Ο Ρ.Τ. Ερντογάν νικητής της πρόσφατης διπλής κάλπης προκαλεί και μετεκλογικά κλυδωνισμούς στην αντιπολίτευση, ενώ οι δυτικοί εταίροι με κομμένη την ανάσα παρακολουθούν τις αριστοτεχνικά επιδέξιες γεωπολιτικές ακροβασίες του. Η «Εποχή» συνομίλησε με την γιατρό Αρζού Σερκέζογλου, πρώην γενική γραμματέα και πλέον πρόεδρο της DISK, της Συνομοσπονδίας των Προοδευτικών Συνδικάτων της Τουρκίας, έχοντας γνώση της πολύτιμης ιστορικής διαδρομής της. Η εφημερίδα θέλει δημόσια να ευχαριστήσει την Εσρά Μουνγκάν, μια πολύ σημαντική προσωπικότητα της τουρκικής Αριστεράς και της ακαδημαϊκής κοινότητας, για την πολύτιμη μεσολάβηση της για την πραγμάτωση αυτής της συνέντευξης.
.jpg)
Πώς αποτιμάτε το αποτέλεσμα των κοινοβουλευτικών και προεδρικών εκλογών; Ποια ήταν η θέση της DISK πριν τη διεξαγωγή τους;
Προεκλογικά, εξαντλήθηκε κάθε δυνατότητα –ιδιαίτερα υπό τη σκιά της λογοκρισίας– απαγορεύσεων και κατάφωρων αδικιών. Παρά ταύτα, ένας στους δύο κατοίκους της Τουρκίας, ειδικότερα στις μεγάλες πόλεις με υψηλή συγκέντρωση της εργατικής τάξης, με την ψήφο του είπε όχι στο καθεστώς διακυβέρνησης ενός ανδρός ο οποίος εφάρμοσε αντεργατικές πολιτικές με οδυνηρές για όλους μας συνέπειες, απαιτώντας να υπάρξει αλλαγή. Δυστυχώς, το εκλογικό αποτέλεσμα δεν συμβάλει σε αυτό τον στόχο. Προεκλογικά, απευθυνθήκαμε στα μέλη μας, στην εργατική τάξη και στην κοινή γνώμη. Περιγράψαμε τις καταστροφικές συνέπειες που θα υπάρξουν για το λαό μας, όσο η χώρα απομακρύνεται από τους δημοκρατικούς κανόνες διακυβέρνησης, έχοντας επανειλημμένα δηλώσει ότι «η δημοκρατία είναι το ψωμί των εργατών». Θα έρθουμε αντιμέτωποι με αυτές τις επιπτώσεις το επόμενο διάστημα. Όλα τα προβλήματα που είχαν κρυφτεί, ειδικότερα στην οικονομία, είναι πλέον επιτακτική ανάγκη να λυθούν. Η DISK πιστεύει ότι το διακύβευμα των εκλογών του 2023 δεν αφορούσε μόνο ποιος πρόεδρος θα κυβερνούσε τη χώρα μας αλλά και πώς αποτυπώνεται το αίτημα για αλλαγή του αυταρχικού προεδρικού συστήματος διακυβέρνησης, το οποίο πλήττει τους εργαζόμενους, τους θεσμούς της δικαιοσύνης, την δημοκρατία και διοικεί τη χώρα με αντίστοιχο τρόπο όπως μία εταιρεία. Νομιμοποιούμενοι από την ιστορική μας διαδρομή, δηλώνουμε ότι θα συνεχίσουμε αποφασιστικά τους αγώνες μας. Αντιλαμβανόμαστε ότι καλούμαστε να επωμιστούμε ένα ακόμα πιο βαρύ φορτίο στους ώμους μας. Είμαστε αποφασισμένοι να πολεμήσουμε την ανεργία, την πείνα και τη μιζέρια που υφίστανται 10 εκατ. πολίτες, όπως επίσης και μισθούς εργαζομένων, σχεδόν, στο όριο της πείνας.
Πώς σχολιάζετε τις δεσμεύσεις του υπουργού Οικονομικών Μ. Σιμσέκ για «καθιέρωση δημοσιονομικής πειθαρχίας και εξασφάλιση σταθερότητας των τιμών για βιώσιμη υψηλή ανάπτυξη»;
Δυστυχώς, οι πρώτες εντυπώσεις μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία δεν θα αποκλίνει από το ήδη γνωστό μείγμα οικονομικής πολιτικής που εφαρμόζει. Θεωρούμε ότι οι βασικές προτεραιότητες της κυβέρνησης θα παραμείνουν αναλλοίωτες. Δεν υπάρχουν στις κυβερνητικές εξαγγελίες θετικές δηλώσεις για τη μείωση των εισοδηματικών ανισοτήτων και την υλοποίηση μεταρρυθμίσεων στο άδικο σύστημα φορολόγησης. Στη χώρα μας η κατανομή εισοδήματος επιδεινώνεται ταχύτατα σε βάρος της εργατικής τάξης. Χωρίς να έχει εξαγγελθεί κανένα πρόγραμμα για την οικονομική ανακούφιση των χαμηλά αμειβόμενων εργαζόμενων, είναι ορατός ο κίνδυνος υλοποίησης φορολογικών μεταρρυθμίσεων, που αποσκοπούν στη «διεύρυνση της φορολογικής βάσης». Περαιτέρω υπάρχει ένα πολύ άδικο φορολογικό σύστημα, μέσω του οποίου οι εργοδότες και οι εργαζόμενοι φορολογούνται με το ίδιο ποσοστό. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η έμμεση φορολογία, όπου πλούσιοι και φτωχοί πληρώνουν ταυτόχρονα τους ίδιους φόρους στα προϊόντα/υπηρεσίες, αποτελεί την κύρια πηγή φορολογικών εσόδων. Οι εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια του έτους υφίστανται δραματική μείωση στο μισθό τους, λόγω των συντελεστών που ισχύουν στη φορολόγηση των εισοδημάτων. Επιπρόσθετα όταν ο πληθωρισμός είναι τόσο ψηλός, η αγοραστική δύναμη μειώνεται δραματικά. Πέραν όλων αυτών, ακούγεται ότι οι ιθύνοντες της χώρας διαβουλεύονται για τη διεύρυνση της φορολογίας στη «βάση», στα κατώτερα λαϊκά στρώματα και όχι στην «οροφή» στις ανώτερες εισοδηματικά κατηγορίες. Σκοπεύουμε να συνεχίσουμε τη μάχη για την αύξηση του μισθού και για ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα, προβλέποντας, όμως, ότι δεν θα αλλάξουν οι κυβερνητικές πολιτικές.
Ποιες οι συνέπειες του παραγωγικού μοντέλου της οικονομίας και γενικότερα των διαχρονικών κυβερνητικών πολιτικών; Πώς θα αντιμετωπίσετε τις προκλήσεις του μέλλοντος;
Στη Τουρκία, τα τρία τέταρτα του εργαζόμενου πληθυσμού ζει από το εισόδημά του. Βιώνουμε τις σοβαρές επιπτώσεις των κυβερνητικών πολιτικών που καθιστούν τη χώρα τη μεγαλύτερη αποθήκη φτηνού εργατικού δυναμικού. Οι περιορισμοί που επιβλήθηκαν σε δικαιώματα και συνδικαλιστικές ελευθερίες, αποτελεί τον πιο σημαντικό πυλώνα αυτών των πολιτικών. Η χώρα μου είναι μια από τις 10 χώρες με τις χειρότερες επιδόσεις στον κόσμο, όσον αφορά τα εργασιακά δικαιώματα σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Δείκτη Δικαιωμάτων της Διεθνούς Συνδικαλιστικής Συνομοσπονδίας (ITUC). Σήμερα, τουλάχιστον 14 εκατ. εργαζόμενοι, δηλαδή το 90% των εγγεγραμμένων εργαζόμενων, δεν έχουν καμία προστασία που να απορρέει από την ένταξη τους σε συνδικάτα. Ταυτόχρονα το 92% των απασχολούμενων (15 εκατ.), δεν μπορεί να αξιοποιήσει τα συνδικαλιστικά του δικαιώματα και ειδικότερα εκείνο των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Σε αυτήν τη χώρα η νοοτροπία απαγόρευσης απεργιακών κινητοποιήσεων, τελικά, αποκτά επιπρόσθετη αξία. Κάτω από αυτές τις ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες, η μοναδική επιλογή της εργατικής τάξης είναι να εντείνει τον αγώνα και την οργάνωσή της. Βρισκόμαστε σε μια κρίσιμη καμπή για τη λήψη αποφάσεων όχι μόνο στην Τουρκία αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχει πλέον καταρρεύσει αυτή η τάξη πραγμάτων, εντός της οποίας οι διακρίσεις συνεχώς αυξάνονται, και ενώ βιώνουμε τις καταστροφικές επιπτώσεις από την κλιματική αλλαγή, την κρίση στα υδάτινα αποθέματα, τη διατροφική κρίση και την ενεργειακή κρίση, την ιδιωτικοποίηση των δομών υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ασφάλισης και τέλος την ανεξέλεγκτη αύξηση της ανεργίας. Είναι προφανές ότι το υφιστάμενο παραγωγικό μοντέλο που αγνοεί τον πλανήτη, το οικοσύστημα, τη φύση και το περιβάλλον αλλά θέτει ως πρωταρχική προτεραιότητα τους κανόνες της αγοράς, έχει καταρρεύσει πλανητικά. Πλέον γίνεται αντιληπτό σε ολόκληρο τον κόσμο και ειδικότερα στο διεθνές συνδικαλιστικό κίνημα ότι απαιτείται η σύναψη ενός «νέου κοινωνικού συμβολαίου». Και εμείς θα πρέπει, βέβαια, να ανάγουμε τις προοπτικές του αγώνα μας σε μια ευρύτερη κλίμακα. Τόσο τα σωματεία μας όσο και η συνομοσπονδία αναζητούμε νέα εργαλεία και μεθόδους αντιμετώπισης των νέων προκλήσεων, διοργανώνοντας συναντήσεις με επιστημονικούς φορείς και σεμινάρια σε χώρους εργασίας.
Ποιοι είναι οι στόχοι σας για την προάσπιση ευάλωτων ομάδων, ειδικότερα των γυναικών, όταν απειλείται η ζωή τους στους χώρους εργασίας;
To γυναικείο κίνημα στην Τουρκία σήμερα βρίσκεται σε μια κρίσιμη, ιστορική καμπή και εμείς σε αυτόν τον αγώνα διαδραματίζουμε σημαντικό ρόλο. Η τουρκική κυβέρνηση στην προηγούμενη θητεία της, με μεταμεσονύχτιο προεδρικό διάταγμα αποχώρησε από τη Σύμβαση της Ινσταμπούλ, ενώ συνεχίζεται η έκδοση δικαστικών αποφάσεων που αντανακλούν το κυρίαρχο ρεύμα της πατριαρχίας. Είναι προφανές ότι δεν εφαρμόζεται το σύνολο των διατάξεων του Ν.6284 που τέθηκε σε ισχύ για να προστατέψει τις γυναίκες από την άσκηση βίας και ενώ υπήρξαν αντίθετες προεκλογικές υποσχέσεις, συνεχώς γίνονται προσπάθειες κατάργησής του. Δύο χρόνια αφού τέθηκε σε ισχύ η Σύμβαση C190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO), δεν έχει επικυρωθεί. Σε αυτές τις μεγάλες μάχες, ως DISK αγωνιζόμαστε συλλογικά για την επικύρωση της Σύμβασης, που αποσκοπεί να απελευθερώσει τους χώρους εργασίας από την άσκηση βίας και από πρακτικές παρενόχλησης. Η Επιτροπή γυναικών της DISK ξεκίνησε πρώτη τις κινητοποιήσεις για την επικύρωση της Σύμβασης C190, ήδη από τον Νοέμβριο του 2021 στους χώρους εργασίας από πόλη σε πόλη και πέρυσι τον Νοέμβρη επεκτάθηκε με διαβουλεύσεις και συναντήσεις με πολιτικά κόμματα και τον υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης. Οι γυναίκες-μέλη της Συνομοσπονδίας μας, με διακριτικό τις ροζ κονκάρδες στο πέτο τους, διαδραμάτισαν πολύ σημαντικό ρόλο στη διατύπωση των αιτημάτων τους στους χώρους εργασίας και στα εργοστάσια. Ζητούμε από τις συνδικαλίστριες της DISK να αναλάβουν έναν πιο ενεργό ρόλο στα σωματεία τους.