Η αυταρχική και διεφθαρμένη μοναρχία του Μοχάμεντ ΣΤ’ φαίνεται ότι –προς το παρόν– αποτελεί τον πιο σταθερό θεσμό που δεν κλονίστηκε από τον καταστροφικό σεισμό που προκάλεσε περίπου τρεις χιλιάδες θύματα, περισσότερους από δεκαέξι χιλιάδες τραυματίες και περίπου τριακόσιες χιλιάδες άστεγους. Έχει ήδη καταγραφεί ότι πενήντα χιλιάδες κατοικίες έχουν υποστεί ζημιές, εκ των οποίων τουλάχιστον έξι χιλιάδες καταστράφηκαν ολοσχερώς.
Τη στιγμή που αυξάνονται οι φόβοι για πανδημίες, από την αποσύνθεση των σωρών κάτω από τα ερείπια, και κατολισθήσεις κατά την περίοδο των βροχών που ξεκινά τον Οκτώβριο, πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις προειδοποιούν, μεταξύ άλλων, για αύξηση των εξαναγκαστικών γάμων με επίδοξους σωτήρες ανήλικων κοριτσιών. Ο μονάρχης ανακοίνωσε ένα σχέδιο αποκατάστασης 11 δισ. ευρώ που προβλέπει τη μετεγκατάσταση των άστεγων, την ανοικοδόμηση κατοικιών και υποδομών, την αντιμετώπιση των ανισοτήτων, κυρίως στις αγροτικές περιοχές που επλήγησαν περισσότερο, την ενίσχυση της οικονομίας και της απασχόλησης. Το σχέδιο του μονάρχη προβλέπει, τουλάχιστον στα χαρτιά, τη στήριξη 4,2 εκατ. ατόμων στα περισσότερα από έξι χιλιάδες χωριά και πόλεις που πλήγηκαν από το σεισμό. Ένα σχέδιο που θα χρηματοδοτηθεί από τα δημόσια ταμεία, τη συνεισφορά των τοπικών θεσμών, το λογαριασμό στήριξης των σεισμοπαθών, τις δωρεές και τη διεθνή βοήθεια. Ήδη αποφασίστηκε η μείωση των μισθών των υψηλόβαθμών κρατικών λειτουργών για τρεις μήνες.
Κλειστή η πόρτα σε ανθρωπιστική βοήθεια
Η ανθρωπιστική διπλωματία των φυσικών καταστροφών δεν φαίνεται να λειτούργησε με τον μονάρχη του Μαρόκου, που τους τελευταίους μήνες είχε επιστρέψει στο Μαρόκο έχοντας περάσει το προηγούμενο έτος τουλάχιστον διακόσιες ημέρες στη Γαλλία, τη Γκαμπόν και άλλες χώρες, δίνοντας μια αίσθηση αστάθειας στους δυτικούς και ότι δεν ενδιαφέρεται για την πολιτική και οικονομική κατάσταση της χώρας. Αν ο Μοχάμεντ ΣΤ’, που έχει τον πρώτο και τελευταίο λόγο στις κυβερνητικές αποφάσεις, έδειξε με την εξαφάνισή του τις πρώτες ημέρες μετά το σεισμό την απάθειά του για τις τύχες των υπηκόων του, με το ηχηρό ράπισμα στον Εμανουέλ Μακρόν και τη βοήθεια των 5 εκατ. ευρώ που υποσχέθηκε δείχνει ότι μπορεί να χρησιμοποιήσει τον καταστροφικό σεισμό που ισοπέδωσε τις ζωές χιλιάδων ανθρώπων στα γεωπολιτικά του παιχνίδια. Στόχος του η αναβάθμιση της παρουσίας του Μαρόκου στον ισλαμικό και αφρικανικό κόσμο, συμμετέχοντας τον Ιούλιο στη δεύτερη συνάντηση Ρωσίας – Αφρικής στην Πετρούπολη. Η καταγγελία των Ηλυσίων Πεδίων ότι το Ραμπάτ παρακολουθούσε τον Μακρόν και την κυβέρνησή του με το Pegasus, η σύσφιξη των σχέσεων ανάμεσα στο Παρίσι και το Αλγέρι, ο περιορισμός των αδειών εισόδου στο Γαλλία και το πρόβλημα της Δ. Σαχάρας αποτελούν τους βασικούς λόγους της άρνησης της γαλλικής βοήθειας από το Ραμπάτ.
Ο Μοχάμεντ Στ’ κράτησε κλειστή την πόρτα της ανθρωπιστικής βοήθειας πρωτίστως στη Γαλλία, τη Γερμανία, τις ΗΠΑ, την Ιταλία, την Τουρκία, την Πορτογαλία και το Ισραήλ, παρά την αναγνώριση του για τη συμμετοχή του Μαρόκου στο «Φόρουμ του Νεγκέβ», επιτρέποντας μόνο τη βοήθεια που έφθασε από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κατάρ, τη Βρετανία, την Ισπανία, μετά τη συμφωνία με τον Πέδρο Σάντσεθ τον Απρίλιο του 2022 που αναγνώρισε τη δικαιοδοσία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, χωρίς αυτό να εμποδίσει τον Μοχάμεντ Στ’ να κρατήσει επίσης κλειστά τα σύνορα της Θέουτα και της Μελίγια για τις ισπανικές ΜΚΟ. Το Μαρόκο άνοιξε τα σύνορά του με την Αλγερία, επιτρέποντας μόνο μετά από καθυστερήσεις την είσοδο συνεργείων διάσωσης από το Αλγέρι, με το οποίο δεν διατηρεί διπλωματικές σχέσεις εδώ και δεκαετίες εξαιτίας της αντιπαράθεσης για τη Δυτική Σαχάρα και το Πολισάριο. Η Αλγερία ήταν πάντως αυτή που έκανε το πρώτο βήμα ανοίγοντας τον εναέριο χώρο της, που παρέμενε κλειστός από το Σεπτέμβριο του 2021, για να περάσει η ανθρωπιστική βοήθεια προς το Μαρόκο. Δεν είναι λίγοι αυτοί που θεωρούν ότι το Μαρόκο απέρριψε τη βοήθεια γιατί ο κρατικός μηχανισμός του Μοχάμεντ Στ’ δεν θα ήταν σε θέση να τη διαχειριστεί. Μόνο σίγουρο είναι ότι ο Μοχάμεντ Στ’ κοιτά με ενδιαφέρον τους BRICS, παρόλο που απέφυγε να ζητήσει τη συμμετοχή του και μάλιστα στην τελευταία συνάντηση του Αυγούστου δεδομένων των εντάσεων με τη Νότια Αφρική που υποστηρίζει το Πολισάριο.
.jpg)
Προγράμματα στήριξης σε τρεμάμενη οικονομία
Το Μαρόκο έχει ανάγκη και το τελευταίο ευρώ και δολάριο που μπορεί να μπει στην χώρα, μετά την ύφεση κατά 7,9% το 2021 και κατά 1,2% το 2022, την εκτίναξη του πληθωρισμού κατά 7,1% το δεύτερο τρίμηνο του 2023 και της ανεργίας στο 12,9% το πρώτο τρίμηνο, στα υψηλότερα επίπεδα από τις αρχές του αιώνα. Αυτό που ενδιαφέρει την κυβέρνηση του Μοχάμεντ Στ’ είναι να δείξει ότι ο σεισμός δεν παρέσυρε συθέμελα την καρδιά της τουριστικής βιομηχανίας της χώρας, μιας και αυτή βρέθηκε στο επίκεντρό του. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των τελευταίων ημερών η τουριστική βιομηχανία της χώρας φαίνεται ότι συνεχίζει την ανοδική της πορεία, ωθώντας την κυβέρνηση να επιμείνει στη διεξαγωγή της ετήσιας συνόδου της Παγκόσμιας Τράπεζας και του ΔΝΤ από τις 9 έως τις 15 Οκτωβρίου στο Μαρακές, 72 χιλιόμετρα από το επίκεντρο του σεισμού, για την οποία αναμένεται ένας στρατός δεκαπέντε χιλιάδων ατόμων.
Η κυβέρνηση υποσχέθηκε τους τελευταίος μήνες ότι θα δρομολογήσει προγράμματα κοινωνικής προστασίας και στήριξης της οικονομίας, με την χρηματοδότηση των 350 εκατ. δολαρίων που θα λάβει από την Παγκόσμια Τράπεζα, με στόχο την μείωση των ανισοτήτων και της φτώχειας, που βρίσκονται στα υψηλότερα επίπεδα από το 2014, αφού οι τιμές των τροφίμων συνέχιζαν να τρέχουν με άνοδο 13% τον Ιούνιο. Στις προτεραιότητες της κυβέρνησης είναι και η δημιουργία των «αυτοκινητοδρόμων του νερού», για να αντιμετωπιστεί το τεράστιο πρόβλημα τις διασφάλισης πόσιμου νερού στον πληθυσμό και η άρδευση στις πλέον παραγωγικές εκτάσεις της χώρας. Η συμφωνία με τη βρετανική Shell για την προμήθεια φυσικού αερίου, με τη βοήθεια της Ισπανίας, φαίνεται ότι θα καταφέρει να αντιμετωπίσει την έλλειψη φυσικού αερίου, μετά την απόφαση της Αλγερίας να κλείσει τις κάνουλες του αγωγού που διασχίζουν το Μαρόκο για να φθάσουν στην Ευρώπη.
Οι περισσότερες ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις που είχε υποσχεθεί ο Μοχάμεντ Στ’ την περίοδο της αραβικής άνοιξης έχουν μπει ήδη στο χρονοντούλαπο της ιστορίας. Ο μονάρχης άργησε σχεδόν μια ημέρα να μιλήσει για το σεισμό και προς έκπληξη όλων πραγματοποίησε μια σπάνια εμφάνιση με το γιό του και διάδοχο Μουλάν Χασάν, που σε λίγους μήνες ενηλικιώνεται κλείνοντας τα 21 έτη. Ο Μοχάμεντ Στ’ ήταν στη Γαλλία την ώρα του σεισμού με αποτέλεσμα το κράτος να παραλύσει, αλλά παρά τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού δεν φαίνεται να υπάρχουν αντιδράσεις ή κινήματα πολιτών, γιατί όλοι γνωρίζουν ότι ο μονάρχης καταπνίγει κάθε δημοκρατικό αίτημα. Απέναντι από τις μεσογειακές ακτές του Μαρόκου άρχισαν να αναμένουν ένα νέο μεταναστευτικό κύμα, ενώ δεν θα πρέπει να μας προκαλέσει εντύπωση η όποια ενίσχυση του φράκτη στην Θέουτα και την Μελίγια.