Τις προηγούμενες βδομάδες η κυβέρνηση της ΝΔ είχε να αντιμετωπίσει τα πύρινα μέτωπα και το 1,7 εκατ. στρέμματα καμένης γης, την ανικανότητα της αστυνομίας να αποτρέψει ένα ραντεβού θανάτου μεταξύ οπαδών, που είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία του Μιχάλη Κατσουρή, ακόμα και τον πολύωρο εγκλωβισμό οδηγών και επιβατών για ώρες στην εθνική οδό Αθηνών Κορίνθου. Απέτυχε παταγωδώς να διαχειριστεί αυτές τις μικρές και μεγάλες κρίσεις που το επιτελικό κράτος του Κ. Μητσοτάκη θα (έπρεπε να) μπορούσε να αντιμετωπίσει έγκαιρα και αποτελεσματικά και επιχείρησε, όπως έχει συνηθίσει από την προηγούμενη θητεία της, να βγει αλώβητη από αυτές επικοινωνιακά.
Αν έφτανε ως τη ΔΕΘ
Για αυτό το σαββατοκύριακο, το κυβερνητικό επιτελείο σχεδίαζε να παρουσιάσει ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ το «Επιτελικό Κράτος 2.0» και να ακολουθηθεί έτσι το όραμα της «μεταρρυθμιστικής επιτάχυνσης» (ένας ακόμα νεολογισμός κενός περιεχομένου). Σύμφωνα με το ρεπορτάζ, ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ θα πρότασσε την οικονομία της χώρας και το στόχο απόκτησης της επενδυτικής βαθμίδας, θα ανακοίνωνε έκτακτα μέτρα στήριξης των πυρόπληκτων περιοχών –με την ελπίδα ότι θα είχαν σβήσει όλες οι ενεργές εστίες, θα ανακοίνωνε έκτακτα (τα νιοστά) μέτρα στήριξης των ευάλωτων νοικοκυριών από την ακρίβεια (επέκταση market pass, ενίσχυση και διεύρυνση του επιδόματος θέρμανσης, διατήρηση επιδοτήσεων στους λογαριασμούς ρεύματος για τους ευάλωτους, παράταση του μειωμένου ΦΠΑ για άλλους έξι μήνες στο τουριστικό πακέτο, τις μεταφορές, την εστίαση και τον πολιτισμό, επίδομα στους συνταξιούχους που δεν έλαβαν αυξήσεις αποδοχών, κ.λπ.). Εκεί, ωστόσο, που θα εστίαζε ήταν η αλλαγή του κυβερνητικού αποτυπώματος από αυτό των ενισχύσεων των ευάλωτων στις μεγάλες μεταρρυθμίσεις. Στόχος της νέας κυβέρνησης είναι να μην αποδειχθεί για μία ακόμα τετραετία ως ικανή στη διαχείριση κρίσεων (το μήνυμα που έλαβε από τις εκλογές είναι ακριβώς αυτό) αλλά ως τολμηρή και ανυποχώρητη στις μεταρρυθμίσεις. Έτσι ετοιμάζονται το νέο ΕΣΥ και το νέο ΕΚΑΒ, η ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων, η αναδιάρθρωση του Δημοσίου, η απελευθέρωση του ωραρίου και της αγοράς εργασίας, κ.λπ. Τέλος, ο πρωθυπουργός θα δεσμευόταν από το βήμα της ΔΕΘ πως η κυβέρνησή του θα βρίσκεται πάντα στο πλευρό του πολίτη, για την καθημερινότητά του.
Η ηγεμονία δοκιμάζεται
Πώς θα μπορούσε να υποστηρίξει αυτό τον σχεδιασμό ο Κ. Μητσοτάκης την ώρα που περιοχές ολόκληρες έχουν βυθιστεί, που έχουν πνιγεί τουλάχιστον οχτώ πολίτες, που αγνοούνται δεκάδες μέσα στα πλημμυρισμένα σπίτια τους, που δρόμοι και γέφυρες έχουν καταρρεύσει, που υποδομές έχουν αχρηστευθεί, που δεν υπάρχει νερό και ρεύμα; Πώς θα μπορούσε να το κάνει την ώρα που δολοφονήθηκε ο Αντώνης Καρυώτης από υπαλλήλους του Blue Horizon που τον έριξαν στη θάλασσα και δεν επέστρεψαν καν να τον διασώσουν; Ο Κ. Μητσοτάκης αυτή τη βδομάδα έρχεται αντιμέτωπος ταυτόχρονα με το επιτελικό κράτος που ίδρυσε και την κοινωνία που διαπαιδαγώγησε. Η κυβέρνησή του κάνει μια βουτιά από ψηλά και δεν ξέρει αν θα βγει στην επιφάνεια ή θα την παρασύρουν σε ορμητικά νερά που φούσκωσαν κάμπους και χωριά ή θα την πάρει κάτω η θάλασσα που ξεβράζει πτώματα.
Για πρώτη φορά στην ιστορία της ΔΕΘ, η ομιλία του πρωθυπουργού και η συνέντευξη Τύπου αναβάλλονται. Η επίσημη ενημέρωση είναι ότι ο πρωθυπουργός επιθυμεί να βρεθεί στις πληγείσες περιοχές και ότι αναμένει και την επίσημη καταγραφή των καταστροφών. Η πραγματικότητα είναι ότι περιμένει να υποχωρήσουν τα νερά και να δείξουν το μέγεθος της καταστροφής, για να δει πώς θα βγάλει τη μύτη της στην επιφάνεια, να πάρει ανάσα. Η ουσία είναι ότι ο σχεδιασμός που (δεν) είχαν κάνει κατέρρευσε σαν χάρτινος πύργος και το επιχείρημα του πρωτοφανούς φαινομένου και η στρατηγική του μηχανισμού αποζημιώσεων δεν αρκούν για να τη στηρίξουν πάλι στα πόδια της, δύο μόλις μήνες μετά τις εκλογές απόλυτης επικράτησης. Η ηγεμονία της ΝΔ δοκιμάζεται.
Η καθημερινότητα των πολιτών όταν υποχωρήσουν τα νερά δεν θα αποκατασταθεί εύκολα. Δεν είναι ζήτημα μιας αποζημίωσης για να σταθούν και πάλι στα πόδια τους, όσοι έχασαν το σπίτι ή τη δουλειά τους. Έχασαν τον τόπο τους. Θα χρειαστούν δρόμοι, γέφυρες, φράγματα και ύστερα πάρκα, σπίτια, καταστήματα, μουσεία, θέατρα… Μιλάμε για ανοικοδόμηση. Χάθηκαν πόλεις και χωριά, αποκόπηκαν περιοχές ολόκληρες από τη χώρα. Πώς θα υποσχεθεί αποκατάσταση και θα την υλοποιήσει η κυβέρνηση της ΝΔ όταν στα τρία χρόνια από τις προηγούμενες πλημμύρες του «Ιανού» δεν υλοποίησε τα χρηματοδοτούμενα από το ΕΣΠΑ αντιπλημμυρικά έργα; Όσοι μένουν στις πληγείσες περιοχές θα βιώνουν στην καθημερινότητά τους την αποτυχία της κυβέρνησης και του κράτους που διοικεί.
Αναζητείται αποδιοπομπαίος τράγος
Ποιος θα είναι ο αποδιοπομπαίος τράγος αυτή τη φορά; Η κυβέρνηση προσπαθεί ήδη από τις πυρκαγιές και συνεχίζει με τις πλημμύρες να επιρρίψει ευθύνες στους δήμους και τις περιφέρειες. Προειδοποιεί μάλιστα τους πολίτες να είναι πολύ προσεκτικοί τι και πώς θα ψηφίσουν στις αυτοδιοικητικές εκλογές τον επόμενο μήνα. Αυτή η τακτική είναι δίκοπο μαχαίρι. Αρκεί να δούμε τους χείμαρρους στο κέντρο της Αθήνας και την υποψηφιότητα Μπακογιάννη (ίσως και τη μόνη) που ο Κ. Μητσοτάκης δεν μπορεί να κρεμάσει για να σωθεί. Το πιθανότερο είναι να αναζητήσει άλλη στρατηγική. Να φταίει μονάχα η κλιματική κρίση (που σαφώς είναι γενεσιουργός παράγοντας αλλά ποτέ η συζήτηση δεν φτάνει στις πολιτικές που εφαρμόζονται και που την προκάλεσαν και την επιδεινώνουν), να φταίνε και οι επιστήμονες που «δεν μας προετοίμασαν αρκετά» ή που «έπεσαν έξω στις προβλέψεις» ή που «δεν έχουν βρει λύσεις», να φταίμε και εμείς ή ότι σκεφτεί το επιτελείο που θα βγάζει από το κάδρο των ευθυνών την κυβέρνηση.
Το μάθημα της ανθρώπινης αξίας
Και δεν είναι μόνο οι πλημμύρες για τις οποίες θα αναζητηθούν ευθύνες της κυβέρνησης. Κάποια στιγμή –θα έπρεπε να το περιμένει η κυβέρνηση ότι θα συνέβαινε- θα αναζητηθούν ευθύνες για όσα συμβαίνουν και με αποκλειστικά δική της υπαιτιότητα. Ο Κ. Μητσοτάκης στη δήλωση που υποχρεώθηκε να κάνει για τη δολοφονία του Αντώνη Καρυώτη, προκειμένου να μαζέψει δήλωση του υπουργού Ναυτιλίας Μ. Βαρβιτσιώτη με την οποία εξίσωνε τους θύτες με το θύμα και για την οποία ο υπουργός δεν βρέθηκε εκτός κυβερνητικού σχήματος αλλά υποχρεώθηκε μονάχα σε μία «συγγνώμη», τόνισε πως «το γεγονός της ντροπής (σ.σ. εννοεί τη δολοφονία) δεν εκφράζει τη χώρα που θέλουμε (…) Στη μνήμη του Αντώνη, η Πολιτεία θα κάνει το καθήκον της». Ποιο είναι αυτό δεν μας είπε. Ούτε τι μέτρα θα λάβει. Το πιο πιθανό είναι να μην κάνει τίποτα, καθώς η κυβέρνηση εξέθρεψε αυτό το τέρας. Φάνηκε στο πώς έχει αντιμετωπίσει το ναυάγιο της Πύλου (pushback και το ένα pushback και το άλλο, το ένα κρατικό έγκλημα, το άλλο μίμηση) ή το πώς συγκάλυψε τους αυτόκλητους σερίφηδες στον Έβρο ή στο πόσο αδιαφόρησε στους απανθρακωμένους πρόσφυγες στο δάσος της Δαδιάς ή ακόμα και στο πόσο απαξίωσε την θανατηφόρα παράσυρση του ανάπηρου Γιώργου Φλώρου επειδή η πόλη είναι σχεδιασμένη μόνο για ικανά σώματα. Φάνηκε ακόμα ακόμα και στην επίσκεψη που είχε κάνει ο τότε υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Τ. Θεοδωρικάκος, στους αστυνομικούς που δολοφόνησαν τον Νίκο Σαμπάνη, όταν ήταν στο αυτόφωρο. Η κυβέρνηση με το μότο του «να μην χαθούν ανθρώπινες ζωές» διαπαιδαγωγεί την κοινωνία καθημερινά για το ποιες ζωές «δεν πειράζει να χαθούν»: των Ρομά, των μεταναστών, των προσφύγων, των ανάπηρων… και εσχάτως ούτε των κτηνοτρόφων που χάνονται στις φωτιές ή τις πλημμύρες γιατί δεν «υπακούν» το 112. Η λίστα όλο και μεγαλώνει και η κοινωνία όλο και απανθρωποποιείται. Έτσι διαπαιδαγωγείται από την κυβέρνηση, που τώρα αναζητά πώς θα επιβιώσει, παρά τις ανθρώπινες απώλειες.