Οι εικόνες από το Ισραήλ και την Παλαιστίνη είναι συντριπτικές. Δεν χρειάζονται επεξήγηση, ιστορική ανασκόπηση, πολιτική ανάλυση για να σε ανατριχιάσουν. Οι αιτίες και οι αφορμές είναι εκεί. Αλλά ανεξάρτητα από αυτές οι εικόνες αποκτούν περιεχόμενο στην αυτοτέλειά τους. Είναι εικόνες ενός αιματηρού αδιεξόδου, η χρεοκοπία μιας κατάστασης δεκαετιών, μια συνθήκη απουσίας κάθε ανάσας και κάθε προοπτικής.
Οι εικόνες αυτές βρίσκονται παντού γύρω μας. Γίνονται καθημερινότητά μας. Μας περιβάλουν χωρίς επιλογή και τελικά χωρίς δικαίωμα επιλογής. Περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εποχή γινόμαστε μάρτυρες. Κοιτούμε και βιώνουμε αποκτώντας προσωπική σχέση. Ταυτόχρονα όμως βιαζόμαστε να επιλέξουμε. Να πάρουμε θέση, να οχυρωθούμε πίσω από μια άποψη με κύριο σκοπό όχι να την αποδείξουμε, αλλά να την υπερασπιστούμε. Και όσο πιο πολύ συνηθίζουμε στη στάση αυτή τόσο πιο απόλυτοι γινόμαστε. Είναι μια κουλτούρα διαρκούς αντιπαράθεσης και ταυτόχρονα διαρκούς απαίτησης συμφωνίας. Εξασκούμαστε να αναζητούμε συμμάχους παρά επιχειρήματα, επιβολές παρά αποδείξεις. Και καταλήγουμε να αποδεχόμαστε και να απορρίπτουμε σε μια διαδικασία που κάνει την αντίληψή μας να ατροφεί.
Είμαστε εμποτισμένοι από την κουλτούρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Από την ταχύτητα στα συμπεράσματα και τις αποφάσεις, από την επιταγή να παίρνουμε ξεκάθαρες θέσεις και να τοποθετούμαστε με απόλυτο τρόπο σε κάθε θέμα εξίσου, από τον οπαδισμό της πόλωσης και της αντιπαράθεσης.
Δεν είναι κάτι καινούριο. Συμβαίνει στον πόλεμο στην Ουκρανία και συμβαίνει σε κάθε διένεξη που νιώθουμε πως μας αφορά. Διαλέγουμε βιαστικά στρατόπεδο και από εκεί και πέρα εξαντλούμαστε στη θωράκιση των επιχειρημάτων μας. Δεν μπορώ να καταλάβω πώς άνθρωποι που εκτιμώ μπορούν να δικαιολογούν την αθλιότητα της Χαμάς και ταυτόχρονα άλλοι άνθρωποι που εκτιμώ να μην κάνουν λόγο για τις συνθήκες απαρτχάιντ στη Λωρίδα της Γάζας, για το καθημερινό έγκλημα των εποικισμών στη Δυτική Όχθη, τους ακροδεξιούς ρατσιστές υπουργούς Smotrich και Ben-Gvir που δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από την Χαμάς.
Αν λείπει κάτι σήμερα είναι η αξιακή διάκριση της αριστεράς από τέτοιους τρόπους σκέψης και τοποθέτησης. Η φτώχεια αυτή φάνηκε για παράδειγμα και στην απαράδεκτη ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ για τα πρόσφατα γεγονότα. Σε αυτή καταδίκασε τη φρίκη της Χαμάς αλλά ξέχασε να αναφέρει οτιδήποτε για ό,τι είχε προηγηθεί από την μεριά της κυβέρνησης του Ισραήλ όλους τους προηγούμενους μήνες.
Δεν μιλούμε για ίσες αποστάσεις. Γιατί οι αποστάσεις δεν μπορούν ποτέ να είναι ίσες. Στην πραγματικότητα μιλάμε για την απόσταση της σύγχρονης αριστεράς από την ίδια την αριστερά. Γιατί η αριστερά οφείλει να είναι με τα θύματα χωρίς διακρίσεις. Είναι αξιακές της επιλογές που μπορούν (και πρέπει) να απευθύνονται και στις δύο πλευρές εξίσου. Είναι η επιλογή του ανθρωπισμού ενάντια στην βαρβαρότητα, είναι η συστράτευση με το δικαίωμα των λαών στην αυτοδιάθεση και την καθημερινή ασφάλεια, είναι η ανάγκη για μια εις βάθος γνώση όχι με στόχο τα απόλυτα συμπεράσματα αλλά με μέριμνα ως προς τις αντιφάσεις των πραγμάτων, τη δυσκολία της συνύπαρξης, το χάσμα της ιστορίας που δεν μπορεί να αγνοηθεί σαν να μην υπάρχει αλλά πρέπει να γεφυρωθεί.
Ο κόσμος μας είναι ένας δύσκολος, περίπλοκος κόσμος. Δεν αφήνει χώρο για ευκαιριακές τοποθετήσεις. Και μαζί δεν αφήνει περιθώρια για εύκολους οπαδισμούς χωρίς κόστος.
Η αριστερά, σήμερα περισσότερο από ποτέ οφείλει να θωρακιστεί με τις αξίες της και να τις αναδείξει. Όχι από το φετίχ της ορθότητας ή την υπεροψία του δίκιου αλλά από την πίστη σε μια ειρηνική λύση που μπορεί να έρθει μέσα από αυτές.
Όχι γιατί οι αξίες αυτές την βολεύουν ή την υπηρετούν. Αλλά γιατί η ανάδειξή τους και η ηγεμονία τους είναι ο μόνος λόγος ύπαρξής της. Αλλιώς δεν είναι αριστερά. Και τελικά δεν έχει νόημα ύπαρξης.