H περιβαλλοντική ομάδα του ιστορικού Πολιτιστικού Συλλόγου Πάρου «Αρχίλοχος» αναδιοργανώθηκε από τον Νοέμβριο του 2022 με νέα μέλη, συστηματική δουλειά και σημαντική διεύρυνση της θεματικής της. Η συγκυρία επέβαλλε μια πλειάδα θεμάτων που αφορούν την υπεράσπιση του τόπου από την άλογη μορφή «ανάπτυξης», που έχει κατακλύσει την Πάρο με τρόπους που επηρεάζουν βαθιά και καταστρεπτικά, όχι μόνο το μαγικό κυκλαδίτικο τοπίο με τις πολύτιμες όσο και ευαίσθητες και ευάλωτες ιδιαιτερότητές του, αλλά και τις ίδιες τις αξίες και τις προτεραιότητες που συνθέτουν το κοινωνικό στερέωμα.
Έχοντας υπόψη μας τη βαθιά συνύφανση του αντικειμενικού, περιβαλλοντικού και αναπτυξιακού, προβλήματος με τις επιπτώσεις του στο πεδίο των πολιτικών υποκειμένων, θεωρήσαμε βασική προϋπόθεση για την ανάληψη παρεμβατικής δράσης τη δημιουργία μιας συνεκτικής ομάδας από ανθρώπους με καθαρά κίνητρα, συνεργατική προδιάθεση και υψηλό μορφωτικό επίπεδο, που θα μπορούσε να εργάζεται μεθοδικά, διαμορφώνοντας συγκεκριμένες προτάσεις και αναλαμβάνοντας να τις προωθήσει περαιτέρω μέχρι την τελική τους πραγμάτωση. Τον Ιούνιο, η περιβαλλοντική ομάδα είχε ήδη να επιδείξει ένα όχι ασήμαντο έργο, ενώ παράλληλα είχε ήδη αποκτήσει σε μεγάλο βαθμό το αναγκαίο δέσιμο και εμπιστοσύνη ανάμεσα στα μέλη της, στοιχεία ιδιαίτερα σημαντικά για την αποτελεσματικότητα, αλλά και την ανθεκτικότητας της.
Ελεύθερες παραλίες
Ανάμεσα σε άλλα, είχε ήδη από τον Μάη ασχοληθεί με τη διερεύνηση του νομικού πλαισίου που ρυθμίζει το καθεστώς στις παραλίες και ειδικά τις διατάξεις για την παραχώρηση χρήσης αιγιαλού και παραλίας. Έτσι, όταν ο αγαπητός σε όλους μας Χρίστος Γεωργούσης κάλεσε ολόκληρη την παριανή κοινωνία σε συστράτευση ενάντια στην αυθαιρεσία των παραλιών, η περιβαλλοντική μας ομάδα ήταν έτοιμη να συνδράμει στη διαχείριση του αγώνα. Παίρνοντας δύναμη από την πρόθυμη αποδοχή του καλέσματος από ένα σημαντικό μέρος της παριανής κοινωνίας, ως Κίνημα Πολιτών πλέον, προχωρήσαμε συντεταγμένα:
Αρχικά απευθυνθήκαμε στον δήμο Πάρου, ζητώντας ενημέρωση για όσα αφορούσαν αποκλειστικά δική του αρμοδιότητα. Οι ελλιπείς απαντήσεις που λάβαμε, μας οδήγησαν ωστόσο στη Διαύγεια, απ’ όπου αλιεύσαμε τις συντεταγμένες των περσινών παραχωρήσεων για τη χρήση αιγιαλού. Προβάλαμε αυτά τα δεδομένα σε αεροφωτογραφίες των κατειλημμένων παραλιών και έτσι απεικονίσαμε εύγλωττα τον βαθμό της αυθαιρεσίας. Παράλληλα, συντάξαμε ομαδική καταγγελία προς όλες τις συναρμόδιες υπηρεσίες, με αναφορά σε συγκεκριμένες περιπτώσεις σκανδαλωδών παραβάσεων. Η καταγγελία μας, συνοδευόμενη από περισσότερες από 2.500 χιλιάδες υπογραφές, στάλθηκε στις 27 Ιουλίου στον δήμο, την Κτηματική, τους εισαγγελείς Σύρου, την αστυνομία και το λιμεναρχείο.
Ακολούθησαν αμέσως μετά οι εξορμήσεις μας στις παραλίες, η επικοινωνιακή έκρηξη, με την ευαισθητοποίηση πρώτα του πανελλαδικού και μετά του παγκόσμιου Τύπου, η ανάδυση παρόμοιων κινηματικών προσπαθειών σε όλη τη χώρα, η ενεργοποίηση της αστυνομίας αρχικά και των επιτροπών του δήμου μετά και τέλος, στις 27 Αυγούστου, η επίσκεψη του εισαγγελέα Εφετών Σύρου στο νησί μας και οι έλεγχοι από μέρους του σε όλες σχεδόν τις παραλίες όπου είχαμε ήδη επισημάνει παρανομίες.
Μια πρώτη νίκη
Με την επίσκεψη του εισαγγελέα, θεωρούμε ότι κλείνει, νικηφόρα για μας, ένα πρώτος κύκλος. Οι επιπτώσεις των εισαγγελικών κινήσεων δεν θα γίνουν απολύτως ξεκάθαρες άμεσα και συνεπώς είναι νωρίς για να εκτιμήσουμε το τελικό αποτέλεσμα σχετικά με την απελευθέρωση των παραλιών από τις αυθαίρετες κατασκευές και αντικείμενα. Όμως η πλήρης ενεργοποίηση όλων των θεσμικά εντεταλμένων για την τήρηση της νομιμότητας κρατικών υπηρεσιών προφανώς και αποτελεί μια σημαντική πρώτη νίκη μας.
Παραμένοντας σε επιφυλακή για περαιτέρω κινήσεις μας, όταν και όποτε χρειαστεί, προετοιμαζόμαστε ήδη για επόμενα βήματα που θα αφορούν και τα φαινόμενα de facrto ιδιωτικοποίησης ολόκληρων τμημάτων ακτών από ιδιοκτήτες παραλιακών ιδιοκτησιών, καθώς και άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την αυθαίρετη κατάληψη δημόσιου χώρου. Ταυτόχρονα, οργανώνουμε τη συνεργασία μας με άλλες κινηματικές κινήσεις στην Ελλάδα για το θέμα των παραλιών και του ελεύθερου χώρου γενικά, αλλά και για τα θέματα της άλογης και καταστροφικής για τα νησιά τουριστικής «ανάπτυξης». Ως συμβολικό τρόπο ανάδειξης αυτής της συνεργασίας, οργανώνουμε την Κυριακή 3 Σεπτεμβρίου την πανελλαδική μας εξόρμηση: Κάθε κινηματική ομάδα στον δικό της τόπο, την ίδια ημέρα, θα διαδηλώσει την κοινή μας διεκδίκηση: Παραλίες Ελεύθερες.
Ανακεφαλαιώνοντας τα σημαντικά αυτού του αγωνιστικού καλοκαιριού, αξίζει να σημειώσουμε δύο στοιχεία που συνέβαλαν καθοριστικά στη μάλλον σπάνια για ελληνικά κινήματα αποτελεσματικότητα:
Το πρώτο είναι η θεσμική μας απεύθυνση. Δεν περιοριστήκαμε στη διατύπωση ενός γενικού αιτήματος. Ψάξαμε τους νόμους, εντοπίσαμε τις διακριτές αρμοδιότητες κάθε υπηρεσίας και πιέσαμε μεθοδικά καθεμιά από αυτές, ώστε να αναγκαστεί να αναλάβει τις ευθύνες της.
Το δεύτερο είναι η έμφαση στη δημοκρατικά συντονισμένη δουλειά. Χρησιμοποιήσαμε ένα μοντέλο πολιτικής δράσης που δίνει τόσο έμφαση στην ποιότητα και τη συνοχή του πολιτικού υποκειμένου, όσο και στη διαχείριση της αντικειμενικής θεματικής. Και είχαμε θεαματικά αποτελέσματα.