«Ράδιο Μετρονόμ»
Ρουμανία 1972. Η 17χρονη Άννα είναι ερωτευμένη με έναν συμμαθητή της, τον Σορίν, ο οποίος σε μερικές μέρες πρόκειται να εγκαταλείψει τη χώρα με προορισμό τη Γερμανία. Ένα βραδάκι η παρέα της μαζεύεται στο σπίτι μιας συμμαθήτριάς της που λείπουν οι γονείς της. Πρόκειται για μια αθώα εφηβική μάζωξη στην οποία, όμως, ακούγεται μουσική από τον ραδιοφωνικό σταθμό «Ελεύθερη Ευρώπη», ο οποίος εκπέμπει από τη Δυτική Γερμανία στις γλώσσες των χωρών του ανατολικού μπλοκ. Τα παιδιά ακούν την αγαπημένη τους εκπομπή, «Μετρονόμ» και αποφασίζουν να γράψουν ένα γράμμα στον παρουσιαστή, Κορνέλ Κιριάκ, και να του ζητήσουν κάποια τραγούδια. Όμως το πάρτι διακόπτεται βίαια μετά την εισβολή των ανδρών της κρατικής ασφάλειας οι οποίοι μεταφέρουν όλα τα παιδιά στο τμήμα. Εκεί τους υποχρεώνουν να υπογράψουν κατάθεση όπου αναφέρονται τα ονόματα των παρόντων και ο σκοπός της συνάντησης. Οι ασφαλίτες ασκούν έντονη ψυχολογική βία στα παιδιά, που έχουν τρομοκρατηθεί. Η Άννα αρνείται να υπογράψει την κατάθεσή της πιστεύοντας πως έτσι θα βοηθήσει τους συμμαθητές της. Σε λίγο καταφθάνει ο καθηγητής πατέρας της και προσπαθεί να την πείσει να υπογράψει. Εκείνη επιμένει να αρνείται ενώ αναλαμβάνει ο επικεφαλής της ασφάλειας που τη μια την απειλεί και την άλλη την καλοπιάνει, ενώ της αποκαλύπτει πως οι άλλοι μίλησαν και πως τους «κάρφωσε» ο Σορίν. Της υπόσχεται πως θα την βοηθήσει να περάσει στο πανεπιστήμιο αρκεί να συνεργαστεί μαζί του. Η ταινία τελειώνει με όλη την παρέα στο πάρκο, να αστειεύονται όπως όλα τα παιδιά της ηλικίας τους σε όλο τον κόσμο! Τι έχει συμβεί στο μεταξύ;
Ο Αλεξάντρου Μπελκ με το «Ράδιο Μετρονόμ» (Metronom) σκηνοθετεί με «ανατριχιαστικό» ρεαλισμό. Τα όσα περιγράφει ήταν ακριβώς έτσι! Το κράτος απαγόρευε την ακρόαση ξένων ραδιοφωνικών σταθμών, όπως κάνουν όλες οι δικτατορίες και, μάλιστα, με νόμο του 1971, την είχε ποινικοποιήσει τιμωρώντας τους παραβάτες με φυλάκιση και στέρηση πολιτικών δικαιωμάτων. Καμία υπερβολή, καμία αντικομμουνιστική προπαγάνδα. Ο Μπελκ επικεντρώνεται κυρίως στον τερατώδη μηχανισμό παραγωγής χαφιέδων, μέσω του πειθαναγκασμού, του εκφοβισμού και του εκβιασμού, που οι πληροφοριοδότες είχαν δημιουργήσει ένα δίκτυο στο οποίο κανείς δεν γνώριζε «ποιος» κάρφωνε «ποιον»! Και αυτοί ήταν στην πλειοψηφία τους θύματα, άνθρωποι φοβισμένοι και όχι κατ’ ανάγκην οπαδοί του καθεστώτος.
Εξαιρετική μουντή φωτογραφία που απεικονίζει τη μουντή ατμόσφαιρα της τσαουσεσκικής Ρουμανίας. Άψογη αναπαράσταση τόπου και χρόνου, ρυθμός και ένταση σε μια ταινία η οποία, προσωπικά -ίσως και λόγω εμπειριών- με συγκλόνισε. Μια αληθινή ιστορία σε μια δυστοπική κοινωνία από το παρελθόν. Και το χειρότερο είναι πως όλα αυτά έγιναν στο όνομα της πιο όμορφης ανθρώπινης ουτοπίας, της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας και της ελευθερίας.
«Γελώντας στο Αφγανιστάν»
Απαγορεύεται το γέλιο!
Η Αννέτα Παπαθανασίου όταν δίδασκε στη Σχολή Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου της Καμπούλ, γνώρισε τον Καρίμ που ήταν φοιτητής της, που φιλοδοξούσε να γίνει κωμικός. Μιμούταν θαυμάσια τον χαρακτήρα του Σαρλό και έδινε παραστάσεις ενώ έπαιζε σε μικρά, βουβά φιλμάκια. Όμως τον Αύγουστο του 2021 η Καμπούλ περικυκλώθηκε από τους Ταλιμπάν και ο Καρίμ βρισκόταν σε επικοινωνία με την παλιά του καθηγήτρια η οποία άρχισε να καταγράφει τα γεγονότα μέσα από τις αγωνίες, τους φόβους και τους πραγματικούς κινδύνους που αντιμετώπιζε ο πρώην φοιτητής της. Στις 15 Αυγούστου, η Καμπούλ έπεσε στα χέρια των Ταλιμπάν και η ζωή όλων βυθίστηκε στο σκοτάδι, ενώ ο νεαρός κωμικός βρέθηκε μπροστά στον θάνατο καθώς κινδύνευε η ζωή του. Η καθηγήτριά του ξεκίνησε έναν αγώνα για να τον βγάλει από τη χώρα και να τον φέρει στην Ελλάδα. Τελικά, και με παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης, ο νεαρός ηθοποιός μαζί με άλλους 17 καλλιτέχνες φίλους του κατάφεραν να πάρουν την πολυπόθητη άδεια εξόδου. Μετά από πολλές περιπέτειες ο Καρίμ μαζί με τη γυναίκα του και την 9 μηνών κορούλα του κατάφεραν να φτάσουν στην Αθήνα τον Οκτώβριο του 2021. Στην Ελλάδα ο αφγανός πρόσφυγας προσπαθεί να προσαρμοστεί σιγά-σιγά και να δουλέψει ως ηθοποιός. Την ίδια ώρα όμως νοσταλγεί το Αφγανιστάν και ανησυχεί για τους δικούς του ανθρώπους που έμειναν πίσω.
Η Αννέτα Παπαθανασίου με το «Γελώντας στο Αφγανιστάν», έχοντας άλλα κατά νου, αλλάζει το αρχικό της σχέδιο και αρπάζει την ευκαιρία που της δίνεται. Ενώ ψάχνει τρόπο να σώσει τον Καρίμ, καταγράφει τα γεγονότα δίνοντας έτσι μια άμεση εικόνα της πραγματικότητας που βιώνουν οι άνθρωποι στη μακρινή ασιατική χώρα. Με ενδιαφέρουσα ροή και έναν εξαιρετικό ρυθμό η ταινία δημιουργεί ένταση.
Όλα τα συναισθήματα φόβου και ελπίδας, καρτερικότητας και ανυπομονησίας, ονείρου και εφιάλτη καταγράφονται με την ιδιαίτερα ευαίσθητη ματιά της Παπαθανασίου. Στο φινάλε με μια έξυπνη προσθήκη για το γέλιο στις μονοθεϊστικές θρησκείες βγάζει τη γλώσσα στην αυστηρότητα του κάθε δόγματος που βρίσκεται μακριά από τις αληθινές ανθρώπινες ανάγκες. Και κάνει ακόμη πιο σημαντική την τέχνη του Καρίμ που έρχεται σε σύγκρουση με το καθεστώς των Ταλιμπάν. Του Καρίμ που ονειρεύεται να προσφέρει το γέλιο στους συμπατριώτες του όταν θα απελευθερωθεί το Αφγανιστάν, στο οποίο επιθυμεί να επιστρέψει, όταν θα τελειώσει ο εφιάλτης.
Μητέρα και γιος
Η Θελμά μεγαλώνει μόνη τον 12χρονο γιο της, Λουί. Μια μέρα όμως ένα αυτοκίνητο χτυπά τον μικρό στο δρόμο και μεταφέρεται στο νοσοκομείο όπου διατηρείται στη ζωή με τεχνητό κώμα. Μετά από το πρώτο σοκ η μητέρα του προσπαθεί να κάνει ό,τι καλύτερο για εκείνον και όταν ανακαλύπτει ένα τετράδιο στα πράγματά του όπου αναγράφει τα όσα θέλει να κάνει «πριν από το τέλος του κόσμου», εκείνη αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει τις επιθυμίες του ελπίζοντας πως έτσι θα τον βοηθήσει. Επιθυμίες όπως να υπογράψει ένας ιάπωνας δημιουργός μάνγκα επάνω στο σκέιτ του, να ζητήσει συγνώμη από μια συμμαθήτριά του, να κολυμπήσει με τις φάλαινες, να γνωρίσει τον πατέρα του κ.α. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, η Θελμά θα γνωρίσει πραγματικά τον γιο της και θα νιώσει καλύτερα.
Με την υπέροχη Αλεξαντρά Λαμί στον πρωταγωνιστικό ρόλο, η Λιζά Αζουελός με «Το βιβλίο των θαυμάτων» (La chambre de marveilles), μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη το ομώνυμο μυθιστόρημα του Ζουλιέν Σαντρέλ (2018). Ιδιαίτερα συγκινητική ταινία που δύσκολα βλέποντάς την δεν θα δακρύσετε. Αυτό είναι και το μεγάλο της ατού: η συγκίνηση! Κατά τα άλλα, εκτός από τις όμορφες εικόνες και το ανθρώπινο θέμα, η ταινία κινείται σε ρηχά νερά χωρίς όμως να είναι κακή.
Νευράκια…
Μια από τις πιο χαρακτηριστικές ταινίες του Γούντι Άλεν, είναι «Ο νευρικός εραστής» (Anni Hall) που γύρισε το 1977. Είναι η ιστορία του εμμονικού, νευρωτικού, αγχώδους και αλλόκοτου Άλβι, που είναι κωμικός ηθοποιός και της αδέξιας, ανοιχτόκαρδης Άνι που είναι ταλαντούχα τραγουδίστρια και φωτογράφος. Ερωτεύονται κεραυνοβόλα και αποφασίζουν αμέσως να συγκατοικήσουν! Όμως η συγκατοίκηση δεν θα πάει καλά, καθώς θα βγάλει στην επιφάνεια τα προβλήματα. Ο αιώνιος Γούντι Άλεν σε μια θαυμάσια, εγκεφαλική… και ψυχοθεραπευτική κωμωδία που κάνει κορδελάκια τις ανθρώπινες σχέσεις και τις παραξενιές που λειτουργούν υπονομευτικά. Πράγματα που δεν φαίνονται αρχικά αλλά υφίστανται.
Όσκαρ καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, πρώτου γυναικείου ρόλου (Ντάιαν Κίτον) και αυθεντικού σεναρίου. Υποψήφιο για πρώτο αντρικό ρόλο (Γούντι Άλεν).
Προβάλλονται επίσης
«Κάρμεν» (Carmen) του Μπένζαμιν Μίλιπεντ: Ελεύθερη διασκευή της νουβέλας στην οποία βασίζεται διάσημη όπερα του Ζορζ Μπιζέ. Μια νεαρή τσιγγάνα ερωτεύεται έναν αστυνομικό κι αποφασίζουν να φύγουν μαζί.
«After 5: Όλα μετά» (After everything) της Καστίλ Λάντον: Η 5η συνέχεια της σειράς ταινιών που βασίζονται σε σειρά μυθιστορημάτων της Άννας Τοντ. Ο Χάρντιν ταξιδεύει στην Πορτογαλία έχοντας στο νου πως θα ξανακερδίσει την Τέσα.
«Μάβκα: Το Ξωτικό του δάσους» (Mavka. Lisova pisnya) των Όλεχ Μαλαμουζ και Ολεξάντρα Ρούμπαν: Το θεατρικό έργο τριών πράξεων του 1911 της ποιήτριας Λέσβα Ουκρένκα, μεταφέρεται στο σινεμά σε κινούμενα σχέδια.
«Οι αναλώσιμοι 4» (Expend4bles) του Σκοτ Γουό: Οι Αναλώσιμοι σε μια αποστολή σωτηρίας του κόσμου!
«Το λιμάνι των αποκλήρων» (Le quai des brumes) του Μαρσέλ Καρνέ: Ένας λιποτάκτης του γαλλικού αποικιακού στρατού προσπαθεί να φύγει από τη Γαλλία, για να ξεκινήσει μια νέα ζωή. Με το που φτάνει στο λιμάνι της Χάβρης, ερωτεύεται μια 17χρονη που είναι το αντικείμενο του πόθου των ανδρών του λιμανιού. Η γνωριμία τους θα πυροδοτήσει πρωτόγνωρες εξελίξεις σε όλο τον μικρόκοσμο του λιμανιού. Αριστουργηματικό νουάρ του 1938.