Η κλιματική κρίση και η προστασία του περιβάλλοντος είναι προτεραιότητες υψίστης σημασίας για τον ανεξάρτητο Περιφερειακό Συνδυασμό «Αττικός Κύκλος Συνεργασίας και Εμπιστοσύνης» με υποψήφιο περιφερειάρχη τον Γιώργο Ιωακειμίδη. Στο Νότιο Τομέα Αθηνών βρίσκεται το Ρέμα της Πικροδάφνης, το μοναδικό ανοικτό ρέμα μοναδικού περιβαλλοντικού κάλλους και σπάνιας βιοποικιλότητας, που αποτελεί το κοινό μας ποτάμι.
Με αφορμή τα έντονα καιρικά και πλημμυρικά φαινόμενα, που πλήττουν το μεγαλύτερο μέρος της χώρας και έχουν προκαλέσει μεγάλες καταστροφές, είναι περισσότερο επίκαιρος από ποτέ ο αγώνας για τη διεκδίκηση της φυσικής διατήρησης των όχθεων των ρεμάτων και της κατεδάφισης οποιαδήποτε αυθαίρετων κατασκευών, όπως και της απομάκρυνσης των επιχωματώσεων στις παραρεμάτιες περιοχές.
Oι υποψήφιες περιφερειακές σύμβουλοι του Νότιου Τομέα Αθηνών, Ειρήνη Ζαμπάτη (οικονομολόγος - ιδιωτική υπάλληλος) και Ελένη Μάμαλη (εκπαιδευτικός - φιλόλογος mEd) με τον συνδυασμό του Γιώργου Ιωακειμίδη, στο πλαίσιο των περιοδειών τους και των συζητήσεων τους με θεσμικούς φορείς, συλλόγους, συλλογικότητες και σωματεία για θέματα και προβλήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της Περιφέρειας Αττικής, τη Δευτέρα 4 Σεπτεμβρίου είχαν εποικοδομητική συζήτηση με την κυρία Ροδούλα Κωνσταντινίδου (γεωλόγο - μηχανικό, ωκεανογράφο, μελετήτρια περιβάλλοντος) και τον Παναγιώτη Κωνσταντίνου, μέλη του Δικτύου Πολιτών των παραρεμμάτιων Δήμων για την προστασία και διατήρηση της φυσικής κοίτης και όχθων του υδατορέματος, αλλά και ειδικότερα του ρεματικού συστήματος της Πικροδάφνης, που είναι το τελευταίο φυσικό Ρέμα στη Νότια Αττική. Η συζήτηση εστίασε στους παρακάτω θεματικούς άξονες:
Ιστορία και αξία του ρέματος της Πικροδάφνης
Tο ρέμα της Πικροδάφνης πηγάζει από τις ανατολικές υπώρειες του Υμηττού στην περιοχή του Καρέα και εκτείνεται μαζί με τους παραποτάμους του μέσα στα όρια των Δήμων Βύρωνα, Ηλιούπολης, Αγίου Δημητρίου, Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου. Το μήκος της κύριας μισγάγγειας της Πικροδάφνης είναι 9.310 μέτρα, η δε λεκάνη απορροής της καταλαμβάνει έκταση 22,57τετραγωνικά χιλιόμετρα.
Στην Πικροδάφνη απαντάται μεγάλος αριθμός ειδών πανίδας και χλωρίδας. Το πλήθος και η σημασία των ειδών πανίδας –ιδίως προστατευόμενης ορνιθοπανίδας– και χλωρίδας που απαντώνται στο ρέμα, καθιστά την Πικροδάφνη ένα παράδεισο βιοποικιλότητας μέσα σε μια πυκνοδομημένη και πυκνοκατοικημένη αστική περιοχή.
Αποτελεί τον τελευταίο χώρο στον οποίο κυριαρχεί ακόμη ο χαρακτήρας του φυσικού περιβάλλοντος συμβάλλοντας καθοριστικά σε καλύτερη ποιότητα ζωής των κατοίκων των Νοτίων Προαστίων.
Η σημαντική περιβαλλοντική και αισθητική αξία του ρέματος Πικροδάφνης για όλο το Λεκανοπέδιο της Αττικής έχει αναγνωριστεί και με απόφαση ΥΠΕΧΩΔΕ αρ. 9173/ 1642 (ΦΕΚ 281Δ' /1993), με την οποία χαρακτηρίσθηκε ως «ιδιαίτερου περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος».
Σύμφωνα με το νέο Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας - Αττικής ν4277/14, πρόκειται για ένα από τα κύρια υδατορέματα Α΄ προτεραιότητας, το οποίο χρήζει προστασίας.
Οι διατάξεις του ΡΣΑ επιβάλλουν μεταξύ άλλων τη διατήρηση της ανοικτής κοίτης και της φυσικής διατομής και, κατά το δυνατόν, επανάκτηση της φυσικής κοίτης. Επίσης χαρακτηρίζεται ως υγροτόπος Α΄ προτεραιότητας. Ενώ ένα κομμάτι της λεκάνης απορροής του ρέματος περιλαμβάνει τμήμα της περιοχής Νatura του Υμηττού.
Κινητοποιήσεις - δικαστικοί αγώνες
Κάτοικοι των παραρεμάτιων Δήμων ξεκίνησαν κινητοποιήσεις και δικαστικό αγώνα ενάντια σε κάθε εμμονή και απόφαση της δημοτικής, περιφερειακής ή κεντρικής διοίκησης να μετατρέψει το ρέμα σε ανοικτό οχετό ομβρίων, αλλά και ενάντια στην παράνομη δόμηση μέσα στο ρέμα ή έργων με βαριές επεμβάσεις (τοίχοι από σκυρόδεμα, επενδύσεις και τοίχοι από συρματοκιβώτια, εγκατάσταση συρματοκιβωτίων στους πόδες των πρανών, πλέγματα, εγκιβωτισμός κ.α.).
Στόχοι Δικτύου
- Η προστασία του ρέματος της Πικροδάφνης, που αποτελεί ένα από τα τελευταία σημαντικά υδατορέματα της Αττικής, το οποίο προσβάλλεται εδώ και χρόνια και από ανθρωπογενείς παρεμβάσεις (επιχώσεις, παραρεμάτια έργα και αυθαίρετα κτίσματα), αλλά και από τρόπους διευθέτησης με βαριά τεχνικά έργα, που καταστρέφουν το οικοσύστημα του ρεματικού συστήματος (τοίχοι από σκυρόδεμα, επενδύσεις και τοίχοι από συρματοκιβώτια, εγκατάσταση συρματοκιβωτίων στους πόδες των πρανών, μη κατεδάφιση αυθαιρέτων κ.λπ.)
- Αποφυγή βλαπτικών έργων διευθέτησης και προστασία της φυσικής κοίτης.
- Τήρηση όλων ανεξαιρέτως των όρων και προϋποθέσεων που έθεσε η σημαντική απόφαση 1242/2008 ΣτΕ.
- Επαρκή προστασία της χλωρίδας και πανίδας του ρέματος.
- Φυσική διατήρηση του ρέματος παρά τις παρεμβάσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια.
- Να μη γίνει καμία τροποποίηση της φυσικής κατάστασης, που να περιλαμβάνει εγκιβωτισμό της κοίτης και των πρανών με οπλισμένο σκυρόδεμα, συρματοκιβώτια, ευθυγραμμίσεις κ.ά.
- Όπου χρειάζεται αντιστήριξη πρανών να γίνει με τις τεχνικές της Οικολογικής και Φυσικής Μηχανικής (bioengineering) με χρήση φυσικών μεθόδων και υλικών στήριξης, φυτεύσεις, κλπ.
- Όπου χρειάζεται η ανέγερση γεφυρών να κατασκευαστούν χωρίς μεσόβαθρα και επεμβάσεις στην κοίτη και στις όχθες του ρέματος.
- Μη διατάραξη του οικοσυστήματος.
- Ακύρωση μελέτης διευθέτησης και οριοθέτησης Πατούλη, για την οποία έχουν προσφύγει στο ΣτΕ το Δίκτυο και άλλοι παραρεμάτιοι κάτοικοι.
- Να μην τοποθετηθούν πουθενά συρματοκιβώτια ως υλικό ακατάλληλο για υδάτινα περιβάλλοντα και καταστροφικό για τα ποτάμια οικοσυστήματα.
- Όχι στη μετατροπή του ρέματος σε ανοικτό αγωγό παροχεύτευσης όμβριων υδάτων και λυμάτων, που καταστρέφει το οικοσύστημά του.
Προτάσεις Δικτύου
Πλήρης οριοθέτηση του «ρεματικού συστήματος» της Πικροδάφνης. Η οριοθέτηση της Πικροδάφνης να ακολουθεί κατά το δυνατόν τη γραμμή της παλαιάς, ιστορικής κοίτης της Πικροδάφνης (σύμφωνα με την εγκεκριμένη μελέτη φωτοερμηνείας του ΥΠΕΝ -2015) εξαιρώντας όλες τις επιχωματώσεις και κτίσματα ή έργα επ΄αυτών. Οι οριογραμμές να μην νομιμοποιούν τους καταπατητές της και να αποδώσουν στο ποτάμι τον πραγματικό του χώρο, αυτόν που χρειάζεται δηλαδή για να παροχετεύει τις μεγάλες πλημμυρικές παροχές ώστε να μην τίθενται σε κίνδυνο οι παραρεμάτιες περιοχές, οι ζωές και οι περιουσίες των ανθρώπων.
Σύμφωνα με τα σχέδια διαχείρισης κινδύνων πλημμύρας της ΕΓΥ του ΥΠΕΝ δεν υπάρχει κίνδυνος πλημμύρας για τις περιόδους επαναφοράς 50 και 100 χρόνων (Τ50 και Τ100). Ενδέχεται όμως να παρουσιάσει τοπικές υπερχειλίσεις σε μεγαλύτερες πλημμύρες (π.χ. Τ1000), άρα υπάρχει αναγκαιότητα ανάκτησης του όσο το δυνατόν μεγαλύτερου τμήματος του φυσικού της χώρου. Υπάρχει επίσης ανάγκη οριοθέτησης των κλειστών και εγκιβωτισμένων ρεμάτων που συμβάλλουν στην Πικροδάφνη (παραποτάμων της).
Να γίνει οριοθέτηση του υγρότοπου των εκβολών της σύμφωνα με τις επιταγές του Ν3937/11 ύστερα από τις αναγκαίες μελέτες που ορίζει.
Πρωταρχικός όρος για την ένταξη των ρεμάτων σε πολεοδομική ρύθμιση είναι η προηγούμενη αποτύπωσή τους και ο καθορισμός της οριογραμμής τους για το σύνολο του υδατορέματος, η οποία πρέπει να λαμβάνει υπόψη και τη λειτουργία του ρέματος ως οικοσυστήματος. Σε καμιά περίπτωση η αποτύπωση αυτή δεν αφορά μόνο στην πραγματική κατάσταση της κοίτης, η οποία έχει ενδεχομένως διαμορφωθεί και από αυθαίρετες επιχώσεις ή άλλες επεμβάσεις (ΣτΕ 3849/2006 7/λούς, 2656/1999, 4654/1996).
Αναστολή έκδοσης οικοδομικών αδειών στις παραρεμάτιες ζώνες.
Η Πικροδάφνη ως το μόνο ανοικτό φυσικό ρέμα στη Νότια Αθήνα και ως ο μοναδικός πλέον πόλος συγκέντρωσης της άγριας πανίδας και κυρίως ορνιθοπανίδας της παραθαλάσσιας περιοχής της, χρήζει προστασίας από τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, ενώ μπορεί να λειτουργήσει ως μοντέλο διατήρησης φυσικού ρέματος για επίσκεψη, αναψυχή και περιβαλλοντική εκπαίδευση.
Η προστασία του περιβάλλοντος του θα είναι μία από τις βασικές προτεραιότητες της νέας περιφερειακής διοίκησης, αν οι πολίτες της Αττικής εμπιστευτούν τον συνδυασμό «Αττικός Κύκλος Συνεργασίας και Εμπιστοσύνης με επικεφαλής τον Γιώργο Ιωακειμίδη.