«Θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί ο μεγαλύτερος αριθμός των νεκρών από τις πλημμύρες στη Λιβύη, εάν είχε δοθεί συναγερμός και θα μπορούσαν να είχαν εκκενωθεί οι κάτοικοι», προειδοποίησε ο επικεφαλής μετεωρολόγος του ΟΗΕ Πετέρι Ταάλας, ενώ μόνο στην παραθαλάσσια πόλη της Ντέρνα, στη Βορειοανατολική Λιβύη, ο αριθμός των θυμάτων μπορεί να φθάσει τις 20.000. Για τον υπεύθυνο του ΟΗΕ η εκατόμβη των θυμάτων φαίνεται να οφείλεται πρωτίστως στην «πολιτική αστάθεια» της χώρας και την πλήρη «ανοργανωσιά» στην οποία έχει οδηγηθεί. Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ για το Συντονισμό της Ανθρωπιστικής Βοήθειας (OCHA) Τζενς Λαέρκε προειδοποίησε για τον κίνδυνο ασθενειών από την κατανάλωση μολυσμένου νερού, αφού όλα τα πηγάδια των περιοχών που έχουν πλημμυρίσει, έχουν ήδη μολυνθεί.
Εκτός από τη Ντέρνα, που καταλήφθηκε από τον στρατηγό Χαφτάρ το 2019 μετά από διετή πολιορκία εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, στο στόχαστρο της Ντάνιελ βρέθηκαν μεταξύ άλλων η Βεγγάζη, η Σούσα, η Μπαϊντα και το αλ Μαρζ, με την κυβέρνηση Εθνικής Σταθερότητας της Βεγγάζης να μιλά για «μια από τις μεγαλύτερες φυσικές καταστροφές στην ιστορία της χώρας». Στη Ντέρνα η στάθμη του νερού ξεπέρασε τα 3 μέτρα, όταν τουλάχιστον 3 εκατ. κυβικά μέτρα νερού έπνιξαν την πόλη εξαιτίας της κατάρρευσης δύο γειτονικών φραγμάτων και 4 γεφυρών, ενώ οι άνεμοι που συνόδευσαν την καταιγίδα έφθασαν τα 180 χλμ. την ώρα και τα κύματα τα 4 μέτρα.
Οι υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Τρίπολης, και οργανώσεις όπως η Ερυθρά Ημισέληνος, ανακοίνωσαν ότι υπάρχουν 10.000 θύματα και τουλάχιστον 10.000 αγνοούμενοι, αυξάνοντας τους φόβους ότι η συνολικός αριθμός των θυμάτων στην Ντέρνα θα φθάσει τα 20.000 άτομα, ενώ στην πόλη υπάρχουν τουλάχιστον 30.000 άστεγοι, σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Μέχρι την Παρασκευή είχαν ταυτοποιηθεί ήδη 3.800 θύματα και καταγραφεί 11.300.
Το Συμβούλιο της Προεδρίας της Τρίπολης ξεκίνησε έρευνα για τις ελλείψεις στη συντήρηση των φραγμάτων, ενώ ο πρόεδρός του Μοχάμεντ αλ Μενφί ζήτησε τη δίωξη όποιων εμποδίζουν την άφιξη της διεθνούς βοήθειας ή καλύτερα εναντίον των υπεύθυνων της κυβέρνησης της Βεγγάζης, του κοινοβουλίου του Τομπρούκ, των αρχών της Ντέρνα και ίσως του πρωθυπουργού της Τρίπολης Αμπντελχαμίντ Ντμπεϊμπά, γιατί είχε δηλώσει προηγούμενα ότι «θα αξιολογήσουμε πριν αποδεχθούμε οποιαδήποτε διεθνή βοήθεια». Η Γερμανία, η Ιταλία, η Ρουμανία και η Φινλανδία ξεκινούσαν την ίδια στιγμή τις πρώτες αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας και η Ευρωπαϊκή Ένωση ενεργοποιούσε τις υπηρεσίες Πολιτικές Προστασίας της.
Το θέμα για τη Δύση είναι ότι η Ντέρνα και οι πλημμυροπαθείς περιοχές της βορειοανατολικής Λιβύης βρίσκονται κάτω από τη δικαιοδοσία του κοινοβουλίου του Τομπρούκ και του στρατού του Χαλίφα Χαφτάρ. Πάντως οι δύο κυβερνήσεις της χώρας δείχνουν πρόθυμες να συνεργαστούν, ενώ μετά την πτώση του Καντάφι το 2011 είναι πολύ δύσκολο να μιλά κανείς για κρατικές δομές στη Λιβύη. Οι πρώτες βοήθειες έφθασαν από μια αιγυπτιακή στρατιωτική αποστολή, τις ομάδες διάσωσης της Τυνησίας και 160 ειδικούς διασώσεων της Τουρκίας, αφού οι αρχές της Βεγγάζης επιτρέπουν την ελεύθερη πρόσβαση όλων των ομάδων διάσωσης και κάθε βοήθειας. Οι αρχές της Τρίπολης έκλεισαν πάντως προληπτικά 4 μεγάλα λιμάνια που εξάγουν πετρέλαιο, υποβαθμίζοντας στην πράξη των εκκένωση των κατοίκων παρά τις προειδοποιήσεις της Μετεωρολογικής Υπηρεσίας της χώρας.
Από την ευρωπαϊκή ακτή της Μεσογείου ωκεανογραφικά και γεωφυσικά ερευνητικά κέντρα και ιδρύματα της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας και όχι μόνο, προειδοποιούν ότι η περιοχή της Μεσογείου είναι εκτεθειμένη πλέον σε ακραία μετεωρολογικά φαινόμενα και αναπόφευκτες καταστροφές, αφού η θερμοκρασία της επιφάνειας της θάλασσας αυξήθηκε κατά 0,7 βαθμούς Κελσίου τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, αποτυπώνοντας τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στη θάλασσα. Πιο απλά, η καταστροφή του περιβάλλοντος και η κλιματική αλλαγή που τη συνοδεύει, καθιστά ανεπαρκείς όλες σχεδόν τις μεγαλεπήβολες υποδομές που κατασκευάστηκαν τις προηγούμενες δεκαετίες, γιατί η εκδίκηση της φύσης παρασύρει με μεγάλη ευκολία φράγματα, γέφυρες και αναχώματα που κατασκευάστηκαν με την πεποίθηση της κυριαρχίας του σκυροδέρματος στα στοιχειά της φύσης που προκαλεί ο άνθρωπος.
«Φοβάμαι για επιδημίες εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των σωρών κάτω από το νερό και τα ερείπια», προειδοποίησε ο δήμαρχος της Ντέρνα Αμπντουλεμάν αλ Γκαϊθί, ενώ ο διευθυντής της ομάδας διασώσεων Λουτφί αλ Μισράτι ζητούσε απεγνωσμένα «σάκους για τις σωρούς» των θυμάτων. «Η θάλασσα ξεφράζει διαρκώς σωρούς», προειδοποίησε ο υπουργός Πολιτικής Αεροπορίας της κυβέρνησης της Κυρηναϊκής Χιτσέμ Αμπού Σκιτουάτ, περιγράφοντας στον Guardian τον επίλογο των διαπιστώσεων των επιστημονικών ιδρυμάτων της μεσογειακής Ευρώπης, ορισμένες κυβερνήσεις της οποίας άρχισαν ήδη να ανησυχούν για νέο μεγάλο κύμα απελπισμένων μεταναστών προς τις ακτές της.
Ντάνιελ και Ντάνα σε Βαλκάνια και Ιβηρική
Η καταιγίδα–κυκλώνας Ντάνιελ εξασθένισε προχωρώντας προς την Αίγυπτο, ενώ είχε πλήξει προηγούμενα την Ελλάδα, τη Βουλγαρία και την Τουρκία, αφήνοντας τουλάχιστον 7 νεκρούς στις δύο τελευταίες χώρες και προκαλώντας μεγάλες καταστροφές στην Κωνσταντινούπολη και ορισμένες πόλεις της Βουλγαρίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Οι αρχές της Κωνσταντινούπολης και η κεντρική κυβέρνηση κινητοποίησαν τους μηχανισμούς τους για να στηρίξουν τους πλημμυροπαθείς, ενώ αυξάνονται οι κριτικές για τις αυθαίρετες κατασκευές, που ενίσχυσαν τις καταστροφικές συνέπειες της πλημμύρας κυρίως στην περιφέρεια της αχανούς μεγαλούπολης, που είδε μια σειρά σταθμών του μετρό να πλημμυρίζουν εξαιτίας των κακοτεχνιών και της κερδοσκοπίας των εργολάβων. Μεγάλες είναι και οι καταστροφές στην υπόλοιπη Ανατολική Θράκη, όπου οι πλημμύρες παρέσυραν αυθαίρετες συνοικίες με προκατασκευασμένα κτίρια που ξεφύτρωναν μέσα σε χωράφια. Οργή προκάλεσε η ανακοίνωση του υπουργού Εσωτερικών Αλί Γερκικάγια για άμεση βοήθεια των πλημμυροπαθών με 15.000 λίγες ή με λιγότερα από 540 ευρώ. Το υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε έρευνα για τις παράνομες και κυρίως τις προκατασκευασμένες κατασκευές με την κυβέρνηση Ερντογάν να υπόσχεται για άλλη μια φορά ένα νέο νομοθετικό πλαίσιο για τις κατασκευές και την πολεοδομία, για να περιοριστούν μελλοντικές καταστροφές μετά τον καταστροφικό σεισμό του Φεβρουαρίου. Η κυβέρνηση της Βουλγαρίας υποσχέθηκε ότι μέσα σε δύο μήνες οι πληγέντες θα έχουν αποζημιωθεί.
Οι πλημμύρες στο νότιο τμήμα της Βαλκανικής ακολούθησαν αυτές της Σλοβενίας στο βόρειο τμήμα της, της κεντρικής Ιταλίας και κυρίως της περιφέρειας της Μπολόνια και της Ισπανίας, που γονάτισε από την Ντάνα, που προκάλεσε τρεις νεκρούς και τρεις αγνοούμενους, πλήττοντας την Ισπανία ταυτόχρονα με τον Ντάνιελ στην Ελλάδα, αλλά παρουσιάζοντας μόνο το 1/5 των βροχοπτώσεων. Οι μεγαλύτερες βροχοπτώσεις σημειώθηκαν στο Κάδιθ στον Ατλαντικό και την Ταραγόνα και το Κατιγιόν της Καταλονίας, ενώ για πρώτη φορά η περιφέρεια της Μαδρίτης έστειλε μηνύματα προειδοποίησης στους πολίτες στα ισπανικά και τα αγγλικά.
Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ υποσχέθηκε μια πρώτη δόση βοήθειας 400 εκατ. ευρώ στη Λουμπλιάνα, υπογραμμίζοντας «τη μεγάλη αλληλεγγύη της Ευρωπαϊκής Ένωσης» στον λαό της Σλοβενίας, προς βοήθεια του οποίου θα φθάσει στήριξη και από την Ουκρανία, ως ένδειξη αλληλεγγύης στις αμυντικές προσπάθειες του Κιέβου από τη Λουμπλιάνα. Ο Σ. Μισέλ από την πρωτεύουσα της Σλοβενίας προειδοποίησε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση «θα πρέπει να προετοιμαστεί καλύτερα, γιατί ξέρουμε ότι στο μέλλον, και πιθανώς όχι μόνο στην Ευρώπη και όχι μόνο στη Σλοβενία, θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε περισσότερες φυσικές καταστροφές», υποβαθμίζοντας αδέξια τον ανθρώπινο παράγοντας στις «φυσικές καταστροφές».
Στη λάσπη Κίνα, Χονγκ Κονγκ και Πακιστάν
Η κλιματική αλλαγή ασφαλώς δεν σταματά στη Μεσόγειο. Ο τυφώνας Χαϊκούι περνώντας από την Κίνα βούλιαξε στη λάσπη και το νερό το Χονγκ Κονγκ εξαιτίας των ισχυρότερων βροχοπτώσεων των τουλάχιστον τελευταίων 140 ετών, που προκάλεσαν δύο θύματα και τουλάχιστον 130 τραυματίες. Το Μετεωρολογικό Ινστιτούτο του Χονγκ Κονγκ προειδοποίησε ότι κατέγραψε τη μεγαλύτερη βροχόπτωση από την ίδρυσή του το 1884, ενώ οι ειδικοί προειδοποίησαν ότι η κλιματική αλλαγή οδηγεί στην αύξηση της έντασης των τροπικών καταιγίδων και των ανέμων, που θα οδηγούν σε απρόβλεπτες πλημμύρες και ζημιές. Ο Χαϊκούι προκάλεσε πραγματικό χάος στη βιομηχανική περιφέρεια της Κίνας Γκουανγκντόνγκ και την Σεντζέν των 17,7 εκατ. κατοίκων, φθάνοντας μέχρι το Μακάο με ανέμους που πλησίασαν τα 200 χλμ. την ώρα.
Προηγούμενα μεγάλες εκτάσεις πλημμύρισαν στο Πακιστάν, οδηγώντας εκατοντάδες χιλιάδες άτομα να χάσουν κάθε οικονομικό τους πόρο, όταν η Ινδία εξαιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων άνοιξε φράγματά της στον ποταμό Σουτλέζ που διασχίζει τις δύο χώρες, προκαλώντας τις μεγαλύτερες πλημμύρες των τελευταίων 35 ετών που καταγράφηκαν στο Πακιστάν, προκαλώντας την καταστροφή εκατοντάδων χωριών. Το Πακιστάν αποτελεί μια χώρα που πλήττεται σκληρά από την κλιματική αλλαγή, αφού η αύξηση της στάθμης του νερού οδηγεί σε μεγάλες μετακινήσεις του πληθυσμού.
Πλημμύρες και πυρκαγιές στη Βραζιλία
Στη Βραζιλία οι μεγάλες βροχοπτώσεις προκάλεσαν τουλάχιστον 31 θύματα στο κρατίδιο του Ρίο Γκράντε ντο Σουλ, ενώ τα νησιά του Πόρτο Αλέγκρε και η λίμνη Γκουαϊμπα πλημμύρισαν από τις έντονες βροχοπτώσεις. Τον Φεβρουάριο τμήματα του Σαν Πάολο και των αυτοκινητοδρόμων του θάφτηκαν στη λάσπη από τις βροχές και τις κατολισθήσεις, τον Απρίλιο οι πλημμύρες οδήγησαν σε εκκενώσεις δεκάδων χιλιάδων ατόμων σε 64 πόλεις του κρατιδίου του Μαραάο, ενώ τον Ιούνιο οι έντονες βροχοπτώσεις. προκάλεσαν 11 θύματα. Τη στιγμή που το Ρίο Γκράντε ντο Σουλ και το Πόρτο Αλέγκρε πλημμύριζαν η Αμαζονία γνώριζε τις μεγαλύτερες πυρκαγιές της τελευταίας 15ετίας, σύμφωνα με τις φωτογραφίες της διαστημικής υπηρεσίας της Βραζιλίας. Σύμφωνα με την Rainforest Foundation περισσότερα από 14,6 εκατ. εκτάρια κάηκαν από τις αρχές του έτους στην Αμαζονία εξαιτίας της κερδοσκοπίας των βιομηχανικών αγροτικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων.
Στη Χιλή ο πρόεδρος Γκαμπριέλ Μπόριτς ζήτησε από τους πολίτες να αποφύγουν κάθε άσκοπη μετακίνηση εξαιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων, που ανάγκασαν τις αρχές να εκκενώσουν δεκάδες χιλιάδες άτομα, ενώ περίπου 5 χιλιάδες οικογένειες είδαν τις κατοικίες τους να καταστρέφοντας από τη λάσπη και το νερό, που πλημμύρισαν 5 περιφέρειες της χώρας.
COP28: Καμπανάκι ΟΗΕ για κλιματική αλλαγή
Τη στιγμή που η κλιματική αλλαγή πλήττει χωρίς διακρίσεις όλο τον πλανήτη, ο ΟΗΕ απέρριψε χωρίς καν να συζητήσει την πολιτική των μεγάλων κυβερνήσεων θεωρώντας ότι έπρεπε να κάνουν πολύ περισσότερα τώρα και μάλιστα σε όλα τα μέτωπα για να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή.
Τη στιγμή που μένουν περίπου εβδομήντα ημέρες από την έναρξη της COΡ26 στο Ντουμπάι στις 30 Νοεμβρίου, τα Ηνωμένα Έθνη απέρριψαν την πολιτική των κυβερνήσεων σε ό,τι αφορά την εφαρμογή της Συμφωνίας του Παρισιού του 2015, καταγγέλλοντας στην πράξη ότι οι κυβερνήσεις κάνουν πολύ λίγα για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, γεγονός που καθιστά σαφές ότι η COP28 θα αποτελέσει πεδίο σκληρών αντιπαραθέσεων.
«Ο κόσμος δεν βρίσκεται στην τροχιά να επιτύχει τους μακροπρόθεσμους στόχους της Συμφωνίας του Παρισιού», προειδοποίησε η έκθεση υπό την αιγίδα της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC). Η έκθεση αυτή αποτελεί έγγραφο εργασίας για τις σχεδόν 200 χώρες που συμμετέχουν στη φετινή σύνοδο κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για να αξιολογήσουν πόσο μακριά απέχουν από το σεβασμό των υποσχέσεών τους να σταματήσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, δηλαδή για τον περιορισμό της θέρμανσης στους 1,5°C. Για τον ΟΗΕ αυτός ο στόχος θα είναι εφικτός μόνο εάν οι εκπομπές του διοξειδίου του άνθρακος αρχίσουν πράγματι να μειώνονται από το 2026.
Η αξιολόγηση που δημοσίευσε ο ΟΗΕ είναι η πρώτη άσκηση αυτού του είδους μετά τη Συμφωνία του 2015. Τα στοιχεία που συμπεριλαμβάνονται στην αξιολόγηση θα αποτελέσουν την αδιαμφισβήτητη βάση των επερχόμενων διαπραγματεύσεων που υπόσχονται να είναι πολύ σκληρές στην 28η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα, η οποία έχει προγραμματιστεί από τις 30 Νοεμβρίου έως τις 12 Δεκεμβρίου στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Για να επιτευχθεί η κλιματική ουδετερότητα και το μηδενικό αποτύπωμα στο περιβάλλον η συζήτηση δεν μπορεί να αγνοήσει έναν οριστικό προβληματισμό για το μέλλον των ορυκτών ενεργειακών πόρων, τον άνθρακα, το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.
Στο Παρίσι οι χώρες είχαν δεσμευτεί να περιορίσουν την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας σε πολύ κάτω από τους 2°C σε σύγκριση με τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες για τον περιορισμό της στους 1,5°C. Δυστυχώς, σήμερα «υπάρχει ένα παράθυρο που κλείνει γρήγορα για να αυξηθούν οι φιλοδοξίες και να εφαρμοστούν οι υπάρχουσες δεσμεύσεις με στόχο τον περιορισμό της θέρμανσης στους 1,5°C», υπογραμμίζει η έκθεση, προτείνοντας για πολλοστή φορά την εντατικοποίηση των προσπαθειών σε χρηματοοικονομικά θέματα, ιδίως υπέρ των αναπτυσσόμενων χωρών, αλλά και εκείνων που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Για να πετύχει τους στόχους της η ανθρωπότητα πρέπει «να μειώσει τις παγκόσμιες εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 43% έως το 2030 και 60% έως το 2035 σε σύγκριση με τα επίπεδα του 2019» και να επιτύχει ουδετερότητα άνθρακα έως το 2050, καταλήξει η έκθεση αξιολόγησης του ΟΗΕ.
Κατά τη διάρκεια της G20 στο Νέο Δελχί ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες υπογράμμισε ότι οι ηγέτες των 20 χώρων έχουν τη δύναμη να αποτρέψουν την κλιματική κρίση που «ξεφεύγει από κάθε έλεγχο», αναδιαμορφώνοντας τους ξεπερασμένους και άδικους κανόνες της παγκόσμιας οικονομίας. «Έχω προτείνει ένα Σύμφωνο Αλληλεγγύης για το Κλίμα, στο οποίο οι μεγάλες εταιρείες ρύπων καταβάλλουν περαιτέρω προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών και οι πλουσιότερες χώρες υποστηρίζουν τις αναδυόμενες οικονομίες για την επίτευξη αυτού του στόχου. Η κλιματική κρίση επιδεινώνεται δραματικά, αλλά η συλλογική απάντηση στερείται φιλοδοξίας, αξιοπιστίας και κατανόησης της επείγουσας ανάγκης», προειδοποίησε ο Γκουτέρες.