Σκίτσο του Βαγγέλη Χερουβείμ
Το στοίχημα της ΝΔ για τις επικείμενες περιφερειακές και δημοτικές εκλογές είναι να κατακτήσει και τις δεκατρείς περιφέρειες της χώρας, καθώς και τους περισσότερους από ποτέ Δήμους στην ιστορία του κόμματος. Ισχυρίζομαι πως αυτό είναι εφικτό για μια σειρά λόγους που μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε ενδογενείς και εξωγενείς. Εφόσον τα αποτελέσματα κινηθούν κοντά σε αυτήν την κυβερνητική προσδοκία, η περαιτέρω κατοχύρωση θεσμικής ηγεμονίας στο πεδίο της τοπικής αυτοδιοίκησης, θεμελιώνει τις προϋποθέσεις της μακρόχρονης εγκαθίδρυσης ενός δεξιού εκλογικού καθεστώτος, πλέον, σε κάθε τόπο αντιπαράθεσης.
Ενδογενείς προϋποθέσεις
1. Η Δεξιά είναι διαχρονικά μεγάλη παράταξη, με θεσμικό κύρος, διοικητική μνήμη, κυβερνητική εμπειρία σε πολλαπλά επίπεδα, ισχυρά όσο και ενεργά κοινωνικά δίκτυα. Παράλληλα, είναι ευφυώς αναπλαισιωμένη ιδεολογικά στο πλαίσιο της διεθνούς συγκυρίας, που ευνοεί αυτό τον πολιτικό χώρο. Εξ αυτών, η Νέα Δημοκρατία συνιστά τον μόνο σταθερά κυβερνητικό πόλο της χώρας στη Μεταπολίτευση, χωρίς τις υψηλές εκλογικές αυξομειώσεις που έχουν σημειώσει το ΠΑΣΟΚ ή ο ΣΥΡΙΖΑ.
2. Η Νέα Δημοκρατία φροντίζει για την ανάδειξη προσώπων από όλο τον πολιτικό της οργανισμό και σε όλο τα φάσμα των δραστηριοτήτων, ακόμα κι εκεί που δεν νικάει. Διαμορφώνει συνθήκες ειλικρινούς και ισότιμης ενσωμάτωσης στη θεσμική κονίστρα στελεχών από δεξιά κι από αριστερά της. Κι ενώ στην κομματική τυπολογία είναι «λαϊκιστικό νεοφιλελεύθερο κόμμα» σύμφωνα με την Della Porta κ.α. (2017), catch all party από πολύ παλιά και κόμμα - καρτέλ ακόμα και πριν την ίδρυσή της ως ανακαίνιση της ΕΡΕ, η ΝΔ, σε οργανική συνάφεια με αυτά, παραμένει παράλληλα και μια παραδοσιακή δομή κομματαρχών με προσδοκίες ανάδειξής τους σε κάθε μέρος της χώρας. Έτσι, ο κατά τόπους ενδοκομματικός ανταγωνισμός των κομματικών φατριών, στη συνθήκη πολιτικής υπεροχής του κόμματος, ανασυντίθεται είτε σε άμιλλα ή στα γνωστά αντάρτικά ψηφοδέλτια που πλαταίνουν την πολιτική και κοινωνική της εμβέλεια.
3. Η γνωστή, και εξελιγμένη -πλέον- στο χρόνο, συγκρότηση δικτύων πελατείας/ πατρωνίας που δημιουργούν αλυσίδες εξάρτησης των πολιτών ενδυναμώνεται από δυο παράγοντες. Αφενός τα περισσότερα ευρωπαϊκά χρήματα που θα εισρεύσουν στην αυτοδιοίκηση από το Ταμείο Ανάκαμψης κι Ανθεκτικότητας, μαζί με τα ΕΣΠΑ. Αφετέρου, στη συνθήκη της αυξημένης αυτής κεφαλαιακής ροής, καλύτερο είναι οι τροχονόμοι των τριών επιπέδων (κεντρική διοίκηση, περιφέρεια, δήμοι) να είναι από την ίδια πολιτική οικογένεια για να γίνονται τα πάντα πιο γρήγορα και χωρίς πολλά - πολλά. Αυτό, μερίδα της ελληνικής κοινωνίας το λέει χωρίς καμιά ντροπή.
4. Δήμοι και Περιφέρειες (παλαιότερα Νομαρχίες) δεν διοικούνται χρηστά μόνο από τους αριστερούς ή κεντροαριστερούς εκλεγμένους. Δημοφιλείς δεν είναι μόνο οι «αγωνιστές» δήμαρχοι. Η Δεξιά έχει διαχρονικά καλή παράδοση δημοτικών συνδυασμών σε όλη τη χώρα. Μόνο ένα παράδειγμα (κι όχι επειδή έχει πλέον και τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ). Ο Παχατουρίδης, δήμαρχος 20 χρόνια, βγήκε με 75% στο Περιστέρι το 2019, έναν Δήμο που μέχρι πρόσφατα η Αριστερά μαζί με την Κεντροαριστερά έπαιρνε κοντά το 70%. Μάλλον δεν είναι τόσο άχρηστος, ούτε ο λαός του Περιστερίου τόσο κουτός, παρόλο που εγώ θα ήθελα έναν Φωλόπουλο ή, έστω, έναν Δημητρακόπουλο.
Εξωγενείς προϋποθέσεις
1. Αριστερά και Κεντροαριστερά, εν τω μέσω ενός ανταγωνισμού για την εκλογική ηγεμονία στο χώρο, δεν ενεργοποίησαν, όπου ήταν δυνατόν, απαραίτητες συμμαχίες, υποχωρήσεις, ενώσεις. Κι αν αυτά τα «μορατόριουμ» για το ΚΚΕ έχουν τελειώσει από το 1986, το 1998 ή, έστω, το 2002 (συνεργασία με το ΔΗΚΚΙ), για την ανανεωτική αριστερά και το σοσιαλιστικό χώρο ήταν πάντα υπό διακύβευση και, συχνά, είχαν χαρακτήρα κεντρικών συμφωνιών, έως πολύ πρόσφατα. Έτσι, αφέθηκε και άπλετος χώρος στον αντίπαλο και δεν αναζητήθηκαν συμμαχίες με άλλες δυνάμεις, της οικολογίας, της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, των ακηδεμόνευτων κινημάτων και της αυτονομίας.
2. Η Αριστερά που αντιπροσωπεύει ο ΣΥΡΙΖΑ δεν συγκροτήθηκε επαρκώς πότε στο εδαφικό επίπεδο, πέραν της ανυπαρξίας του στο εργασιακό ή θεματικά. Τούτο, παρόλο που το κόμμα διαθέτει σχεδόν κατ’ αποκλειστικότητα εδαφικές οργανώσεις βάσης. Δεν κατάφερε να διαμορφώσει σύγχρονες, ρεαλιστικές τοπικές θέσεις, ριζωμένες και παρούσες καθ’ όλη τη διάρκεια των ενδιάμεσων περιόδων μεταξύ των εκλογών δημοτικές κινήσεις, αληθινές και πηγαία αναδεδειγμένες εντόπιες ηγεσίες που θα παραμείνουν να εξελίσσονται στο δημοτικό επίπεδο.
3. Τα παραπάνω προέκυψαν σε πείσμα της εδαφικοποίησης (πλειοψηφικά) των πολιτικών και ταξικών μαχών, πραγματικότητα επαρκώς αποδεδειγμένη εμπειρικά και βιβλιογραφικά, όσο και τελεσφόρα για τη ριζοσπαστική αριστερά. Αν σε αυτό κανείς προσθέσει την ισχυρή παράδοση δημοτικού κομμουνισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη, φαντάζει εξωφρενικό πως καμία συλλογικότητα της Αριστεράς (κι όχι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ) δεν επεδίωξε συγκροτήσεις πλειοψηφικής φοράς.
4. Η απόδραση του ΚΚΕ από τη διοίκηση των Δήμων είναι μέρος του μοντέλου κινητοποίησης αυτού του κόμματος. Περιλαμβάνει την κομματικοποίηση τοπικών ζητημάτων, τον δήμο ως διακύβευση για τα κεντρικοπολιτικά ζητήματα, τη διαρκή καταγγελία της σπανιότητας των πόρων ή της αρπαγής των αρμοδιοτήτων. Αυτά θεμελιώνουν ένα πολιτικό στυλ που μεταβιβάστηκε στην εξωκοινοβουλευτική αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ από παλιά. Ωστόσο, ο δήμαρχος Πάτρας Κ. Πελετίδης, που στηρίζεται από το ΚΚΕ, παίρνει το Δήμο όχι γιατί είναι αγωνιστής, καταγγελτικός, καθαρός, αλλά επειδή κάνει τη δουλειά. Χρειαζόμαστε παντού ανθρώπους να κάνουν τη δουλειά και, συλλήβδην, δεν τους ψάξαμε καν.