Αύριο Κυριακή οι κάλπες ανοίγουν για να εκλεγούν οι δημοτικές και περιφερειακές αρχές όπως και τα αντίστοιχα συμβούλια για όλη τη χώρα. Η επικαιρότητα επισκίασε τις αυτοδιοικητικές εκλογές, με αποτέλεσμα να μην γίνει καμία συζήτηση απολογισμού, ενώ ο νόμος Βορίδη αποθαρρύνει τους πολίτες να εμπλακούν με την αυτοδιοίκηση. Όπως εκτιμά η πολιτική αναλύτρια Μαρία Καρακλιούμη το υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων, το έλλειμμα ενημέρωσης, η τάση αποστροφής για τις εκλογές και η αναμενόμενη χαμηλή συμμετοχή θα κρίνουν το αποτέλεσμα της κάλπης. Όπως παρατηρεί: «η μικρή συμμετοχή, ευνοεί υποψήφιους που είναι πιο κοντά στην κυβέρνηση. Παράλληλα οι διακριτές ατομικότητες που ωθούν στην αποστροφή της δημόσιας σφαίρας, ευνοούν την αποχή».
.jpg)
Εκατό μέρες έχουν περάσει από την έναρξη της δεύτερης θητείας για την κυβέρνηση της ΝΔ, για την οποία διαμορφώθηκαν συνθήκες πολιτικής κυριαρχίας. Μεσολάβησαν καταστροφικές πλημμύρες και πυρκαγιές. Ποια η δυναμική της;
Η δεύτερη θητεία για μια κυβέρνηση ξεκινά πάντα με περισσότερες δυσκολίες, πλέον δεν υπάρχει περίοδος ανοχής, οι πολίτες την γνωρίζουν ήδη. Η παρούσα συγκυρία ήταν η χειρότερη δυνατή για την κυβέρνηση. Οι πλημμύρες και οι πυρκαγιές κλόνισαν το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών, ανασφάλεια που ενισχύθηκε από τη δολοφονία του Μιχάλη Κατσούρη, οπαδού της ΑΕΚ. Νομίζω ότι τα πράγματα είναι δύσκολα πλέον για την κυβέρνηση. Θα περίμενε κάποιος πως οι πολίτες θα εκφραστούν ανάλογα με την ψήφο τους στις αυτοδιοικητικές εκλογές. Η εκτίμησή μου είναι ότι υπάρχει κριτική, δεν υπάρχει η εμπιστοσύνη της προηγούμενης τετραετίας, αλλά επειδή δεν διαφαίνεται κάποια εναλλακτική, δεν πιστεύω ότι οι πολίτες θα επιχειρήσουν ανατροπή με την ψήφο τους.
Η ΝΔ δεν έχει δηλώσει υποψήφιους για όλη την Ελλάδα, παρά μόνο για τις Περιφέρειες και τρεις κεντρικούς Δήμους. Αυτό το κάνει για να προφυλαχθεί, είναι δηλαδή πολιτική πρόνοια;
Η ψήφος στις Περιφέρειες είναι περισσότερο πολιτική, διότι οι ψηφοφόροι δε γνωρίζουν τις αρμοδιότητες του β βαθμού αυτοδιοίκησης και έτσι επιλέγουν τον υποψήφιο εκείνο που νιώθουν πιο κοντά τους κομματικά. Αντίθετα, στους Δήμους τα ψηφοδέλτια είναι οριζόντια, με αποτέλεσμα πολλά να είναι μεικτά. Αν η ΝΔ μπει σε αυτή τη διαδικασία να στηρίξει δημοτικές παρατάξεις θα ματώσει εσωκομματικά σε τοπικό επίπεδο. Δεν έχει λόγο να το κάνει.
Έχει αποτελέσει θέμα συζήτησης στις γειτονιές αλλά και στον Τύπο για το πώς φτάσαμε οι πάντες σχεδόν να είναι υποψήφιοι. Πουθενά δεν σχολιάζεται ότι αυτό δεν είναι αποτέλεσμα μιας ξαφνικής μαζικής υστεροφημίας αλλά προϊόν νομοθετικής ρύθμισης. Τι θα προκαλέσει;
Ο νόμος Βορίδη κατάργησε την απλή αναλογική, αποθαρρύνοντας τον κόσμο να εμπλακεί με την τοπική αυτοδιοίκηση. Να θυμίσω δε ότι αρκεί το 43% για να εκλεγεί κάποιος περιφερειάρχης ή δήμαρχος. Πλέον μικρά τοπικά σχήματα είναι αδύνατο να κατέβουν στις εκλογές. Ο νόμος επιπλέον με τον ορισμό ελάχιστου αριθμού υποψηφίων ίσο τουλάχιστον με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας, με δυνατότητα προσαύξησης έως και 150%, επιβάλει τεράστια ψηφοδέλτια. Αυτά που μπορούν να φτιάξουν μονάχα τα κόμματα που έχουν μέλη και μηχανισμό. Η ΝΔ ήξερε ότι μπορεί να το πετύχει. Το χειρότερο κατά τη γνώμη μου είναι ότι ο συνωστισμός που από το νόμο προκαλείται στα ψηφοδέλτια, αποδυναμώνει τη διαδικασία και το κριτήριο επιλογής του πολίτη, καθώς το ψηφοδέλτιο πρέπει να γεμίσει με ανθρώπους που ενδεχομένως δεν ενδιαφέρονται καθόλου για την αυτοδιοίκηση. Αντί για το πολιτικό κυριαρχεί το κριτήριο της εγγύτητας με τον υποψήφιο, ή της εντύπωσης που προκαλεί η εικόνα κάποιου υποψηφίου. Έτσι θα καταλήξουμε σε δημοτικά συμβούλια κατώτερα των περιστάσεων που θα υποθηκεύσουν το μέλλον μας για πέντε χρόνια.
Δήμοι και Περιφέρειες επλήγησαν από τα καιρικά φαινόμενα. Εκτιμάτε ότι θα υπάρξει ψήφος απόδοσης ευθυνών σε αυτές τις περιοχές;
Υπάρχουν διάφορα ιστορικά προηγούμενα. Συνήθως όταν έχουμε μια μεγάλη φυσική καταστροφή οι πολίτες επαναβεβαιώνουν την εμπιστοσύνη τους στην υπάρχουσα διοίκηση, ακριβώς για να μην έχουν εκπλήξεις. Το είδαμε το 2002, όταν φούσκωσε ο ποταμός Έλβα και βγήκε ο Σρέντερ με τις γαλότσες και κατάφερε να ξανακερδίσει τις εκλογές ή στην Ελλάδα το 2007 με τις φωτιές. Υπάρχει όμως και το φαινόμενο του τυφώνα Κατρίνα, μια μεγάλη φυσική καταστροφή, που σήμανε την αρχή του τέλους για τους Ρεπουμπλικάνους και έδωσε δυναμική στην υποψηφιότητα Ομπάμα. Αυτό που δεν έχουν κατά νου οι ψηφοφόροι είναι ότι θα ψηφίσουμε τον Οκτώβρη και η διοίκηση θα αλλάξει τον Γενάρη. Αυτό θα μπορούσε να ανατρέψει μια συνήθη συμπεριφορά, αν γινόταν συνειδητό. Νομίζω ότι είναι δυσκολότερο να πάμε σε ψήφο απόδοσης ευθυνών, επειδή οι περισσότεροι υποψήφιοι του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι εδραιωμένοι στην κοινωνία. Άλλωστε υπάρχει μια επικοινωνιακή λαίλαπα προς τους πολίτες ότι ήταν τόσο ισχυρό το φυσικό φαινόμενο, το οποίο ξεπέρασε τη διοίκηση. Κανείς δεν έχει σχολιάσει ότι πολλοί αυτοδιοικητικοί δεν ήταν στην πρώτη τους θητεία. Ο κ. Αγοραστός έχει ανανεώσει τη θητεία του τρεις φορές και πάει για τέταρτη. Από τα αποτελέσματα καταλαβαίνουμε ότι ο σχεδιασμός του ήταν κοντόφθαλμος και χωρίς όραμα, χωρίς συνέχεια ή σύνδεση με κάθε προηγούμενη θητεία. Για να εμπεδωθεί όμως αυτό στους πολίτες πρέπει να έχει προηγηθεί σχετική συζήτηση. Κάτι που δυστυχώς δεν έγινε στην αυτοδιοίκηση.
Ποιες είναι οι τάσεις που παρατηρούνται στις δημοσκοπήσεις;
Σε αντίθεση με προηγούμενες αναμετρήσεις, υπάρχει υψηλό ποσοστό αναποφάσιστων, λίγες μόλις μέρες πριν τις εκλογές. Παρατηρούμε επίσης έλλειμμα ενημέρωσης και μια τάση αποστροφής για τις εκλογές, στους κουρασμένους από δυο εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις πολίτες. Φοβάμαι ότι θα είναι χαμηλή η συμμετοχή σε αυτές τις εκλογές, μέτρο που θα κρίνει πόσοι θα εκλεγούν την πρώτη Κυριακή. Η μικρή συμμετοχή, ευνοεί υποψήφιους που είναι πιο κοντά στην κυβέρνηση. Παράλληλα οι διακριτές ατομικότητες που ωθούν στην αποστροφή της δημόσιας σφαίρας, ευνοούν την αποχή. Θα έλεγα ότι η απουσία συλλογικότητας είναι μια ήττα της Αριστεράς που δεν κατάφερε να εμπνεύσει τον κόσμο.
Στους μεγάλους δήμους προβλέπεται σύγκρουση για το δεύτερο γύρο;
Ο δήμος Πειραιά, για παράδειγμα, δεν δείχνει να πηγαίνει σε δεύτερο γύρο. Στον δήμο της Αθήνας επειδή ο νυν δήμαρχος έχει πολιτικό κόστος λόγω του Μεγάλου Περιπάτου και υπάρχει η υποψηφιότητα Κασιδιάρη που έχει μη ανιχνεύσιμες αναφορές στις δημοσκοπήσεις, ενδέχεται να πάμε σε δεύτερο γύρο. Στον δήμο της Θεσσαλονίκης τα πράγματα είναι ανοιχτά, ο κ. Ζέρβας που δεν ήταν η επίσημη υποψηφιότητα της ΝΔ στις προηγούμενες εκλογές κέρδισε τον κ. Ταχιάο, όμως λόγω της απλής αναλογικής, εξέλεξε λίγους δημοτικούς συμβούλους, λόγω της μικρής του απόδοσης την πρώτη Κυριακή και δυσκολεύτηκε στη διοίκηση.
Το ΠΑΣΟΚ δείχνει να μην έχει δώσει έμφαση στην τοπική αυτοδιοίκηση, παρότι στις εθνικές εκλογές στηρίχθηκε σε εκλογικούς μηχανισμούς που είχε χτίσει τις προηγούμενες δεκαετίες. Επαναπαύεται στην υπεροχή του ή εγκαταλείπει την τοπική αυτοδιοίκηση;
Έχει επαναπαυτεί σε μια κατ’ όνομα και όχι κατ’ ουσία υπεροχή και έχει μείνει στη νοοτροπία που έχουν οι γηράσκοντες νοσταλγοί του παρελθόντος. Για παράδειγμα, στην περιφέρεια της Αττικής στηρίζει έναν άνθρωπο που έχει χάσει ήδη δύο φορές, αντί να αναδείξει μια υποψηφιότητα με μέλλον. Ανάλογη είναι και η περίπτωση της Στερεάς Ελλάδας, όπου ο υποψήφιος κατέρχεται ως έμπειρος από τα παλιά χωρίς να έχει δική του παράταξη από τις προηγούμενες εκλογές. Αντίστοιχα έχει πράξει σε μεγάλους δήμους της Αττικής με υποψήφιους πρώην δημάρχους που στόχο έχουν να ανακαλέσουν τη μνήμη των πολιτών για να κερδίσουν. Νομίζω ότι δεν είναι η καλύτερη στρατηγική αυτή. Ένα κόμμα που θέλει να μεγαλώσει και έχει την τεχνογνωσία στην τοπική αυτοδιοίκηση θα ήταν χρήσιμο να χτίσει σε νέους ανθρώπους. Δεν υπάρχει ανάκληση μνήμης ΠΑΣΟΚ. Οι άνθρωποι που ήταν 18 χρόνων και ψήφισαν ΠΑΣΟΚ το 2009, σήμερα έχουν περάσει τα 30. Οι ακόμη νεότεροι δεν έχουν καμία ανάμνηση ΠΑΣΟΚ.
Από την άλλη, το ΚΚΕ έχει ανοίξει τα ψηφοδέλτιά του σε υποψηφίους από την ευρύτερη Αριστερά. Βλέπετε μια τακτική;
Το ΚΚΕ φαίνεται να εκσυγχρονίζει την πολιτική του προσέγγιση. Το γεγονός ότι κατεβαίνει σε όλους τους δήμους και τις περιφέρειες με ψηφοδέλτιο που λέγεται Λαϊκή Συσπείρωση δημιουργεί μια ταύτιση στους ψηφοφόρους που μπορεί να μην ενδιαφέρονται για την τοπική αυτοδιοίκηση αλλά ψάχνουν να εκφραστούν με μια ψήφο αντίδρασης. Παράλληλα, έχει χρησιμοποιήσει πολύ τα νέα μέσα. Χαρακτηριστικό το βίντεο του κ. Πελετίδη για τη συντήρηση του σταδίου στην Πάτρα, με το οποίο κάνει ορατό το έργο του.
Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε τα προηγούμενα χρόνια να στήσει αυτοδιοικητικά σχήματα και να χτίσει δεσμούς με την τοπική κοινωνία. Ανακοίνωσε τις περισσότερες υποψηφιότητες αργά και αρκετές μετά την εκλογική ήττα των εθνικών εκλογών. Ποια βλέπετε θα είναι η απόδοσή του;
Πιστεύω ότι το γεγονός ότι δεν κατάφερε να χτίσει σχέσεις με τους πολίτες το είδε και στην εθνική και στην εσωκομματική κάλπη. Ο κ. Κασσελάκης ήταν ένας άνθρωπος που δεν ήταν γνωστός αλλά έδωσε την εντύπωση ότι μπορεί να προκαλεί το ενδιαφέρον της κοινωνίας. Στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που ασκούν κριτική στην εκλογή του νέου προέδρου δεν απαντούν με την ίδια θέρμη γιατί δεν κατάφεραν τόσα χρόνια να φτάσουν το μήνυμα στον πολίτη και να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ ξανά ένα μαζικό κόμμα. Νομίζω ότι κάνουν περισσότερο θόρυβο από την πολιτική επιρροή που έχουν. Ο κ. Κασσελάκης κατάφερε να δείξει ότι η σκληρή επετηρίδα του ΣΥΡΙΖΑ, που συνθλίβει οτιδήποτε διαφορετικό και καινούργιο, είναι κάτι που δεν επιθυμούν οι πολίτες και δεν τους εκφράζει. Από εκεί και πέρα, δεν μπορεί να φέρει την ευθύνη ο νέος πρόεδρος καθώς τα ψηφοδέλτια έκλεισαν την 31η Αυγούστου, πριν την εκλογή του και επομένως την επίδοση των υποψηφίων θα πρέπει να τη χρεώσουμε στην προηγούμενη ηγεσία.
Εκτιμάτε ότι θα φέρει ανανέωση και ορμή στον ΣΥΡΙΖΑ η αλλαγή ηγεσίας;
Έκανε μια επανεκκίνηση. Η έλευση Κασσελάκη έστρεψε το ενδιαφέρον ξανά στον ΣΥΡΙΖΑ και ξαναθεωρήθηκε από την κοινή γνώμη ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είναι η αξιωματική αντιπολίτευση. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αρκετό χρόνο μπροστά του. Αν ξεπεράσει γρήγορα τα εσωκομματικά του θα έχει τη δυνατότητα να πάει καλύτερα στις ευρωεκλογές και μετά έχει τρία χρόνια να δείξει ότι μπορεί να κάνει αντιπολίτευση και να σταθεί κοντά στους πολίτες.
Το ΠΑΣΟΚ με τα προβλήματα που είχε να ξεπεράσει ο ΣΥΡΙΖΑ είχε μια ευκαιρία να πάρει πρωτοβουλίες και να έχει άλλη ορατότητα. Δεν το είδαμε αυτό…
Όταν κάποιος κάνει αντιπολίτευση, πρέπει να είναι προγραμματική. Για να δουλέψει ένα κόμμα πρέπει οι αρχηγοί να μην είναι συγκεντρωτικοί και να ανοίγουν τις διαδικασίες. Η δύναμη του ΠΑΣΟΚ όλα αυτά τα χρόνια ήταν οι Τομείς που λειτουργούσαν και οι άνθρωποι που τον στήριζαν που έκαναν διαρκείς παρεμβάσεις και έδιναν τεκμηρίωση σε οτιδήποτε προέκυπτε. Αυτό δεν φαίνεται να γίνεται. Η διελκυστίνδα μεταξύ ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ θα είναι ποιος θα πάει πρώτος σε ένα ανοιχτό κόμμα. Διότι μπορεί να μην συνεργαστούν οι ηγεσίες, αλλά ενδέχεται οι ψηφοφόροι να βρεθούν πιο γρήγορα κοντά στο ένα ή το άλλο κόμμα ανάλογα με το αν θα κλείσει ή θα ανοίξει.