Μοιάζει με σύμπτωση –«θα μπορούσε να συμβεί στον οποιονδήποτε…»– είναι όμως; Είναι απλή σύμπτωση ότι μέσα σε ένα μήνα, από τα μέσα Αυγούστου μέχρι και την περασμένη Τρίτη, οι δυο τους είχαν τρεις κατ’ ιδίαν συναντήσεις; Και, προσοχή, δεν είναι οι «οποιοιδήποτε». Εκείνη είναι η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αυτός είναι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας.
Τον Αύγουστο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν φιλοξενήθηκε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη στη βίλα του στα Χανιά. Δεν ήταν ένα χαλαρό τριήμερο διακοπών. Έρχονται ευρωεκλογές τον Ιούνιο. Εκείνη επιδιώκει την ανανέωση της θητείας της στην προεδρία της Κομισιόν και προσβλέπει στην υποστήριξη της ΝΔ στις ζυμώσεις εντός του ΕΛΚ, της «πολιτικής οικογένειας» της Δεξιάς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Αυτός υπολογίζει σε κάθε συνεισφορά από το εξωτερικό, που θα μπορούσε, όπως πιστεύει, να αναστηλώσει την εικόνα του στο εσωτερικό.
Μια βδομάδα μετά, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, συνοδευόμενη από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ανέλαβε, με την παρουσία της στην Αθήνα, να προσδώσει θεσμικό κύρος στην άτυπη σύνοδο κορυφής για την ένταξη των Δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, την οποία συγκάλεσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης στην ελληνική πρωτεύουσα για να μπορεί να επαίρεται ότι επί πρωθυπουργίας του η Ελλάδα ανέλαβε «ηγετικό ρόλο στα Βαλκάνια και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη».
Την περασμένη Τετάρτη, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βρέθηκε στο Στρασβούργο για να εκφωνήσει ενώπιον της Ολομέλειας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου την ομιλία της για την «κατάσταση της Ένωσης», την τελευταία ως πρόεδρος της Κομισιόν πριν τις ευρωεκλογές. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έσπευσε να συναντηθεί μαζί της στην αλσατική πρωτεύουσα την παραμονή. Γνώριζε βέβαια ότι δεν χρειαζόταν η αυτοπρόσωπη παρουσία του για να ενεργοποιηθεί ο μηχανισμός στήριξης από τις φυσικές καταστροφές. Ήξερε ότι δεν είναι η Ούρσουλα η φον ντερ Λάιεν αυτή που αποφασίζει για τις εκταμιεύσεις. Έσπευσε μολαταύτα. Με μια κουστωδία υπουργών και παρατρεχάμενων, και με τη Θεσσαλία στο έλεος των πλημμυρών μια ολόκληρη εβδομάδα. Και επέστρεψε έχοντας αποκομίσει από την πρόεδρο της Κομισιόν μερικές καλές φωτογραφίες, ένα λογίδριο θερμής υποστήριξης –«η Ευρώπη είναι δίπλα στην Ελλάδα και στους Έλληνες», «θα κινητοποιήσουμε όλους τους πόρους που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε», «θα είμαστε γρήγοροι, θα βρούμε λύσεις, θα είμαστε ευέλικτοι», «θα δημιουργήσουμε μια task force που θα ξεκινήσει τις εργασίες της πολύ γρήγορα, σε δύο μόλις μέρες…»– και τη διαβεβαίωσή της ότι η Ελλάδα θα πάρει 2,25 δισ. ευρώ από την Ένωση.
Η συνέχεια ανατέθηκε στην φιλοκυβερνητικό Τύπο, στους πανηγυρισμούς για τα 2,25 δισ. ευρώ και στην επιμελημένη συγκάλυψη της αλήθειας.
Που είναι ότι, στην πραγματικότητα, πρόκειται για πόρους που ήταν ήδη διαθέσιμοι για την Ελλάδα, αλλά που μένουν αναξιοποίητοι με ευθύνη της κυβέρνησης.
Ότι τα χρήματα που περιμένει η κυβέρνηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την ανακούφιση των πληγέντων της κακοκαιρίας Daniel είναι κεφάλαια που ούτως ή άλλως θα κατανέμονταν στα κράτη-μέλη και ένα μέρος τους θα έφτανε στην Ελλάδα ακόμη κι αν δεν είχαν υπάρξει οι πλημμύρες στη Θεσσαλία.
Ότι από αυτά τα 2,25 δισ. ευρώ, στους πληγέντες των πλημμυρών θα καταλήξουν «χειροπιαστά» μόνο τα 400 εκατομμύρια του Ταμείου Αλληλεγγύης. Ότι τα υπόλοιπα 1,85 δισ. ευρώ θα διατεθούν σε έργα υποδομών.
Ότι πρόκειται για σταγόνα στον ωκεανό των πλημμυρών, τη στιγμή που, σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις, το συνολικό δημοσιοοικονομικό κόστος για την ανακούφιση των πληγέντων, την αναστήλωση κατεστραμμένων υποδομών και τη δημιουργία νέων μπορεί να ξεπεράσει τα 10 δισ. ευρώ.
Ότι ο χρόνος εκταμίευσης είναι άγνωστος. Η πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Ρομπέρτα Μέτσολα, με την οποία συναντήθηκε στο Στρασβούργο ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ήταν σαφής. Δεδομένου ότι τα διαθέσιμα χρήματα δεν επαρκούν, οι πόροι που θα διατεθούν στη χώρα μας «κατά παρέκκλιση του Συμφώνου Σταθερότητας», προϋποθέτουν απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, την οποία –πρόσθεσε παρηγορητικά η κα Μέτσολα– «θα την λάβουμε το συντομότερο δυνατό»…
Ότι το μόνο ποσό που συνιστά πρόσθετη ευρωπαϊκή βοήθεια είναι τα 400 εκατομμύρια από το Ταμείο Αλληλεγγύης. Όμως και σε αυτά θα υπάρχει πρόσβαση από το 2024, καθώς η Σλοβενία, δρώντας σοβαρά και συστηματικά, κατάφερε σε λιγότερες από δέκα μέρες να εξασφαλίσει για την ίδια το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων στα οποία αναφέρθηκε η Ρομπέρτα Μέτσολα, για τις καταστροφικές πλημμύρες που την έπληξαν στις 3 Αυγούστου.
Ότι στην Ελλάδα του επιτελικού κράτους, δέκα μέρες μετά τον κατακλυσμό και ένα μήνα μετά τις φονικές πυρκαγιές, παραμένει άγνωστο αν η κυβέρνηση έχει καν αρχίσει την καταγραφή των ζημιών. Αν και πότε αυτή θα έχει ολοκληρωθεί. Αν έχει κατατεθεί αίτημα συνδρομής, και αν ναι, στη βάση ποιας τεκμηρίωσης. Πριν ικανοποιηθούν αυτές οι προϋποθέσεις, ο μηχανισμός του Ταμείου Αλληλεγγύης δεν πρόκειται να ανταποκριθεί.
Επ’ αυτού, οι χειρισμοί της κυβέρνησης Μητσοτάκη σε ό,τι αφορά τη θωράκιση της χώρας από φυσικές καταστροφές δεν επιτρέπουν ιδιαίτερη αισιοδοξία. Από τα περίπου 35 δισ. ευρώ του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που αναλογούν στην Ελλάδα, τα κονδύλια που προβλέπονται από την κυβέρνηση για αντιπλημμυρική θωράκιση, Πολιτική Προστασία, πρόληψη και δασοπροστασία, είναι μόλις 600 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 2,2% του συνολικού ποσού. Από αυτά, η κυβέρνηση έχει μέχρι τώρα απορροφήσει 0,2% για Πολιτική Προστασία και πρόληψη φυσικών καταστροφών, 2,5% για δασοπροστασία και 0% για αντιπλημμυρική θωράκιση. Ναι, μηδέν αντιπλημμυρική θωράκιση, έρμη Θεσσαλία, άμοιρη Μαγνησία.
Αλλά τον πρωθυπουργό της βιτρίνας ενδιαφέρουν άλλα νούμερα: 2,25 δισ. ευρώ. Και μερικές φωτογραφίες. Με την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Στη βίλα στα Χανιά, στη σύνοδο στην Αθήνα, στην έδρα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο.
Καλοκαίρι με την Ούρσουλα. Ελλάδα 2023.