«Η Ισπανία προχωρά». Αυτός είναι ο τίτλος και η ουσία της συμφωνίας των Σοσιαλιστών του Πέδρο Σάντσεθ και της Αριστεράς της Γιολάντα Ντίαθ για μια δεύτερη τετραετή προοδευτική κυβέρνηση στην Ισπανία. Η Αριστερά από θέση μειοψηφίας κατάφερε για άλλη μια φορά να εξαναγκάσει τους σοσιαλιστές σε μεγάλες παραχωρήσεις, όπως τη μείωση των ωραρίων εργασίας, χωρίς μειώσεις αποδοχών, την αύξηση του κατώτατου μισθού, την παρέμβαση στην αγορά ενοικίων, τη φορολόγηση των τραπεζών και των ηλεκτρικών, «που θα συνεισφέρουν στις δημόσιες δαπάνες», και σχεδόν σε τουλάχιστον 230 άλλα μέτρα που συμπεριλαμβάνονται στις 48 σελίδες της συμφωνίας. H Αριστερά γνωρίζει ότι η συμφωνία αποτελεί «ένα σημείο εκκίνησης» που ανοίγει το πεδίο για τις πολιτικές μάχες που θα δοθούν στο επόμενο διάστημα για να εφαρμοστεί το κάθε ένα από τα μέτρα που συμφωνήθηκαν, ο ίδιος δηλαδή κοπιαστικός αγώνας που διεξήχθη με αριστερό σθένος και στο εσωτερικό της πρώτης κυβέρνησης Σάντσεθ.
«Η αλήθεια είναι ότι η βιασύνη του Σάντσεθ ήταν το καλύτερο που μπορούσε να συμβεί στους εργαζόμενους», σχολίασε ένα στέλεχος της Αριστεράς που συμμετείχε στις σκληρότατες διαπραγματεύσεις για τη σύνταξη του προγράμματος, που πέρασε από 15 προσχέδια. Η μείωση του ωραρίου εργασίας στις 37,5 ώρες το 2025 από τις ισχύουσες 40 ώρες της εβδομάδας μπήκε την τελευταία στιγμή, τις πρώτες πρωινές ώρες της Τρίτης, γιατί ο ισπανός πρωθυπουργός ήθελε να ανακοινώσει τη συμφωνία μέσα σε λίγες ώρες για να ξεκινήσει αμέσως τις διαπραγματεύσεις με τα άλλα πέντε εθνικιστικά κόμματα, PNV, EH Bildu, BNG, Junts και ERC, που θα πρέπει να στηρίξουν την κυβέρνησή του, δεχόμενος την ίδια στιγμή τεράστιες πιέσεις χρόνου εξαιτίας της ισπανικής προεδρίας και της επικείμενης συνεδρίασης του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την κρίση στη Μέση Ανατολή. Η Αριστερά πάντως στοχεύει στην περαιτέρω μείωση των ωραρίων εργασίας στις 32 ώρες την εβδομάδα και την 4ημερη εβδομάδα εργασίας.
Η ίδια βιασύνη ανάγκασε τον Σάντσεθ να συμπεριλάβει στη συμφωνία την αναγνώριση του Κράτους της Παλαιστίνης, που είχε αποτελέσει τεράστιο θέμα αντιπαράθεσης με την Αριστερά, πρωτίστως το Podemos και δευτερευόντως το Sumar. Το Podemos μάλιστα έφθασε να ζητά από τον Σάντσεθ να ζητήσει τη δίωξη του πρωθυπουργού του Ισραήλ για εγκλήματα πολέμου κατά του παλαιστινιακού λαού.
Η συμφωνία προβλέπει τη διασφάλιση των εισοδημάτων των εργαζομένων από την ακρίβεια και τις ανατιμήσεις με την εισαγωγή μεταξύ των άλλων στο Καταστατικό των Εργαζομένων του κανόνα ότι ο κατώτατος μισθός θα φθάνει τουλάχιστον στο 60% του μέσου μισθού και ότι θα ισχύει μια συμφωνία για τη σταθερότητα των τιμών. Σε ό,τι αφορά τους εργαζόμενους προβλέπεται η μεταρρύθμιση του καθεστώτος των απολύσεων διαμέσου του κοινωνικού διαλόγου, γνωρίζοντας ότι η Ντίαθ δεν διστάζει να νομοθετεί υπέρ των εργαζομένων, η ψήφιση ενός νόμου για την τηλεργασία, τη μερική συνταξιοδότηση, την υιοθέτηση υβριδικών εβδομάδων εργασίας, την αναπροσαρμογή των συντάξεων με βάση τον πληθωρισμό και την αύξηση όλων των συντάξεων με στόχο να φθάσουν στο μέσο ευρωπαϊκό όρο.
Σε ό,τι αφορά την κατοικία συνεχίζεται η πολιτική κατασκευής δημόσιας κατοικίας, με στόχο να φθάσει στο 20% της συνολικής προσφοράς κατοικίας στην χώρα, η προστασία της δημόσιας και κοινωνικής χρήσης των κατοικιών που χρηματοδοτούνται από δημόσιους πόρους μόνιμα, ο περιορισμός της αύξησης των ενοικίων με την προσφορά κινήτρων και δείκτες τιμών ενοικίων σε κάθε περιοχή και η αναθεώρηση των αδειών τουριστικής κατοικίας σε περιοχές όπου δεν υπάρχουν προσιτές τιμές ενοικίων. Τα νοικοκυριά με στεγαστικά δάνεια και εισοδήματα 37.800 ευρώ το χρόνο θα μπορούν να έχουν 7ετείς πιστώσεις και πάγωμα της δόσης του στεγαστικού δανείου για 1 έτος.
Σε ό,τι αφορά την υγεία προβλέπεται η ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, η αύξηση του προσωπικού, η βελτίωση των υποδομών και ο εκσυγχρονισμός του εξοπλισμού των Κέντρων Υγείας και μείωση των χρόνων αναμονής σε όλες τις κατηγορίες των ιατρείων και των χειρουργείων.
Σε ό,τι αφορά την παιδεία προβλέπεται καθολική εκπαίδευση από 0 έως 3 ετών, προώθηση της ανεκτικότητας και της ανεξιθρησκίας, μηδενική ανοχή στην παρενόχληση, βελτίωση των συνθηκών εργασίας των εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης και αύξηση του ύψους των υποτροφιών και μείωση της τιμής των διδάκτρων των πανεπιστημίων.
Σε ό,τι αφορά την πράσινη ατζέντα προβλέπεται η εκπλήρωση του στόχου για μείωση των εκπομπών κατά 55% το 2030, ο διπλασιασμός του αριθμού των νοικοκυριών που καλύπτονται από το κοινωνικό επίδομα ηλεκτρικής ενέργειας, η προστασία του δικαιώματος πρόσβασης του πολίτη στο νερό και εθνική στρατηγική πυρκαγιών νέας γενιάς.
Σε ό,τι αφορά τα κοινωνικά δικαιώματα προβλέπεται ένα βασικό καλάθι αγορών σε προσιτές τιμές, με διαφορετικά και ποιοτικά προϊόντα, η παράταση της άδειας πατρότητας και μητρότητας έως και στις 20 εβδομάδες, ένα Οικογενειακό Δίκαιο που θα αναγνωρίζει και προστατεύει διαφορετικούς τύπους οικογενειών και η μεταρρύθμιση του άρθρου 49 του Συντάγματος για την κατάργηση του όρου «ΑΜΕΑ».
Σε ότι αφορά την ισότητα προβλέπεται η ενίσχυση της καταπολέμησης της σεξιστικής βίας, η προστασία των σεξουαλικών και αναπαραγωγικών δικαιωμάτων των γυναικών, μια πιο ολοκληρωμένη νομοθεσία κατά της εμπορίας ανθρώπων, η προώθηση νόμου περί φροντίδας, ένας νόμος κατά του ρατσισμού και ένα Κρατικό Σύμφωνο υπέρ των δικαιωμάτων των ατόμων LGTBI+ και την εξάλειψη της ρητορικής μίσους και των διακρίσεων και η κατάργηση του αντιδημοκρατικού «νόμου Φίμωτρο» του Ραχόι, προβλέπονται
Οι σοσιαλιστές και η Αριστερά θα πρέπει να διαπραγματευτούν τώρα τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης, ενώ ο Σάντσεθ θα πρέπει μέχρι τις 27 Νοεμβρίου να έχει λάβει την ψήφο εμπιστοσύνης στη βουλή για να αποφευχθεί η επιστροφή στις κάλπες.