Το Μέρα25 έμεινε, τελικά, εκτός Βουλής. Κάποια στιγμή, πριν τις εκλογές του Μάη, είχατε ανεβεί και πάνω από 5%. Τι συνέβη; Πρόκειται για στρατηγική ήττα; Και πώς εξηγείτε ότι η μείωση των ποσοστών σας ήταν παρόμοια με αυτήν του ΣΥΡΙΖΑ;
Πρόκειται αναμφίβολα για στρατηγική ήττα της Αριστεράς. Το αφήγημα της «κανονικότητας» της ΝΔ επιβεβαιώθηκε, βοηθούμενη και από τη μιντιακή παντοκρατορία. Ενώ η ίδια συσπείρωσε γύρω από αυτό το αφήγημα το maximum των κοινωνικών δυνάμεων που μπορούσε, η Αριστερά δεν ενέπνευσε.
Οι αιτίες διαφορετικές για κάθε κομμάτι της:
Για τον μεν ΣΥΡΙΖΑ ήταν αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Εάν το 2018 βγήκαμε από τα μνημόνια και μπήκαμε στην κανονικότητα, τότε κανονικότητα είναι οι ιδιωτικοποιήσεις, οι κοινωνικές παροχές αποκλειστικά μέσω ισχνών επιδομάτων και η αποδοχή της θέσης του δεσμοφύλακα στο προσφυγικό. Αυθεντικός εκφραστής αυτής της κανονικότητας είναι εκ φύσεως η ΝΔ. Για το ΜέΡΑ25 ήταν διαφορετικός ο λόγος, πολιτικά δεν αποδεχτήκαμε ότι αυτή η «κανονικότητα» μπορεί να θεραπευτεί με καλύτερη διαχείριση, αλλά ότι θα γεννά κοινωνικές αντιστάσεις, μέσα από τις οποίες θα συγκροτηθεί ξανά το υποκείμενο της συνολικής ρήξης με αυτήν την ασφυκτική «κανονικότητα». Επικοινωνιακά, όμως, προτάξαμε αυτή τη συνολική ρήξη, που φάνηκε ανώριμη στους πολίτες, αντί να προτάξουμε τις επιμέρους κοινωνικές αντιστάσεις, των οποίων γίναμε η φωνή το προηγούμενο χρονικό διάστημα. Αυτές οι κοινωνικές αντιστάσεις θα οδηγήσουν στη ρήξη, αλλά αυτό αντικειμενικά τοποθετείται πιο μακριά χρονικά. Ο λάθος χρονισμός είναι ένα λάθος: έντιμο μεν, καθόλου ασήμαντο δε.
Υπήρχε αναλυτικό προεκλογικό πρόγραμμα. Δεν το επικοινωνήσατε επαρκώς; Ήταν λάθος η προεκλογική τακτική;
Θα μιλήσω και για τα λάθη μας, αφού αναγνωρίσουμε πρώτα ότι ο μιντιακός (και όχι μόνο) πόλεμος που δεχτήκαμε, είχε ήδη ναρκοθετήσει τη συζήτηση: όταν δεν αποκλειόμαστε προκλητικά από τα κανάλια του Αλαφούζου και του Μαρινάκη, έπρεπε να απαντάμε σε κατάφωρα ψεύδη που προέρχονταν είτε από τα media και τη Δεξιά είτε, δυστυχώς, κι από την ίδια την Αριστερά. Δεν υπήρξε ουσιαστικός χώρος και χρόνος για να γίνει οποιαδήποτε συζήτηση περί του προγράμματός μας. Έπρεπε όμως, για να μιλήσω και αυτοκριτικά, να τον δημιουργήσουμε εμείς, χρησιμοποιώντας πιο αποτελεσματικά τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την εκ του σύνεγγυς επικοινωνία.
Ποιος είχε την έμπνευση να επαναφέρει τις μνήμες του 2015 για τις τράπεζες και το σχέδιο «Δήμητρα»; Ο Γιάνης Βαρουφάκης παραδέχτηκε ότι αυτό έβλαψε πρωτίστως τον Τσίπρα. Κάποιοι μάλιστα αναρωτιούνται εάν ήταν αυτό που επιδίωκε.
Το μιντιακό σύστημα είχε αυτή την έμπνευση, που δεν ήταν όμως καινοφανής. Η ίδια τρομολαγνεία και έλλειψη ουσιαστικής συζήτησης είναι η συνταγή αντιμετώπισης οποιουδήποτε αμφισβητεί την κυρίαρχη αφήγηση εδώ και χρόνια. Μπορεί να μην πετύχαμε να αντιπαρέλθουμε αυτή τη στρεψόδικη κατάσταση, μπορεί να μην καταφέραμε να κινητοποιήσουμε εκλογικά όσους υποφέρουν από την τραπεζοκρατία, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είναι λάθος να αμφισβητείς το τραπεζικό μονοπώλιο και να ψάχνεις την απελευθέρωση από αυτό: Μιλάμε για τις ίδιες τράπεζες που ανακεφαλαιοποιήθηκαν με δικά μας λεφτά, που εξυπηρετούν προνομιακά και αποκλειστικά τις πολυεθνικές και τους ολιγάρχες την ώρα που χαρατσώνουν αυθαίρετα τους πολίτες, τις τράπεζες που με τα funds που έχουν ιδρύσει βάζουν χέρι σε χιλιάδες πρώτες κατοικίες.
Ο ενταφιασμός της απλής αναλογικής απομακρύνει το ενδεχόμενο μιας προοδευτικής κυβερνητικής συνεργασίας και στο μέλλον. Άξιζε τελικά να κόψετε το χέρι σας; Ήταν ή όχι στρατηγικός σας αντίπαλος ο ΣΥΡΙΖΑ;
Στις 14 Μαΐου 2022, από το Συνέδριό μας, απευθύναμε σαφές κάλεσμα διαλόγου με πολύ συγκεκριμένες προτάσεις προς όσες δυνάμεις αυτοπροσδιορίζονται ως προοδευτικές, συμπεριλαμβάνοντας ρητά και το ΣΥΡΙΖΑ. Η απάντηση Τσίπρα έκτοτε και μέχρι τις εκλογές, ήταν η απαξίωση του ΜέΡΑ25 με την επωδό «Μπείτε πρώτα στη Βουλή και τα λέμε». Επί της ουσίας, όμως, ήταν απαξίωση του ίδιου του πολιτικού διαλόγου, πράγμα που έκανε κακό τελικά και στον ΣΥΡΙΖΑ. Όσο για την, ομολογουμένως σκληρή έκφραση «να μου κοπεί το χέρι», αυτή αφορούσε την άρνηση σε έναν, άνευ πολιτικών όρων, κυβερνητισμό.
Στρατηγικός αντίπαλος για εμάς ήταν και είναι η ολιγαρχία, η οποία, προς το παρόν, μας νίκησε. Το ζήτημα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι αν αναγνωρίζει τον ίδιο εχθρό και αν ναι, αν συνεχίζει να θεωρεί ότι η τακτική του κατευνασμού ή και προσεταιρισμού αυτού του εχθρού είναι η σωστή.
Το ΜέΡΑ25 διευρύνθηκε συνεργαζόμενο με τη ΛΑΕ Ανυπότακτη-Αριστερά και αρκετά ανένταχτα στελέχη της Αριστεράς. Έβλαψε αυτή η συνεργασία ή μήπως θα καταγράφατε ακόμα μικρότερες δυνάμεις χωρίς αυτήν; Θα την συνεχίσετε;
Η παρακαταθήκη αυτής της συμμαχίας είναι θετική: μετά από καιρό υπήρξαν αριστερές δυνάμεις που έκαναν πράξη την ενότητα με σεβασμό στη διαφορετικότητα και έμφαση στα κοινά προγραμματικά σημεία. Πάνω σε αυτή τη βάση καλούμε σε μεγαλύτερη διεύρυνση σήμερα, που η ίδια η πραγματικότητα απαιτεί τη σύμπραξη: οι δυνάμεις που στέκονται απέναντι στη διάλυση του κοινωνικού κράτους από τη ΝΔ, που στέκονται απέναντι στον συνολικό εκφασισμό, έχουμε υπαρξιακή ανάγκη να συμπράξουμε, να στηρίξουμε και να συντονίσουμε τις κοινωνικές αντιστάσεις.
Ο θρήνος για την Αριστερά θα κρατήσει πολύ; Ο γραμματέας του ΜέΡΑ25 προέβλεψε εμμέσως ότι, όπως και το 2009, η κυβέρνηση μπορεί να καταρρεύσει «κάτω από το βάρος των χρεών και των ψεμάτων της». Με ποιον τρόπο θα είναι έτοιμη αυτή τη φορά η Αριστερά, απέναντι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Θα αναλάβετε ή θα συμμετέχετε σε πρωτοβουλίες για την ανασυγκρότησή της και σε ποια κατεύθυνση;
Ακολουθώντας το δύσκολο, αλλά αναγκαίο δρόμο της διαλεκτικής μεταξύ δρόμου και θεωρίας. Το ευρύ μέτωπο δυνάμεων που αντιστέκονται, θα χτιστεί σε κάθε γειτονιά που γίνεται ασπίδα απέναντι στα funds και την επέλαση του Airbnb, σε κάθε εργασιακό χώρο που το σωματείο αντιστέκεται στη συρρίκνωση του μισθού και της ασφάλειας, σε κάθε βουνοκορφή που οι κάτοικοι υπερασπίζουν τη φύση απέναντι στους εργολάβους, σε κάθε χώρο που η νεολαία αντιστέκεται στη φυσική και ιδεολογική καταστολή, σε κάθε χώρο που οι μειονότητες στοχοποιούνται από τον νεοφασισμό. Ο ανοιχτός διάλογος της Aριστεράς που συμμετέχει ενεργά σε αυτούς τους αγώνες, μπορεί να οδηγήσει σε μια προγραμματική σύγκλιση. Οι προσυνεδριακές μας διαδικασίες ενόψει του συνεδρίου του Δεκέμβρη θα προσπαθήσουν να συμβάλλουν σε αυτό.
Η εκλογική καμπάνια ήταν προσαρμοσμένη στο πρόσωπο του Γιάνη Βαρουφάκη. Τίθεται και θέμα ηγεσίας;
Για την Αριστερά η ηγεσία οφείλει να είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένα ευπώλητο προϊόν. Δεν κρίνεται με όρους marketing. Κι αυτό γιατί η επιτυχία ή μη ενός συλλογικού εγχειρήματος αφορά όλους τους συμμετέχοντες. Επίσης, η Αριστερά στην οποία αναφερόμαστε εμείς, δεν αναπαράγει την εικόνα μιας αλάνθαστης ηγεσίας, η οποία δεν έκανε λάθη ποτέ στο παρελθόν και δεν θα κάνει ποτέ στο μέλλον. Η Αριστερά στην οποία αναφερόμαστε κάνει την πιο σκληρή αυτοκριτική, με ειλικρίνεια, για να μπορεί να κοιτάει στα μάτια τον κόσμο και να του ζητάει συμμετοχή στους αγώνες που έρχονται. Ρίξτε μια ματιά στα κείμενα απολογισμού που γίνεται από τα όργανα του κόμματος και τον γραμματέα μας Γιάνη Βαρουφάκη και θα καταλάβετε ότι υπηρετεί αυτήν ακριβώς την αντίληψη, συμβάλλει καθοριστικά στην ανάλυση, τη φυσιογνωμία και τη στρατηγική μας, άρα να έχει την εμπιστοσύνη και την ακόμα πιο δυναμική συστράτευση των μελών στο πλάι του, όπως συστρατεύεται και ο ίδιος ανάμεσά μας.