Δεν ξέρω τι είδους κοσμογονία είναι τούτη, τι πρόκειται να γεννηθεί μετά από αυτό το δράμα. Αν κρίνουμε από τα πρώτα της “παιδιά”, τους πολιτοφύλακες, τους δολοφόνους και την αδιαφορία, θα γεννηθεί κάτι φρικτό. Και καθώς όλες ξέρουμε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται είτε ως τραγωδία, είτε ως φάρσα, αυτό ο φασισμός που εξελίσσεται, θα είναι τραγωδία.
Ο φασισμός. Ο νεοφασισμός. Ο ορμπανισμός, δηλαδή. Κι η Ελλάδα του ορμπανισμού σαν κουτσουλίτσα που ακολουθεί: δεν παράγουμε τίποτε, δεν έχουμε ισχυρή οικονομία, δεν υπήρξαμε ποτέ αποικιοκράτες ώστε να μας λείπουν μεγαλεία επεκτατικά. Αλλά καταφέραμε και γίναμε φασίστες, φασίστες φτωχοί, όπως οι λατινοαμερικάνοι που προηγήθηκαν: πρώην αποικίες κι εκείνοι, πειραματόζωα στη συνέχεια.
Καμία δικαιολογία να μισηθεί
Έτσι κι εμείς. Μα όλο τούτος ο πρόλογος δεν είναι ούτε για τις πυρκαγιές, ούτε για τις πλημμύρες. Είναι για τον Αντώνη Καρυώτη. Του ανθρώπου που έπνιξαν χωρίς καν άλλη σκέψη μέλη του πληρώματος του Blue Horizon στο λιμάνι του Πειραιά. Τον έριξαν στην θάλασσα, όταν προσπάθησε να ανέβει με σάλτο στο πλοίο. Όχι, δεν ανέβηκε “λαθραίος”, για να έχουν έστω μία δικαιολογία να τον μισήσουν, όπως μίσησαν τους καμένους πρόσφυγες στον Έβρο. Κι επίσης, ήταν Έλληνας. Καμία δικαιολογία να μισηθεί. Ακόμη και ο πρωθυπουργός, που τόλμησε να πει από το βήμα της βουλής πως οι φωτιές του Έβρου ξεκίνησαν στα προσφυγικά περάσματα, ακόμη και αυτός δήλωσε συγκλονισμένος.
Με νοιάζει ο Αντώνης Καρυώτης, όμως, για το συμβολισμό του. Κάθε εποχή ταραχής έχει ένα σύμβολο. Ο νεοναζισμός στην Ελλάδα έχει τον Παύλο Φύσσα, η ακραία βία των μνημονίων έχει τον Δημήτρη Χριστούλα. Ο νεοφασισμός έχει τον Αντώνη Καρυώτη.
Αποκτήνωση
Ο Αντώνης, μόλις 36 ετών, είναι θύμα αυτού που λέμε “αποκτήνωση” κι η αποκτήνωση δε γεννιέται σε μια μέρα, χτίζεται λιθαράκι με λιθαράκι με πέτρες μετά, με γρανίτες, όγκους ολόκληρους. Επίσης, ο Αντώνης ήταν ανάπηρος. Όταν έχει προηγηθεί όλη η ψευδαίσθηση της υπεροχής απέναντι στον εξαθλιωμένο, τον πρόσφυγα, τη γυναίκα, τον αδύναμο, ναι, στο λιμάνι του Πειραιά πέταξαν τον Αντώνη με μεγαλύτερη ευκολία, ακριβώς επειδή ήταν ανάπηρος.
“Εμφανώς ανάπηρος”, έγραψαν κάποιοι, μα δε μου αρέσει καθόλου η φράση αυτή. Είχε νοητική στέρηση και διαφορετικό τρόπο ομιλίας. Ήταν αυτός που λένε “χαζό”, εν ολίγοις. Το “χαζό”, όπως “ο τρελός”, όπως “ο κουτσός”, όπως ο “Ζητιάνος” του Καραγάτση. Ξέρετε, αυτοί που κοστίζουν περισσότερο από όσα παράγουν, ζούνε από επιδόματα, χαλάνε την αισθητική και -ειδικά στην περίπτωση του “τρελού”- είναι επικίνδυνοι άνθρωποι, τέρατα ίσως.
Γι’ αυτό και ως παντογνώστες, έχουμε μάθει να βγάζουμε γνωματεύσεις. Ένας εγκληματίας, ένας γυνακοκτόνος, ας πούμε, 9 από τις 10 φορές είναι “τρελός” και 1 στις 10 μπορεί να είναι και “χαζός”, κρίνουμε ανά περίπτωση. Δέκα από τις δέκα φορές, είναι τέρατα, επειδή,όμως, είναι “τρελοί” ή “χαζοί”. Ειδικά οι “χαζοί” είναι κτήνη. Κτήνη λέγοντας, σκοτώνουν ή βιάζουν από κτηνώδες ένστικτό, σαν άγρια ζώα.
Νεκροζώντανοι παρατηρητές
Όποιος δεν έχει κάνει διαγνώσεις ψυχιατρικές, ως μη οφείλει, να σηκώσει το χέρι του.
Ο Αντώνης ήταν ένα εύκολο θύμα, ακόμη ένα εύκολο θύμα που οι δολοφόνοι του ενσάρκωσαν όλες τις ιδέες του νεοφασισμού: την ευγονική του νεοφιλελευθερισμού, πλέον. Σιγά σιγά χτίστηκε. Από το δεδομένο ότι “αυτοί” οι άνθρωποι είναι “κρίμα”, στο ότι δεν θέλουν να προσαρμοστούν, όπως οι πρόσφυγες και οι Ρομά, στο ότι “είναι τρελοί” (τώρα της μόδας έγινε η διάγνωση της διπολικής διαταραχής, αν και τελευταία χάνει χώρο από τη διάγνωση περί κοινωνιοπάθειας). Κι ανάθεμα αν ξέρουμε τι σημαίνουν τέτοιες διαγνώσεις.
Βάζω πρώτο πληθυντικό από ευγένεια και μόνο. Γιατί εγώ είμαι στην κατηγορία του ανάπηρου. Και στο σώμα και “τρελή”. Οπότε ξέρω τι σημαίνουν οι ψυχιατρικοποιημένες διαγνώσεις. Τις έμαθα στην ψυχιατρική κλινική, για την ακρίβεια.
Κι έτσι, ο Αντώνης, ο τελευταίος τροχός της κοινωνικής αμάξης, κυρίως επειδή εκτός από ανάπηρος ήταν και φτωχός, έγινε ο άνθρωπος που ενσαρκώνει το νεοφασισμό. Είναι ο ίδιος νεοφιλελεύθερος φασισμός που σκοτώνει ανθρώπους στα νοσοκομεία. Είτε επειδή δεν έχουν να πληρώσουν, είτε επειδή δεν είναι πρώτης διαλογής ασθενείς. Γιατί να σώσεις τον ανάπηρο, αν μπορείς να σώσεις τον “αρτιμελή”; ή τον πρόσφυγα, αν υπάρχει ο λευκός; Ή τον φτωχό, στην τελική, όταν υπάρχει ο πλούσιος;
Και καθώς δεν θέλουμε να παραδεχτούμε την φτώχεια μας, ούτε πώς γίναμε τέρατα θα παραδεχτούμε. “Πώς” τόνισμένο, να περιγράφει τη διαδικασία. Πώς. Πώς. Πώς φτάσαμε σε τέτοιο πάτο του βαρελιού να μη μας νοιάζει η ανθρώπινη ζωή. Νεκροζώντανοι κι εμείς, παρατηρητές της φρίκης, συνένοχοι.