Την προηγούμενη Κυριακή, από τη ΔΕΘ, ο πρωθυπουργός είπε ότι, ως προς τη διαχείριση της κακοκαιρίας Daniel, τα πράγματα έγιναν καλά, αλλά μπορούν να γίνουν καλύτερα και, προς αυτήν την κατεύθυνση, ανακοίνωσε τη μεταφορά της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας (ΕΜΥ) και του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (ΕΑΑ) στην Πολιτική Προστασία. Δηλαδή, από όλα τα λάθη που μπορεί να έγιναν –για τα οποία μας είπε ότι δεν είναι η ώρα να μιλήσει– αυτό για το οποίο ήθελε να αναλάβει άμεση δράση ήταν η υπαγωγή των δύο ανεξάρτητων αρχών σε κυβερνητικό υπουργείο. Θα μπορούσαμε ίσως καταρχάς να μη σκεφτούμε ότι πίσω από αυτήν την εξαγγελία βρίσκεται κάποια πρόθεση που να στοχεύει στην ανεξαρτησία των δύο ερευνητικών κέντρων. Αλλά η αναδρομή σε πρόσφατες δηλώσεις κυβερνητικών στελεχών δεν μας αφήνουν. Μόλις λίγες εβδομάδες πριν, η υπουργός Μετανάστευσης, Σοφία Βούλτεψη, ενώ ο Έβρος καιγόταν για δέκατη μέρα, είχε χαρακτηρίσει ως «προπαγάνδα των αριθμών» στοιχεία που αναρτήθηκαν από το ΕΑΑ/Meteo και ανέφεραν ότι φέτος με 52% λιγότερες δασικές πυρκαγιές σημειώθηκε 195% αύξηση των καμένων εκτάσεων. Παράλληλα, ο Στέλιος Πέτσας δήλωνε: «Ξέρετε τι βλέπω; Και δεν το βλέπω τώρα, το βλέπω από την εποχή που είχαμε χιονοπτώσεις και πλημμυρικά φαινόμενα, βλέπω μια πολιτικοποίηση του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, που δεν μου αρέσει καθόλου... Δεν είναι η πρώτη φορά».
Το ΕΑΑ αντέδρασε άμεσα και θεσμικά στην εξαγγελία. Την περασμένη Τρίτη, συνεδρίασε το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη του δημοσιοποίησαν απόφασή τους, στην οποία επισημαίνεται: «Η βασική και θεμελιώδης αποστολή του ΕΑΑ, ως Εθνικού Ερευνητικού Κέντρου (σημειωτέον το αρχαιότερο της χώρας με ιστορία 181 ετών), είναι η εκπόνηση βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας, δηλαδή η παραγωγή νέας γνώσης αλλά και η μεταλαμπάδευση της στην κοινωνία, σε επιστήμες το μεγαλύτερο μέρος των οποίων δεν έχει συνάφεια με το αντικείμενο του Υπουργείου ΚΚ&ΠΠ. Επιπλέον, ένα μέρος μόνο του πλούτου της γνώσης που παράγεται στο ΕΑΑ μετουσιώνεται σε καινοτόμα εργαλεία και υπηρεσίες, με ορισμένα εκ των οποίων να αφορούν στην Πολιτική Προστασία. Οι δε προσπάθειες του ΕΑΑ για συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας παλαιότερα και προσφάτως με το Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας είναι διαχρονικές, συστηματικές και τεκμηριωμένες. Στην κατεύθυνση αυτή, το ΔΣ εξουσιοδοτεί τον πρόεδρο όπως αποστείλει επιστολή ζητώντας συνάντηση με τον πρωθυπουργό ώστε να του εκφράσει τους προβληματισμούς του ΔΣ του ΕΑΑ αλλά και τις προτάσεις του.»
Άμεση ήταν και η αντίδραση της αντιπολίτευσης. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, με ανακοίνωση του Τμήματος Παιδείας, σημειώνει: «Η βασική αποστολή του ΕΑΑ, όπως όλων των ερευνητικών κέντρων, είναι η έρευνα και η προαγωγή της νέας γνώσης και της επιστημονικής αλήθειας, όπως και η συμβολή τους στην προστασία και την πρόοδο της κοινωνίας. Για τον σκοπό αυτό, απαραίτητη προϋπόθεση είναι η ουσιαστική τους ανεξαρτησία όχι μόνον από ιδιωτικά συμφέροντα, αλλά και από την πολιτική εξουσία. […] Ο πρωθυπουργός σκοπεύει, στο όνομα της αναβάθμισης της πολιτικής προστασίας, να αποκόψει το ΕΑΑ από τον υπόλοιπο ερευνητικό ιστό! Δεν φτάνει που ξέκοψε από το 2019 όλα τα ερευνητικά κέντρα από τα πανεπιστήμια, κατακερματίζοντας έτι περαιτέρω τη δημόσια έρευνα, πάγωσε τις χρηματοδοτήσεις και τις προκηρύξεις νέων θέσεων στέλνοντας τους νέους ερευνητές στο εξωτερικό και νομοθέτησε νέο θεσμικό πλαίσιο που υπονομεύει τον δημόσιο και ακαδημαϊκό χαρακτήρα της έρευνας. Τώρα σκοπεύει να προχωρήσει και σε θεσμικό ξήλωμα ερευνητικών κέντρων και αποδόμηση της βασικής τους αποστολής. […]
Το αυταρχικό και εχθρικό προς την επιστήμη και τις διαδικασίες λειτουργίας της μοντέλο διακυβέρνησης της ΝΔ, αποδεικνύεται ένας πολύ επικίνδυνος παράγοντας την κρίσιμη αυτή περίοδο. Γίναμε μάρτυρες στην πανδημία, στο τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, στις πυρκαγιές και στις πλημμύρες. Για όλα έφταιγαν άλλοι, σε όλα αγνοήθηκαν και απαξιώθηκαν οι φωνές των επιστημόνων. […] Αυτή η κυβέρνηση δεν έχει καμία πρόθεση να συνεργαστεί πραγματικά με τους επιστήμονες και τους ερευνητικούς φορείς. Ο κύριος στόχος της είναι να τους φιμώσει, ώστε να μην την εκθέτουν στο πλαίσιο της επικοινωνιακής διαχείρισης των μεγάλων προβλημάτων της χώρας.»
Έντονη ήταν και η αντίδραση του ΠΑΣΟΚ - Κινήματος Αλλαγής: «Η απόφαση του πρωθυπουργού να υπαχθούν στην Πολιτική Προστασία η ΕΜΥ και το ΕΑΑ, οι επιστημονικοί φορείς δηλαδή που ανέδειξαν τη γύμνια του εν λόγω Υπουργείου κατά τη διαχείριση των πυρκαγιών και των πλημμυρών, είναι αποκαλυπτική των πραγματικών προθέσεων και του πολιτικού λαϊκισμού του κ. Μητσοτάκη».
Επιπλεόν, όπως σημειώνεται και σε άρθρο του Κ. Ζαφειρόπουλου στην «ΕφΣυν» [ www.efsyn.gr/ellada/koinonia/404624_epi-3-hronia-i-kybernisi-agnooyse-asteroskopeio-athinon ], «οι εξαγγελίες του πρωθυπουργού δεν συνιστούν μόνο μια κλιμάκωση της σύγκρουσης της κυβέρνησης με τους επιστήμονες, με αφορμή τις καταστροφές σε Θεσσαλία και Έβρο, αλλά και μια παραδοχή της αποτυχίας της να εφαρμόσει ακόμα και δικούς της νόμους, αφού επί τρία χρόνια δεν έχουν συσταθεί συμβουλευτικές επιτροπές της Πολιτικής Προστασίας, στην οποία συμμετέχουν οι ερευνητικοί φορείς και ΑΕΙ που παράγουν υπηρεσίες σχετικές με αυτήν, παρότι είχε προβλεφθεί στον Ν.4662/2020.»
Είναι αυτές ακριβώς οι «αστοχίες» που δεν μας επιτρέπουν να πειστούμε από τις απαντήσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου την περασμένη Πέμπτη, όταν δήλωνε: «Καμία διάθεση φίμωσης και παρέμβασης στη λειτουργία κανενός επιστημονικού οργανισμού. Αυτό ζητώ να γίνει σαφές».