Επίσκεψη του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ στο Πεκίνο
Στις αρχές της εβδομάδας ο υπουργός Eξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν πραγματοποίησε διήμερη επίσκεψη στο Πεκίνο. Ήταν η πρώτη, μετά από πέντε χρόνια, επίσκεψη αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στην Κίνα, που ήταν αποτέλεσμα της ραγδαίας επιδείνωσης των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών, τα τελευταία χρόνια. Η μεταξύ τους αντιπαράθεση έφθασε σε οριακά σημεία. Είναι πολύ δύσκολο οι διπλωματικές τους σχέσεις να επανέλθουν στα επίπεδα προηγούμενων δεκαετιών. Πλέον γίνεται λόγος για το μοίρασμα των σφαιρών επιρροής και για μια συμφωνία μη επίθεσης. Οι σχέσεις τους επιδεινώθηκαν ιδιαίτερα επί κυβέρνησης Ντόναλντ Τραμπ, όταν η εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ στηριζόταν στο δόγμα «διάλογος από θέση ισχύος», προάγοντας τον «εμπορικό πόλεμο», τις αντικινεζικές κυρώσεις και την επιβολή κυρώσεων και υψηλών δασμών για τα κινεζικά εμπορεύματα. Υπήρξαν προσδοκίες ότι επί κυβέρνησης Τζο Μπάιντεν οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών θα βελτιώνονταν, κάτι όμως που δεν έγινε μέχρι τώρα.
Το ταξίδι του Άντονι Μπλίνκεν στο Πεκίνο για το ξεπάγωμα των διμερών σχέσεων, είχε προγραμματιστεί για τον περασμένο Φεβρουάριο, μετά από συνεννόηση μεταξύ Τζο Μπάιντεν και Σι Ζινπίν στο Μπαλί, κατά τη σύνοδο των G20. Η επίσκεψη αυτή δεν πραγματοποιήθηκε, γιατί ένα τεράστιο κινεζικό αερόστατο πετούσε πάνω από τις ΗΠΑ, όπου οι Αμερικανοί θεώρησαν ότι ήταν κατασκοπευτικό και το κατέρριψαν.
Κυρώσεις και αντικυρώσεις
Ο Λευκός Οίκος στη συνέχεια πρότεινε να γίνει συνάντηση μεταξύ του επικεφαλής του Πενταγώνου Λόιντ Όστιν και του νέου υπουργού άμυνας της Κίνας Λι Σανφού. Το Πεκίνο αρνήθηκε, επειδή ο υπουργός τους ήταν σε λίστα αμερικανικών κυρώσεων και επειδή η Κίνα προμηθεύτηκε από τη Ρωσία βομβαρδιστικά Su-35 και πυραύλους C-400. Η Ουάσινγκτον επέβαλε κυρώσεις εναντίον 1,2 χιλιάδων κινεζικών νομικών και φυσικών προσώπων. H κινεζική κυβέρνηση, ως απάντηση στις κυρώσεις απαγόρευσε την προμήθεια ημιαγωγών από τον αμερικανικό ΙΤ κολοσσό Micron Technology, υποστηρίζοντας ότι οι αμερικανικοί ημιαγωγοί αποτελούν απειλή για την κυβερνοασφάλεια της Κίνας. Η σκληρή απάντηση του Πεκίνου απέναντι στις κυρώσεις οδήγησε τον Τζο Μπάιντεν σε νέο δίλημμα: ή να προσπαθήσει να συνεννοηθεί με την Κίνα για την αποκατάσταση των προμηθειών της Micron στην κινεζική αγορά ή να προχωρήσει σε ένα γενικευμένο «πόλεμο ημιαγωγών». Η αντιπαράθεση των ΗΠΑ με την Κίνα δημιούργησε έντονη δυσαρέσκεια μεταξύ των αμερικανικών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στους τομείς των νέων τεχνολογιών. Στις 23 Μαΐου επισκέφθηκε την Κίνα ο Ίλον Μάσκ, ο οποίος υλοποιεί γιγάντια πρότζεκτ, συναντήθηκε με την κινεζική κυβέρνηση και δήλωσε ότι προτίθεται να συνεχίσει τα επενδυτικά σχέδια με μεγάλες κινεζικές επιχειρήσεις. Στην αυτοκινητοβιομηχανία Tesla ανήκει, μεταξύ άλλων, το εργοστάσιο Gigafactory Shanghai.
Η επιδείνωση των σχέσεων μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων υπήρχε φόβος ότι μπορούσε να οδηγήσει σε νέο ψυχρό πόλεμο. Η Κίνα δεν είναι διατεθειμένη να υποκύπτει σε αμερικανικές πιέσεις, ούτε δέχεται να της υπαγορεύουν άλλοι την εξωτερική της πολιτική. Από την άλλη, η πολιτική πιέσεων προς την Κίνα δεν απέδωσε τα προσδοκώμενα, αντίθετα οδήγησε σε νέα αδιέξοδα την αμερικανική οικονομία. Οι ΗΠΑ πλέον φαίνεται ότι επιδιώκουν την περαιτέρω σύσφιξη των σχέσεών τους με την Κίνα. Η κινεζική πλευρά θεωρεί ότι δεν μπορούν να επιστρέψουν, με μια επίσκεψη, οι προηγούμενες καλές σχέσεις και αυτό οφείλεται στην πολιτική των ΗΠΑ που έχουν αναγάγει την Κίνα ως τον κύριο αντίπαλό τους και τη μεγαλύτερη γεωπολιτική πρόκληση, λόγω της ραγδαίας οικονομικής της επέκτασης, που πρέπει να ανακοπεί. Η αποστολή αμερικανικών πολεμικών πλοίων και αεροσκαφών στην Ταιβάν θεωρήθηκε ως άκρως προκλητική ενέργεια. Η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών Χουά Τσουνίν ανέφερε ότι είναι «σαν να στέλνει η Κίνα πολεμικά πλοία και αεροσκάφη στο Λος Άτζελες ή σε κάποια παράλια της Καλιφόρνιας».
Προς εξομάλυνση σχέσεων;
Στην Κίνα ο Άντονι Μπλίνκεν συναντήθηκε με τον ομόλογό του Τσιν Γκαν, ο οποίος δήλωσε ότι οι σχέσεις μεταξύ των δύο χωρών βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο. Στη συνέχεια είχε διαπραγματεύσεις με το μέλος του Πολιτικού Γραφείου του Κομμουνιστικού Κόμματος Κίνας Βαν Ι, κεκλεισμένων των θυρών. Αργότερα υπήρξε συνάντηση με τον πρόεδρο της Κίνας Σι Ζινπίν για 35 λεπτά, όπου ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι οι ΗΠΑ δεν αποβλέπουν σε νέο ψυχρό πόλεμο, δεν επιθυμούν την αλλαγή του συστήματος της Κίνας και δεν υποστηρίζουν την ανεξαρτησία της Ταιβάν. Η κινεζική ηγεσία ανέφερε ότι δεν σκοπεύει να προμηθεύσει τη Ρωσία με νέα οπλικά συστήματα. Κάποιες συγκεκριμένες συμφωνίες δεν υπογράφτηκαν και έγκυροι πολιτικοί παρατηρητές θεωρούν ότι οι δύο πλευρές επιθυμούν την εξομάλυνση των μεταξύ τους σχέσεων, ενώ η επίσκεψη του Άντονι Μπλίνκεν αποτελεί προετοιμασία για μια συνάντηση του Τζο Μπάιντεν και του Σι Ζινπίν μέσα στο 2023.