Τα κυρίαρχα κανάλια διαμορφωτών της κοινής γνώμης έδειχναν να έχουν εξαρχής επιλέξει απέναντι στη διαδικασία εκλογής νέου προέδρου στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ μια στάση αποστασιοποιημένου ενδιαφέροντος. Είχαν έτσι κι αλλιώς έτοιμο ένα σκηνικό αξιολόγησης των όποιων υποψηφίων, με βάση τις ατομικές ιδιότητες και το επικοινωνιακό χάρισμα και κύριο κριτήριο την πιθανολογούμενη ή φημολογούμενη ικανότητα αντιπαράθεσης σε μια μονομαχία με τον κ. Μητσοτάκη.
Η διαδικασία είχε ουσία
Η κατάθεση τεσσάρων υποψηφιοτήτων από την κήρυξη της έναρξης της διαδικασίας θεωρήθηκε κατάλληλη συνθήκη για να διοχετευτεί η εκδοχή του εμφύλιου σπαραγμού στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, η οποία, εκτός από την υπονομευτική του κύρους του αποστολή της, υπηρετεί και μια βαθύτερη και μονιμότερη μεταδημοκρατικού χαρακτήρα επιδίωξη: την κατασυκοφάντηση κάθε ουσιαστικού πολιτικού αντίλογου ως διαλυτικού στοιχείου, προς όφελος μιας δήθεν συναινετικής ομοιομορφίας, που επιτρέπει διαφορές μόνο για τις τριτεύουσες λεπτομέρειες.
Ήδη, όμως, από την ύπαρξη τεσσάρων, αρχικά, υποψηφιοτήτων, η πραγματική κατάσταση δεν μπορούσε να χωρέσει στο προκατασκευασμένο σκηνικό. Η πρώτη ψηφοφορία είναι απίθανο να αναδείξει με τη μία πρόεδρο. Η επαναληπτική ψηφοφορία μετά από λίγες μέρες υποδεικνύει την ανάγκη και ανοίγει τον δρόμο για μια συνθετική πλειοψηφία. Και αυτή έχει ως προϋπόθεση μια σύνθεση βασισμένη σε θέσεις συγκλίνουσες επί της ουσίας.
Ανεξάρτητα από τις τελικές προτιμήσεις και κλίσεις κάθε μέλους, γενικότερα αναγνωρίζεται ότι η υποψηφιότητα του Ευκλείδη Τσακαλώτου έχει συμβάλει σημαντικά σ’ αυτή την εξέλιξη. Όχι μόνο γιατί με τον τονισμό των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών της συνέβαλλε στη μεγαλύτερη πολιτικοποίηση της διαδικασίας και τον εκδημοκρατισμό της, με την έννοια ότι ενίσχυε τον αναγκαίο για μια δημοκρατική διαδικασία αντίλογο, αλλά και γιατί έθετε εξαρχής σχεδόν όλα τα κρίσιμα ζητήματα, οι επιλογές για τα οποία θα κρίνουν σε σημαντικό βαθμό την πορεία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Ένα συλλογικό βήμα μπροστά
Μια τέτοια εκτίμηση δεν υποτιμά τη συμβολή των άλλων υποψηφίων στον διάλογο. Τονίζει τη σημασία που έχει η σαφήνεια και η πληρότητα όσον αφορά τη διατύπωση των διακριτών αρχικών τοποθετήσεων, χωρίς την αποφυγή των «γωνιών», για τις τελικές συνθέσεις, όπου αυτές είναι δυνατές, και για την αναπόφευκτη προώθηση του διαλόγου, των επιλογών και των τελικών αποφάσεων ένα βήμα πιο μπροστά στον ορίζοντα του ριζοσπαστικού ρεαλισμού για το σύνολο του πολιτικού οργανισμού και της πλειονότητας του κοινωνικού σώματος που έχει στόχο να επηρεάζει.
Να θυμίσουμε ενδεικτικά τα ζητήματα της ταυτότητας που τέθηκαν, την επικράτηση στον σχετικό διάλογο της θέσης ότι ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είναι κόμμα της Αριστεράς και ότι από τη θέση αυτή απευθύνεται στην κοινωνική πλειονότητα, στους πολλούς, που μια απλή ανάγνωση των πρόσφατων απογραφών μας υποδεικνύει χωρίς αμφιβολίες ποιοι είναι. Και την περιθωριοποίηση της άποψης ότι η θέση του είναι στη σοσιαλδημοκρατική ευρωπαϊκή ομάδα.
Ή τα προγραμματικά θέματα, κυρίως αυτά που συνδέονται με την κλιματική ανατροπή, την αντιμετώπισή της και τη σύνδεση της αντιμετώπισης αυτής με την πολιτική για την ενέργεια και τις εξορύξεις και την πράσινη μετάβαση. Αλλά και εκείνα που συνδέονται με τη στήριξη του κοινωνικού και αναπτυξιακού κράτους στη βάση μιας δίκαιης προοδευτικής φορολογικής πολιτικής, στον αντίποδα του νεοφιλελεύθερου λαϊκισμού που δαιμονοποιεί τους φόρους, ιδίως των πολύ υψηλών εισοδημάτων.
Ή τα λειτουργικά προβλήματα, που καθιστούν ελάχιστα ελκυστική την κομματική ζωή και συχνά αναποτελεσματική τη δράση των ΟΜ στον χώρο τους, που ώθησαν ένα βήμα πιο πέρα τη συζήτηση για τη δομή του κόμματος, για τον προσανατολισμό των οργανώσεων, για την κοινωνική γείωσή τους, για την «απόδοση λογαριασμού» των οργάνων στις οργανώσεις και το αντίστροφο, τον έλεγχο στην εφαρμογή των αποφάσεων, αλλά και τον έλεγχο της μεταφοράς της γνώμης των μελών στα όργανα, για την καλλιέργεια της συνείδησης ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο της λειτουργίας των τάσεων.
Ή τα ζητήματα της ηγεσίας, της συλλογικότητας στη σύνθεση και την άσκησή της και του ελέγχου της αποτελεσματικότητάς της, της δυνατότητάς της να ανανεώνεται, να γονιμοποιείται με νέες ιδέες και γνώσεις και να τις αξιοποιεί στην καθημερινή πολιτική δράση.
Με το βλέμμα στο επικείμενο συνέδριο
Με την κατάθεση της πέμπτης υποψηφιότητας, οι διαμορφωτές κοινής γνώμης ξεσκόνισαν το αρχικό επικοινωνιακό σκηνικό, ενθαρρυμένοι από το ιδιαίτερο βάρος που αποδίδει ο Στ. Κασσελάκης στην επικοινωνιακή τακτική και από τη διακηρυγμένη προτίμησή του σε ένα μεταδημοκρατικό κόμμα και μια αδιαμεσολάβητη αρχηγία στην κεφαλή τού αδρανούς σώματός του. Τα στοιχεία, όμως, που έχουν κατακτηθεί στη μέχρι τώρα διαδικασία από την πλειονότητα των μελών και του στελεχικού δυναμικού δεν είναι καθόλου αμελητέα. Ό,τι αποκτήθηκε μέχρι αυτή τη στιγμή, χρειάζεται να διασφαλιστεί και να αποτιμηθεί σαν τμήμα μιας πορείας που συμπληρώνεται στο επικείμενο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: πορεία αναζήτησης, καλλιέργειας και ολοκλήρωσης μιας νέας συνθετικής πλειοψηφίας ικανής να εντοπίσει και να κατανοήσει τις αστοχίες που τον οδήγησαν στην εκλογική ήττα και να πραγματοποιήσει τη στροφή που έχει ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, για να επικαιροποιήσει το αναγεννητικό ριζοσπαστικό μήνυμά του. Εκείνο που του επέτρεψε να συναντηθεί μέσα στην κοινωνία με όσους τον εμπιστεύτηκαν και τον ανέδειξαν πρώτη πολιτική δύναμη.
Είναι στο δικό μας χέρι, και ψηφίζοντας στις 17 Σεπτέμβρη, να ανοίξουμε αυτό τον δρόμο.