Ανάσα αισιοδοξίας για την ορθή διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού στην Ευρώπη δίνει το ψήφισμα που ενέκρινε πριν από λίγες ημέρες, στις 13 Ιουλίου 2023, το Ευρωκοινοβούλιο για την ανάγκη ανάληψης δράσης από την ΕΕ για Έρευνα και Διάσωση (SAR) στη Μεσόγειο, για παύση της ποινικοποίησης των MKO για δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης, για ασφαλή λιμάνια και ενωσιακή χρηματοδότηση του έργου SAR. Οι αγώνες της Αριστεράς δικαιώθηκαν! Η θέση μας ήταν και παραμένει ξεκάθαρη, σταθερή, και διαρκής: να χτυπηθούν τα αίτια της προσφυγικής κρίσης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση κι οι σύμμαχοί της έχουν σοβαρές ευθύνες στη δημιουργία των αβίωτων συνθηκών που οδηγούν τους ανθρώπους στην εγκατάλειψη των πατρογονικών εδαφών τους. Η πολιτική εμπλοκή της Ένωσης, αλλά και η ιμπεριαλιστική πολιτική των εταιρειών-του κεφαλαίου στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, δημιουργούν εκρηκτικό μείγμα: από τη μία ο πόλεμος και οι συρράξεις, από την άλλη η κλιματική αλλαγή.
Εδώ υπάρχει μία αντίφαση: η Κομισιόν θέτει μια ρεαλιστική πρόταση για νόμιμες διόδους μετανάστευσης, ενώ παραλλήλως μιλάει για «ευρωπαϊκό τρόπο ζωής», την ώρα που κράτη-μέλη με δεξιές και ακροδεξιές κυβερνήσεις επενδύουν με ακραία ρητορική στο φόβο και στην ξενοφοβία, αξιοποιώντας και το αφήγημα και του εσωτερικού εχθρού.
Οι πολιτικές της ΕΕ είναι επί της ουσίας «χορηγοί» στο εμπόριο ανθρώπων, τους οποίους διακινητές στοιβάζουν σε λιμάνια συμβαλλόμενων με την Ένωση κρατών για να τους πνίξουν στα διεθνή ύδατα.
Δεν είναι μόνο η Πύλος. Το έγκλημα της Πύλου το μάθαμε. Για να σταματήσει το έγκλημα που επαναλαμβάνεται στα νερά της Μεσογείου πρέπει να σπάσουν οι δεσμοί ανάμεσα στους δουλέμπορους και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με τη δημιουργία νόμιμων και ασφαλών οδών μετανάστευσης.
Ακόμη και από τα έδρανα του Ευρωκοινοβουλίου οι παρεμβάσεις της ακροδεξιάς να μπλοκάρει το ψήφισμα ήταν λυσσαλέες. Νίκησαν, όμως, οι φωνές της ανθρωπιάς και με ικανοποίηση είδαμε τις προσπάθειές μας να δικαιώνονται. Είναι ελπιδοφόρο ότι η Ευρώπη έχει αρχίσει να ενδιαφέρεται για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των επαναπροωθήσεων, χωρίς να αρκείται, όπως μέχρι πρόσφατα έκανε, στην έκδοση συστάσεων και οδηγιών.
Στην ευρωπαϊκή ιστορία, έχει ξανασυμβεί μια τραγική εκατόμβη, όπως το ναυάγιο της Πύλου, να γίνει η θλιβερή αφορμή που θα οδηγήσει στην εισαγωγή νέων θεσμών. Να προχωρήσουμε, έστω και τώρα, μαζί όλες οι προοδευτικές δυνάμεις, προς ένα μέλλον γνήσιου ανθρωπισμού. Να οικοδομήσουμε θεσμούς αλληλεγγύης. Θεσμούς οι οποίοι ούτε θα προκαλέσουν αναστάτωση στις τοπικές κοινωνίες, αλλά ούτε και θα θέσουν σε κίνδυνο ανθρώπινες ζωές.
Μοναδική ανθρώπινη και δίκαιη λύση αποτελεί η πολιτική της αναλογικής μετεγκατάστασης των μεταναστευτικών και προσφυγικών πληθυσμών στην Ευρώπη, το relocation, όπως είναι διεθνώς γνωστό.
Από τους ανθρώπους που αναζητούν ένα καλύτερο μέλλον στην Ευρώπη, με σανίδα σωτηρίας -τι ειρωνεία- αυτά τα καράβια, κάποιοι θα φτάσουν κοντά στον στόχο τους, άλλοι θα «σκάσουν» στα βράχια της Ευρώπης και πολλοί θα προστεθούν, ως «άγνωστοι», στη μακρά και μακάβρια λίστα των αγνοουμένων. Μια λίστα ανδρών, γυναικών και παιδιών για τους οποίους δεν υπάρχει ούτε το έσχατο δικαίωμα, το δικαίωμα στην ταφή, με συγγενείς στερημένους από το δικαίωμα να γνωρίζουν που βρίσκονται οι άνθρωποί τους.
Τις τελευταίες εβδομάδες είδαν το φως της δημοσιότητας υποδειγματικές δημοσιογραφικές έρευνες, οι οποίες αναδεικνύουν ευθύνες, με την ανοχή των ευρωπαϊκών οργάνων και των συμβαλλόμενων κρατών μελών εντός και εκτός ΕΕ. Ποιος θα μας πει υπεύθυνα ποιος τελικά έχει τις ευθύνες; Ποιος δεν έκανε τη δουλειά του κι ενώ όπως είπε ο διευθυντής της Frontex τηρήθηκαν οι ναυτικοί κανόνες, χάσαμε 600 ανθρώπους;
Η Κομισιόν διά της Επιτρόπου Εσωτερικών Υποθέσεων Ίλβα Γιόχανσον μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο για την Πύλο, άφησε υπονοούμενα για τις ευθύνες. Δεν έχει όμως ευθύνη και η πολιτική της κ. Γιόχανσον, της κ. Φον Ντερ Λάιεν, και του κ. Σχοινά, μια πολιτική η οποία από τη μία υποστηρίζει ότι πρέπει να λειτουργούμε με συνθήκες φρουρίου και από την άλλη να μετατρέπουμε τις χώρες υποδοχής σε φυλακές;
Όπως έχει αποδειχθεί, η πολιτική των φραχτών όχι μόνο δεν παίζει αποτρεπτικό ρόλο, αντιθέτως φαίνεται να οξύνει την ευρηματικότητα των δουλέμπορων, το οποίο θέτει σε όλο και μεγαλύτερο κίνδυνο τη ζωή και την ασφάλεια των ανθρώπων, καθώς διοχετεύει τα μεταναστευτικά ρεύματα στις θαλάσσιες οδούς προκαλώντας πνιγμούς. Δεν επιτρέπουμε να συνεχιστεί αυτό.
Μια ανθρωπιστική, αλλά και ρεαλιστική αντιμετώπιση του θέματος μπορεί να επιτευχθεί μόνο σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μέσω προσδιορισμού νόμιμων και ασφαλών οδών, σε συνδυασμό με υποχρεωτική, ισότιμη και αναλογική μετεγκατάσταση των ανθρώπων αυτών στα υπόλοιπα κράτη μέλη πέραν των χωρών υποδοχής, καθώς και κατοχύρωση ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού επιστροφών.