Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ; Ποιος φοβάται να ζήσει χωρίς αυταπάτες; Ο σκηνοθέτης Ορέστης Τάτσης παρουσιάζει στο Από Μηχανής Θέατρο, για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων, το μνημειώδεις έργο του βραβευμένου με πούλιτζερ Έντουαρτ Άλμπι, «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γούλφ;» στην ιστορική μετάφραση της Τζένης Μαστοράκη, με έναν εξαιρετικό πρωταγωνιστικό θίασο.
Ο συγγραφέας καταφέρνει με βιτριολικό χιούμορ και έχοντας ως συνεργούς το αλκοόλ και το περασμένο της ώρας, να αποτυπώσει τα ζωτικά ψεύδη των πρωταγωνιστών, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας, συνδέοντας μαεστρικά τις διαπροσωπικές σχέσεις με τη διεθνή πραγματικότητα.
Το έργο που ανέβηκε για πρώτη φορά στη Νέα Υόρκη το 1962, ενώ τρία χρόνια αργότερα, το 1965, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο Θέατρο Τέχνης από τον Κάρολο Κουν, παραμένει ένα ψυχολογικό θρίλερ τρομακτικά επίκαιρο.
Ο σκηνοθέτης Ορέστης Τάτσης λίγο μετά την πρεμιέρα της παράστασης ξεδιπλώνει στην Εποχή το μυστήριο γύρω από το εμβληματικό έργο του Άλμπι.
.jpg)
Ο Έντουαρντ Άλμπι φέρνει στο προσκήνιο δύο ζευγάρια, δύο διαφορετικές γενιές, δύο διαφορετικές κοσμοαντιλήψεις. Την «κοινωνία του καταναγκασμού» από το πρόσφατο παρελθόν, η οποία δείχνει σιγά σιγά να μας αποχαιρετά αφήνοντας στις ψυχές μας τα υπολείμματά της. Και την «κοινωνία της επίδοσης» που καλπάζει από το μέλλον και καθορίζει ήδη τις ζωές μας. Κατά ποιο τρόπο αυτές οι δύο απόψεις αντιπαρατίθενται η μία στην άλλη;
Ο Έντουαρντ Άλμπι μοιάζει να είναι προφητικός ήδη εξήντα χρόνια νωρίτερα από την εποχή μας. Ο Μπιούνγκ-Τσουλ Χαν μας μίλησε πρόσφατα για τον διαχωρισμό της παλιάς και της νέας κοινωνίας. Η κοινωνία του καταναγκασμού ήταν η κοινωνία που είχε έναν θεό πάνω από το κεφάλι της, η κοινωνία που της επιβλήθηκαν υποχρεώσεις. Η κοινωνία της επίδοσης είναι η κοινωνία του νέου κόσμου που θεωρεί τον εαυτό της ελεύθερο, ενώ ζει στα όρια της «γυμνής ζωής».
Η δεύτερη πιστεύει ότι έχει την απόλυτη ελευθερία, γιατί γίνεται αφεντικό του εαυτού της και άρα δεν έχει αφεντικά, δηλαδή καταπιεστές, αλλά καταπιέζει η ίδια τον εαυτό της. Στο έργο, λοιπόν, ο Άλμπι παρουσιάζει δύο ζευγάρια, το ένα που ζει στη σκιά του «αφεντικού» - πρύτανη πατέρα της Μάρθας, που υποδύεται η Ναταλία Στυλιανού και του συζύγου της καθηγητή ιστορίας, Τζωρτζ, που υποδύεται ο Δημήτρης Ξανθόπουλος και το δεύτερο νεαρό ζευγάρι -που υποδύονται οι Σεμίνα Πανηγυροπούλου και ο Άγγελος Ανδριόπουλος- που λειτουργεί με όρους επίδοσης, δηλαδή προσπαθώντας να κερδίσει περισσότερα πράγματα. Έχω την αίσθηση ότι αυτή η αντιπαράθεση είναι αντιπαράθεση της εποχής μας.
Πώς προσεγγίσατε σκηνοθετικά το έργο;
Το έργο «Ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;» είναι ένα από τα σπουδαιότερα έργα της παγκόσμιας δραματουργίας. Όταν δούλεψα με τον Αντώνη Αντύπα ως βοηθός του στο Απλό Θέατρο, το ερωτεύτηκα. Όταν μιλάμε για έρωτα, μιλάμε πάντα για ερώτηση, πόσο μάλλον όταν μιλάμε για ένα έργο που έχει τίτλο με ερωτηματικό. Η σκηνοθετική μου προσέγγιση βασίστηκε πάνω στον λόγο, δηλαδή στην κατανόηση του κειμένου και την πίστη που είχα στους ηθοποιούς που επέλεξα και με επέλεξαν. Επιπλέον, με ενδιαφέρει εδώ και πολλά χρόνια ο τρόπος που προτείνει ο Άλμπι, να δημιουργούμε μια παράσταση θεάτρου εν θεάτρω. Είμαι τυχερός που έχω μόνιμους συνεργάτες, όπως ο Κωνσταντίνος Ζαμάνης, η Μελίνα Μάσχα, ο Θοδωρής Αμπαζής κ.ά. που συνυπογράφουν αυτή τη δουλειά. Κατά την άποψή μου, το θέατρο είναι μία δουλειά συλλογικής ευθύνης.
Πώς συνδέονται οι διαπροσωπικές σχέσεις με τη διεθνή πραγματικότητα;
Οι ψευδαισθήσεις που έχουν οι άνθρωποι, τα ζωτικά ψεύδη αναπαράγονται και σε διεθνές επίπεδο. Το τι σημαίνει εθνικό κράτος ή το πώς διαμορφώνεται ένα κράτος, το βιώνουμε και σήμερα. Οι αντιλήψεις του κράτους του Ισραήλ προέρχονται από ζωτικά ψεύδη, τα οποία έχουν οδηγήσει σε μια γενοκτονία. Νομίζω ότι ακριβώς αυτή είναι η σύνδεση μεταξύ ατομικού και συλλογικού. Τόσο ως άτομα όσο και ως κράτη διαπράττουμε τραγωδίες που βασίζονται σε ψευδαισθήσεις. Άλλωστε, στην παράστασή μας το βασικό ερώτημα είναι: αλήθεια ή ψέματα;
Κύριε Τάτση, εν τέλει, ποιος φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ;
Ο τίτλος του έργου στην αρχή ήταν διαφορετικός. Ο Άλμπι διάβασε στον τοίχο ενός μπαρ το «Ποιος φοβάται την Βιρτζίνια Γουλφ;». Αυτό ίσως ήταν και η έμπνευσή του για το έργο. Η Βιρτζίνια Γουλφ υπήρξε μια σπουδαία συγγραφέας, η οποία έζησε μέσα σε φαντασιώσεις και ψευδαισθήσεις με έναν σύντροφο που την λάτρευε, όπως ακριβώς συμβαίνει στο έργο του Άλμπι με την Μάρθα και τον Τζωρτζ. Παρόλα αυτά, οδηγήθηκε στην αυτοχειρία. Οπότε πιστεύω ότι αυτός που φοβάται τη Βιρτζίνια Γουλφ είναι η Βιρτζίνια Γουλφ. Όσοι ζουν με ψευδαισθήσεις φοβούνται τη Γουλφ, δηλαδή, τον ίδιο τους τον εαυτό.
Μετάφραση: Τζένη Μαστοράκη, σκηνοθεσία: Ορέστης Τάτσης, σκηνικά - κοστούμια: Κωσταντίνος Ζαμάνης, μουσική Σύνθεση: Θοδωρής Αμπαζής, σχεδιασμός φωτισμών: Μελίνα Μάσχα, βοηθός Σκηνοθέτη: Δημήτρης Κακαβούλας, βοηθός σκηνογράφος – ενδυματολόγος: Αλέγια Παπαγεωργίου, β΄ βοηθός σκηνοθέτη: Άννα Γιακουμάτου, φωτογράφος: Άλεξ Κατ, video trailer: Θωμάς Παλυβός, μακιγιάζ: Μικαέλα Πανηγυροπούλου, γραφιστικά: Λήδα Αλεξανδρή, διεύθυνση παραγωγής: Δημήτρης Κακαβούλας, επικοινωνία: Άρης Ασπρούλης.
Πρωταγωνιστούν: Μάρθα: Ναταλία Στυλιανού, Τζωρτζ: Δημήτρης Ξανθόπουλος, Νικ: Αγγελος Ανδριόπουλος, Χάνι: Σεμίνα Πανηγυροπούλου
Παραστάσεις: κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 9μμ, εισιτήρια: More.com
Μια παραγωγή του Πολιτιστικού Οργανισμού «Ρέον» με την υποστήριξη του υπουργείου Πολιτισμού.