Η μεγαλύτερη βιομηχανική μονάδα της Σύρου είναι το Νεώριο, το οποίο από το 2018 βρίσκεται σε διαδικασία μεταβίβασης στην εταιρεία ONEX. Το Νεώριο παλιότερα ήταν μια μεγάλη ναυπηγική μονάδα, ωστόσο από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 έχει περιορίσει τις δραστηριότητες του σε εργασίες απόξεσης υφαλοχρωμάτων και βαψίματος πλοίων, σε συνδυασμό με επισκευαστικού χαρακτήρα ελασματουργικές και μηχανολογικές εργασίες.
Η μαρίνα της Σύρου είναι μια λιμενική υποδομή για τον ελλιμενισμό και τη διαχείμαση σκαφών αναψυχής. Ένα μεγάλο δημόσιο έργο, το οποίο παρόλο που έχει κατασκευαστεί εδώ και δεκαετίες, επί της ουσίας ουδέποτε λειτούργησε. Εξαιτίας κατασκευαστικών σφαλμάτων, για πολλά χρόνια εκκρεμούσε η νομιμοποίησή της και μία νέα απόφαση χωροθέτησης του έργου. Στόχος των δημοτικών αρχών ήταν διαχρονικά η νομιμοποίηση και η αδειοδότηση της υποδομής αυτής, με σκοπό το άνοιγμα μίας νέας αγοράς και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
Πολιτική κατεύθυνση των κυβερνήσεων της ΝΔ του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι αυτές οι μαρίνες να δημοπρατηθούν και οι απαραίτητες χερσαίες υποδομές να κατασκευαστούν από ιδιώτες. Για το λόγο αυτό, δεν υπάρχουν πια άξονες χρηματοδότησης των Λιμενικών Ταμείων για κατασκευή μαρίνων και τουριστικών καταφυγίων.
Η δημοπράτηση της μαρίνας
Οι προβλεπόμενες κατασκευές που πρέπει να υλοποιηθούν στη μαρίνα, αγγίζουν τα 2,5 εκατομμύρια ευρώ. Για το λόγο αυτό, το Λιμενικό Ταμείο είχε αποφασίσει την διεξαγωγή πλειοδοτικής διαδικασίας δημοπράτησης της μαρίνας σε ιδιώτη, ο οποίος θα υποχρεωθεί να υλοποιήσει μία σειρά από έργα χερσαίων εγκαταστάσεων προκειμένου να καταστεί λειτουργική.
Καθώς ολοκληρώθηκαν όλες οι ενέργειες νομιμοποίησης, πριν μία εβδομάδα, η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου, κα Κανδιώ Μαραγκού, κάλεσε σε συνεδρίαση το διοικητικό συμβούλιο προκειμένου να εγκριθούν οι όροι δημοπράτησης. Άξιο αναφοράς είναι ότι κυκλοφόρησαν φήμες πως υπήρξε έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον από τον εφοπλιστικό χώρο για την λειτουργία της μαρίνας Σύρου.
Παύθηκε η πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου
Τα όσα ακολούθησαν δεν έχουν καμία σχέση με μία σύγχρονη δημοκρατία, ούτε με τη συνηθισμένη επιχειρηματική δεοντολογία. Ο πρόεδρος της εταιρείας που διαχειρίζεται το Νεώριο, κος Πάνος Ξενοκώστας, ο οποίος στο παρελθόν έχει προχωρήσει πάνω από μια φορά σε εξώδικα και αγωγές τύπου SLAPP εναντίον πολιτών και δημοσιογράφων, έδωσε εντολή στους δικηγόρους του να προχωρήσουν σε εξώδικο και αγωγή εναντίον της προέδρου του Λιμενικού Ταμείου, απειλώντας ότι η τυχόν δημοπράτηση και λειτουργία της μαρίνας συνεπάγεται την παύση λειτουργίας του Νεωρίου. Σχεδόν ταυτόχρονα η πρόεδρος του ΛΤ με δημόσια ανακοίνωσή της γνωστοποίησε την απόφασή της να ματαιώσει τη συνεδρίαση, “εξαιτίας απειλών και εκφοβισμού, που μεταφέρθηκαν προς εκείνη, για τη σωματική της ακεραιότητα, όπως και για τη σωματική ακεραιότητα της οικογένειας και των παιδιών της, αλλά και κατόπιν της πληροφόρησής της περί προσχεδιασμού εσκεμμένης πρόκλησης επεισοδίων κατά τη διάρκεια της προγραμματισμένης συνεδρίασης, λόγω διαφωνίας της ναυπηγικής επιχείρησης σχετικά με τη δημοπράτηση της μαρίνας των Λαζαρέττων.” Της ανακοίνωσης της προέδρου του Λιμενικού Ταμείου ακολούθησε η ανακοίνωση του Εργοστασιακού σωματείου εργαζομένων και του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Κυκλάδων ότι θα προβούν και εκείνοι σε αποστολή εξώδικου, συντασσόμενοι –όχι για πρώτη φορά– με τη διοίκηση του Νεωρίου, ενισχύοντας τις ανησυχίες ότι η παρέμβαση του Νεωρίου δεν περιορίζεται μόνο στη βιομηχανική ζώνη του νησιού, επεκτείνεται και στην πολιτική και κοινωνική ζωή του τόπου.
Στη, θλιβερή για τους αυτοδιοικητικούς θεσμούς, συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου η οποία ακολούθησε, η κα Μαραγκού, σε αντίθεση με τις ως τώρα ψηφισμένες αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου δεν έλαβε τη στήριξη του ανώτατου οργάνου του Δήμου για την ολοκλήρωση της κατάρτισης των όρων δημοπράτησης της μαρίνας. Αντί αυτής, παύθηκε από πρόεδρος του Λιμενικού Ταμείου με τον δήμαρχο να αναλαμβάνει πρόεδρος στη θέση της για το τρίμηνο που απομένει μέχρι την εγκατάσταση της νέας δημοτικής αρχής. Η απόφαση αυτή προκάλεσε εντύπωση, καθώς πολιτική επιλογή του δημάρχου Σύρου - Ερμούπολης κου Νίκου Λειβαδάρα, αποτελεί το αποκεντρωτικό μοντέλο διοίκησης του Δήμου. Από το 2019 που ορκίστηκε δήμαρχος μέχρι σήμερα, σταθερά επιλέγει να μην τοποθετείται ο ίδιος πρόεδρος επιτροπών και νομικών προσώπων. Αν κρίνουμε από τις καταγγελίες της κας Μαραγκού, οι πιέσεις που πιθανώς δέχτηκε ο κος Λειβαδάρας, μόνο αμελητέες δεν φαντάζουν.
Στο σημείο αυτό έχει ενδιαφέρον να εξετάσουμε ποια είναι η πρώην πρόεδρος του Δημοτικού Λιμενικού Ταμείου Σύρου. Η κα Κανδιώ Μαραγκού είναι δικηγόρος, παρόλο που ανήκει στη γαλάζια παράταξη, διακρίνεται για την προσήλωσή της στη νομιμότητα και είναι σύζυγος του κου Άρη Ρώτα, ο οποίος είναι υποψήφιος Δήμαρχος Σύρου - Ερμούπολης.
Πινγκ πονγκ ανακοινώσεων και εξωδίκων
Ο πρόεδρος της ΟΝΕΧ κος Πάνος Ξενοκώστας, σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε για το ζήτημα, μίλησε για “μικροπολιτικές σκοπιμότητες” και για “εξυπηρέτηση συμφερόντων που θέλουν να χτυπήσουν το Νεώριο” και δήλωσε ότι “το Λιμενικό Ταμείο ουδέποτε ζήτησε τη θέση της ONEX αναφορικά με τη μαρίνα” (σ.σ. πράγμα το οποίο το ΛΤ είχε πράξει ήδη από το 2018), χωρίς ωστόσο να αναφέρει ποτέ τον τρόπο με τον οποίο θα πληγεί το Νεώριο από μια επένδυση η οποία είναι δρομολογημένη εδώ και δεκαετίες. Επιπρόσθετα άφησε υπαινιγμούς ότι η ONEX θα διεκδικήσει δικαστικά “ό,τι επιβάλλεται για την οικονομική ζημία της”, υπαινιγμούς αναφορικά με υποψήφιους του συνδυασμού του κου Ρώτα και υπαινιγμούς αναφορικά με την “εξυπηρέτηση συμφερόντων ιδιωτών που διαθέτουν ακίνητα πλησίον της μαρίνας”.
Λίγες ώρες μετά, η μοναδική εταιρεία (ιδιοκτησίας κου Γιάννη Ρώτα, πατέρα του υποψηφίου δημάρχου και οικονομολόγου-επικεφαλής της ομάδας εκπόνησης του business plan βιωσιμότητας του Νεωρίου το 2005) που διαθέτει ακίνητο που βρέχεται από τα νερά του λιμανιού της Σύρου, εξέδωσε σχετική ανακοίνωση, η οποία εξηγούσε το ιστορικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αγοράστηκε και εκμεταλλεύεται σήμερα το ακίνητο από την εταιρεία, αποδομώντας τις θεωρίες περί εξυπηρέτησης συμφερόντων, καταλήγοντας εν είδει ρητορικής ερώτησης, στο ότι ο κ. Ξενοκώστας “αντελήφθη λίγο καθυστερημένα, ότι το ναυπηγείο με το συγκεκριμένο παραγωγικό μοντέλο έχει πάψει να είναι βιώσιμο από το 2005” και σήμερα “επιδιώκει τη διάλυση του ναυπηγείου”, προσπαθώντας να “επιρρίψει τις δικές του επενδυτικές αστοχίες σε τρίτα άτομα". Στην ανακοίνωση η ΟΝΕΧ απάντησε με εξώδικο.
Την επόμενη ημέρα, ο υποψήφιος δήμαρχος κος Άρης Ρώτας εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία μεταξύ των ερωτημάτων που θέτει, ρωτούσε τον κο Ξενοκώστα αν “κάθε φορά που θα κατατίθεται μια επενδυτική πρόταση, ιδιωτική ή δημόσια, θα θέτει εκβιαστικά διλήμματα αποεπένδυσης άρα και κλεισίματος ή αυτή (σ.σ. η επένδυση) θα πρέπει να λαμβάνει πρώτα την δική του έγκριση;”
Ανάμεσα στις τοποθετήσεις φορέων της Σύρου, ξεχωρίζει πως “το μήνυμα που λαμβάνουν η συριανή κοινωνία και οι αιρετοί εκπρόσωποι των δημοτών, νυν και μελλοντικοί” είναι ότι “η βούληση του κυρίαρχου θεσμικού οργάνου του νησιού μας, του Δημοτικού Συμβουλίου, είναι υπό την αίρεση εξωτερικών πιέσεων. Είναι ένα μήνυμα επικίνδυνο για τη Δημοκρατία. Ένα μήνυμα που οφείλουμε συλλογικά να αποκρούσουμε”, όπως εκφράστηκε από τον αριστερό Δημοτικό Συνδυασμό “Σύρος Εξ Αρχής”.
Περί συνύπαρξης
Τα πρόσφατα θλιβερά συμβάντα θέτουν δύο πολύ σημαντικά ερωτήματα: Πώς είναι δυνατόν να συνυπάρχουν οι δραστηριότητες του Νεωρίου με τον αστικό ιστό (τα σπίτια, τα καταστήματα, τα σχολεία, το νοσοκομείο) αλλά όχι με τη μαρίνα (άρα τα κότερα); Μήπως η αξία των ζωών των μόνιμων κατοίκων είναι πιο απαξιωμένη και αδιάφορη από των πλουσίων που (ας είμαστε ειλικρινείς) θα συχνάζουν στη μαρίνα; Πώς είναι δυνατόν να γίνεται ανεκτή μια τόσο διαρκής παρέμβαση μιας οποιασδήποτε επιχείρησης στην ζωή ενός τόπου και την δημοκρατική λειτουργία ενός Δήμου και των φορέων του;
Ειδικός συνεργάτης εκ Σύρας ορμώμενος