Η ιστορία του τερματοφύλακα Τότο Μουράνγκουα εν μέσω της γενοκτονίας στη Ρουάντα
Η Ρουάντα είναι μια χώρα με πληθυσμό σαν της Ελλάδας αλλά με έκταση ίση με το 1/5 αυτής, χωρίς ιδιαίτερες πλουτοπαραγωγικές πηγές. Ο εμφύλιος πόλεμος στη χώρα ανάμεσα στις φυλές των Τούτσι και των Χούτου άρχισε την 1η Οκτωβρίου 1990 και φαινομενικά έληξε στις 4 Αυγούστου 1993, με την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας της Αρούσα, για τη δημιουργία κυβέρνησης με καταμερισμό εξουσίας. Όμως η δολοφονία του προέδρου Ζουβενάλ Χαμπιαριμανά, τον Απρίλιο του 1994 οδήγησε στη Γενοκτονία της Ρουάντα. Ακολούθησε μαζική σφαγή των Τούτσι από τα μέλη της κυβερνητικής πλειοψηφίας των Χούτου. Υπολογίζεται ότι 500.000-1.000.000 Ρουαντέζοι σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια της περιόδου των 100 ημερών, από τις 7 Απριλίου έως τα μέσα Ιουλίου 1994, που αποτελούν το 70% των Τούτσι και το 20% του συνολικού πληθυσμού της Ρουάντα.
Μέσα σ’ αυτό το ζόφο υπήρξε μια ιστορία ανθρωπιάς με κέντρο το... ποδόσφαιρο. Στις 6 Μαρτίου του 1994 ο Γιουζέν Τότο Μουράνγκουα βασικός τερματοφύλακας της Ραγιόν Σπόρτς επέστρεφε σπίτι από το Νότιο Σουδάν όπου είχε αντιμετωπίσει την Αλ Χιλάλ. Στα σύνορα υπήρχαν μπλόκα από πολιτοφύλακες και στρατιωτικούς που εξέταζαν ποιος είναι Τούτσι και ποιος Χούτου. Στη Ρουάντα, η Ραγιόν Σπορτς ήταν η πιο δημοφιλής ομάδα. Είχε στο ρόστερ της τρεις μόνο Τούτσις. Ο ένας ήταν ο Έρικ Τότο, 19 ετών τότε. Το λεωφορείο πέρασε από οδοφράγματα, μέρη όπου καίγονταν λάστιχα, ενώ παράλληλα η ιαχή «Τούτσι κατσαρίδες» ακουγόταν παντού. Ο ίδιος όμως σκεφτόταν μόνο το ματς. Η Ραγιόν κέρδισε τελικά με 0-1. Όταν επέστρεψε στη Ρουάντα, οι παίκτες αντίκρισαν χάος. Μέσα στο χάος όμως οι πολιτοφύλακες είχαν δέσει σημαίες της ομάδας στα ΑΚ-47 και κερνούσαν μπύρες στα μέλη της, που φαίνεται να ήταν η μόνη που δεν είχε μπει στη δίνη Χούτου-Τούτσι. Ακριβώς ένα μήνα μετά ξημερώματα πολιτοφύλακες εισέβαλαν στο σπίτι του Τότο. Ο Τότο λέει στους πολιτοφύλακες ότι είναι δύο απλοί ποδοσφαιριστές, όμως αυτοί καταστρέφουν το σπίτι. Ο αρχηγός της ομάδας της πολιτοφυλακής παίρνει στα χέρια του ένα άλμπουμ φωτογραφιών και “σταματά” σε μια της ομάδας της Ραγιόν.
-Ποιοι είναι αυτοί; Ρωτάει επιτακτικά
-Είναι οι συμπαίκτες μου! Απαντάει ο Τότο.
-Τι εννοείς «συμπαίκτες»;
-Παίζω στη Ραγιόν Σπορτς!
-Προσπαθείς να μου πεις ψέματα;
Τότε σηκώνει το άλμπουμ και κοιτάει τη φωτογραφία. Κοιτάει τον Τότο και του λέει:
-Είσαι ο Τότο;
-Ναι! Εγώ είμαι!
Αμέσως ο αρχηγός της ομάδας διώχνει τους πολιτοφύλακες από το σπίτι και μένει μόνος του με τον Τότο. Αρχίζουν να μιλάνε για τον αγώνα. Του λέει πόσο τους θαύμασε και πόσο περήφανος ένιωσε για τη νίκη κόντρα στην Αλ Χιλάλ. Πριν φύγει του λέει να αφήσει ανοιχτές τις κουρτίνες και την πόρτα ώστε το σπίτι να δείχνει άδειο. Τρομοκρατημένος ο Τότο αποφασίζει να πάει στο σπίτι κάποιου Χούτου συμπαίκτη του, διανύοντας μερικά τετράγωνα γεμάτα πτώματα. Πήγε στο σπίτι όπου όλα ήταν μια εικονική πραγματικότητα. Οι συμπαίκτες έπαιζαν χαρτιά και έβλεπαν τηλεόραση. Οι Χούτου της ομάδας ρίσκαραν κρύβοντας τον Τότο σπίτι τους. Αν τους έπιαναν θα τους εκτελούσαν και αυτούς. Ένας από τους συμπαίκτες του ο Λογκίν τον πήγε σε κάποιο τοπικό φύλαρχο ώστε να πάρει πλαστά ταξιδιωτικά έγγραφα και να φύγει από τη χώρα. Μόλις μπήκε στο γραφείο ένας φρουρός τον είδε και τον πυροβόλησε. Η σφαίρα του έσκισε τον ώμο. Επειδή υπήρχε μια αφίσα της Ραγιόν Σπορτς στον τοίχο τον αναγνώρισαν. Του είπαν «τρέξε!». Γύρισε στο σπίτι του Λογκίν και τελικά μετά από λίγες μέρες μ ένα τζιπ πέρασε τα σύνορα με το Σουδάν, αφήνοντας πίσω του τη Ρουάντα.
Μετά τη γενοκτονία του 1994 ο Τότο επέστρεψε στη Ρουάντα. Από την ομάδα της Ραγιόν είχαν επιζήσει μόλις έξι παίκτες. Στο πρώτο ματς μετά τη γενοκτονία κόντρα στην Κιβόγιου Σπορτς 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στις εξέδρες και η είδηση ήταν ότι ο αγώνας έληξε χωρίς να σκοτωθεί κανένας. Ο Τότο σε ένα ματς της εθνικής Ρουάντα στην Αγγλία ζήτησε άσυλο και από τότε ζει στη Βρετανία όπου ίδρυσε έναν οργανισμό όπου μέσω του ποδοσφαίρου διδάσκει τα παιδιά διαχείριση κρίσεων. Ο άνθρωπος που βοήθησε τον Τότο να γλιτώσει στις “σκληρές” μέρες της γενοκτονίας, ο συμπαίκτης του Λογκίν συνελήφθη και εκτελέστηκε ως προδότης. Η επιβίωση του Τότο είναι μια ακόμη σελίδα στο βιβλίο του ποδοσφαίρου, μια ιστορία που αποδεικνύει ότι μια μπάλα μπορεί κάποιες φορές να σώσει ζωές!