Ο αρχικός στόχος του ευρωπαϊκού σχεδίου της πράσινης ενεργειακής μετάβασης (GreenDeal), για την δραστική μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου υποβαθμίστηκε από τον επαναπροσδιορισμό των προτεραιοτήτων του νέου σχεδίου (RepowerEu): με την υιοθέτηση ως νέου στόχου την ενεργειακή επάρκεια και την ασφάλεια τροφοδοσίας αντί της απανθρακοποίησης. Αφορμή ή πρόφαση, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η εσπευσμένη αντικατάσταση του κύριου προμηθευτή, της Ρωσίας, από άλλες χώρες, με στόχο τον εξαναγκασμό μέσω της στέρησης των εσόδων από την ενέργεια, να σταματήσει την εισβολή στην Ουκρανία.
Μέχρι τώρα 11 πακέτα κυρώσεων κατάφεραν να περιορίσουν δραστικά τις ρωσικές εισαγωγές φυσικού αεριού (από 180 σε 25 δισ. κ.μ.), χωρίς να έχουν ουσιαστική ανασταλτική επίδραση στην συνέχιση του πολέμου. Το φυσικό αέριο, βασικός υπεύθυνος των εκπομπών, εξακολουθεί να εισάγεται ακριβότερο και βλαπτικότερο με την μορφή υγροποιημένου αερίου LNG. Την περασμένη χρονιά, για πρώτη φορά, οι εισαγωγές LNG ξεπέρασαν σε όγκο το εισαγόμενο φυσικό αέριο μέσω αγωγών, επιβάλλοντας νέα κούρσα επενδύσεων σε υποδομές εξαερωτών σε λιμάνια υποδοχής FSRU.
Σχηματικά, στην ανακατανομή των ενεργειακών πηγών, ο ευρωπαϊκός Βορράς εχει αναλάβει την εργολαβία της αιολικής ενέργειας και μερικώς, πετρελαίου (Νορβηγία), η κεντρική - ανατολική Ευρώπη τον λιγνίτη, η Γαλλία και ο Νοτος την ηλιακή ενέργεια. Το φυσικό αέριο, με το βαρύ περιβαλλοντικό φορτίο, είναι το μερος τροφοδοσίας που λείπει στο μείγμα.
Το κυνήγι των ενεργειακών πηγών
Σε αυτο το νέο ενεργειακο πλαίσιο, στην κεντρική και ανατολική μεσόγειο βρίσκεται σε εξέλιξη, με πρωταγωνιστή την Ιταλία, η γεωπολιτική αναδιάταξη για την αναζήτηση και διεύρυνση παλαιών και νέων ενεργειακών διαδρόμων φυσικού αερίου από τις αντικριστές χώρες της Βορείας Αφρικής, εγκαινιάζοντας μια νέα φάση αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης πόρων και «συναλλακτικών εξυπηρετήσεων»: επενδύσεις σε ενεργειακές υποδομές έναντι μέτρων αποτροπής των προσφυγικών ροών.
Το κυνήγι των ενεργειακών πηγών και η επιδιωκόμενη ανάδειξη της Ιταλίας σε ευρωπαϊκό ενεργειακό HUB ξεκίνησε ο Draghi, παρά τις επιφυλάξεις των νέων συμμάχων και την καχυποψία και ενόχληση των Γάλλων, που θεωρούν ότι διαθέτουν κληρονομικά δικαιώματα στην περιοχή (Αλγερία, Τυνησία, Λιβύη κλπ.).
Η Ιταλία υπέγραψε, σε αντιρωσική κατεύθυνση, στρατηγική συμφωνία προμήθειας φυσικού αερίου με την Αλγερία (εφαρμογή του repowerEU), αντικαθιστώντας, μέσα σε ένα χρόνο, τον κύριο προμηθευτή Ρωσία (40% των εισαγωγών). Με τη σειρά του, ο αλγερινός πρόεδρος Tebboune, ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία μαίνεται, συναντήθηκε με τον Πούτιν, ανανεώνοντας το στρατηγικό σύμφωνο στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών: δηλαδή, το αλγερινό καθεστώς αγοράζει όπλα από τη Μόσχα με ευρωπαϊκά κεφάλαια… Ένας ιδιότυπος, αντιφατικός και επισφαλής «τριγωνισμός»!
Το «τρίγωνο» Ιταλίας-Αλγερίας-Ρωσίας δεν συνιστά το μόνο παράδοξο στην περιοχή. Η Τουρκία του Ερντογάν, μέλος του ΝΑΤΟ, δεν έχει καμία πρόθεση να χαλαρώσει τους δεσμούς της με τη Μόσχα, ενώ η Αίγυπτος κρατά, στη σύγκρουση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου, πολιτική ίσων αποστάσεων, επειδή χρειάζεται ρωσικό και ουκρανικό σιτάρι και δεν προτίθεται να εγκαταλείψει την ισχυρή οικονομική, στρατιωτική και γεωπολιτική συνεργασία με τον Πούτιν
Ενώ η προσπάθεια σύναψης νέων συμφωνιών με την Λιβύη δεν φαίνεται να φέρνει ανάλογα αποτελέσματα, οι Ιταλοί αρκούνται στην συνέχιση των ροών του αγωγού Greenstream (μεταφέρει μονο 2,6 δισ. κ.μ. σε σχέση με την δυναμικότητα του που είναι 8 δισ. κ.μ.).
Η ιταλίδα πρωθυπουργός ενδιαφέρεται πρωτίστως η Λιβύη να εμποδίζει (με τις γνωστές μεθόδους) τις προσφυγικές ροές, παρα να αυξήσει τις αντίστοιχες φυσικού αερίου…
Η Λιβύη είναι μια ανεξέλεγκτη φρικτή φυλακή απελπισμένων ανθρώπων, πολλοί από τους οποίους θα καταλήξουν πνιγμένοι σε κάποιο μεσογειακό βυθό, πιθανόν κοντά σε διερχόμενο υποθαλάσσιο αγωγό φυσικού αερίου. Παράλληλα, θα «επιβραβευθεί» σαν ο μεγαλύτερος σταθμός βενζίνης για την εξυπηρέτηση των φιλήσυχων ευρωπαίων πολιτών, των οποίων η προσοχή είναι στραμμένη στις οδικές αρτηρίες και αυτοκινητόδρομους και όχι στα υποθαλάσσια νεκροταφεία των «απρόσεκτων», που προσφέρθηκαν, αφελώς, σαν αντικείμενα «διακίνησης». Πράσινο υδρογόνο ναι, μελαμψοί πρόσφυγες όχι.
Πέντε διάδρομοι υδρογόνου
Τελευταία, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει επικεντρώσει ενδιαφέρον και προσοχή στη Βόρεια Αφρική για ένα πρόσθετο λόγο: την παραγωγή πράσινου υδρογόνου (από ηλεκτρόλυση) σε περιοχές ηλιακής έντασης που είναι στρατηγικής σημασίας στην πορεία της απανθρακοποίησης (κυρίως ενεργοβόρες βιομηχανικές παραγωγές και βαριές οδικές και σιδηροδρομικές μεταφορές).
Για την επίτευξη των στόχων ζήτησης υδρογόνου για το 2030 όπως καθορίζονται στο σχέδιο REPowerEU, προβλέπονται πέντε διάδρομοι αγωγών. Οι διάδρομοι θα εξυπηρετήσουν, αρχικά, την τοπική προσφορά και ζήτηση, πριν επεκταθούν και αποτελέσουν ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο: Α. Βόρεια Αφρική και Νότια Ευρώπη, Β. Νοτιοδυτική Ευρώπη και Βόρεια Αφρική, Γ. Βόρεια Θάλασσα, Δ. Σκανδιναβικές και βαλτικές περιοχές, E. Ανατολική και Νοτιοανατολική Ευρώπη
Το αφρικανικό υδρογόνο (διάδρομος B) SoutH2 θα συνιστά τη ραχοκοκαλιά ενός δικτύου 3.300 χιλιομέτρων, ικανού να μεταφέρει 4 εκατομμύρια τόνους πράσινου υδρογόνου ετησίως, ξεκινώντας από την Αλγερία, διερχόμενο από την Τυνησία, διασχίζοντας υποθαλάσσια τα στενά της Σικελίας, στο ιταλικό σημείο εισόδου της Mazara del Vallo, με προορισμό την Αυστρία και Γερμανία. Τον περασμένο Δεκέμβριο, ο διάδρομος Souths2 προτάθηκε ως έργο κοινού ενδιαφέροντος (PCI) στην Ευρώπη. Έντεκα χρόνια από την εκτέλεση του Gheddafi, η Ευρώπη δείχνει να μην την ενδιαφέρει εάν η Λιβύη, επιτέλους, θα υπογράψει τη Σύμβαση της Γενεύης για τους πρόσφυγες, διασφαλίζοντας στις οργανώσεις του ΟΗΕ τη νόμιμη πρόσβαση στην χώρα.
Τα ανθρώπινα δικαιώματα δεν έχουν καταφέρει να συμπεριληφθούν στα κοινά ενδιαφέροντα (PCI) της ευρωπαϊκής Ένωσης. Το φυσικό αέριο ναι!