίκες πεθαίνουν μετά τη γέννα χωρίς να έχει προϋπάρξει ο παραμικρός έλεγχος της υγείας τους». Για τη σταδιακή ανατροπή αυτής της κατάστασης και η Υγεία να είναι δικαίωμα όλων των ανθρώπων και όχι εμπόρευμα, προβλέπονται αυξημένα ποσά για ίδρυση Κ.Υ και οικονομικά κίνητρα για τη στελέχωσή τους, προώθηση του θεσμού του προσωπικού γιατρού και της προληπτικής ιατρικής, συνεργασία με πανεπιστήμια για την κάλυψη της έλλειψης ορισμένων ειδικοτήτων.
Εν τούτοις, το κεντρικό ζήτημα της επίθεσης των γνωστών «εχθρών του λαού» είναι το αν θα παραμείνουν διαχειριστές των πολύ μεγάλων ποσών της κρατικής συνεισφοράς (50% των συνολικών) οι υπάρχοντες οργανισμοί, που λειτουργούν ως ενδιάμεσοι κράτους - φορέων Υγείας, ή, όπως προτείνεται στη μεταρρύθμιση, το κράτος θα κατευθύνει απευθείας στους δημόσιους φορείς Υγείας τη συνεισφορά του που το ποσοστιαίο ύψος της δεν μεταβάλλεται. Η αποκαλούμενη μαφία της Υγείας σε δράση… Επισημαίνεται ότι οι υπάρχοντες οργανισμοί δεν καταργούνται, αλλά ενισχύονται με προσωπικό, για να ανταποκριθούν σε παλιά και νέα διοικητικά, οικονομικοτεχνικά καθήκοντα.
Παρά τις επιθέσεις, στη διακομματική Επιτροπή της Βουλής (α’ ψηφοφορία) υπερψηφίστηκε η μεταρρύθμιση! Ενώ αναμενόταν η σύγκληση της Βουλής για τη β’ ψηφοφορία, ο γενικός εισαγγελέας απέστειλε στη Βουλή φάκελο για έλεγχο των ευθυνών του Πέτρο στην υπό έρευνα υπόθεση των πρώην στενών συνεργατών του. Η Βουλή αποφάσισε να παγώσει τη λειτουργία της μέχρι να ολοκληρωθεί η έρευνα για τον Γκ. Πέτρο.
Συνταξιοδοτικό Σύστημα
Το σχετικό σχέδιο νόμου έχει κατατεθεί στο Βουλή και βρίσκεται σε ανοικτό για αλλαγές δημόσιο διάλογο με κόκκινη γραμμή τη θεσμοθέτηση βασικής σύνταξης σε όσα άτομα δεν είχαν τις απαραίτητες προϋποθέσεις να την αποκτήσουν και δεν έχουν άλλο εισόδημα.
Η πλήρης εφαρμογή του είναι σταδιακή και προτείνεται σύστημα τεσσάρων πυλώνων: αλληλέγγυο, αναδιανεμητικό, ημιαναδιανεμητικό, ατομική αποταμίευση με αντίστοιχες εισφορές και ύψος συντάξεων.
Για την αγροτική μεταρρύθμιση , τη μετάβαση σε πράσινη ενέργεια και τον ρόλο της Κολομβίας –Λατινικής Αμερικής στο νέο πολυπολικό κόσμο, σε επόμενο φύλλο της «Εποχής».
Σημείωση:
1. Ο γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε έλεγχο από τη Βουλή των ευθυνών του Πέτρο για ενδεχόμενα αδικήματα που διέπραξαν στενοί συνεργάτες του στη κυβέρνηση που έχουν ήδη καθαιρεθεί: η γραμματέας του παράνομες υποκλοπές και ο πρέσβης στη Βενεζουέλα έκνομη χρηματοδότηση που σχετίζεται με την προεκλογική περίοδο των προεδρικών εκλογών.