Προεκλογικές αφίσες του Σίσι, μία από τις οποίες έχει το σύνθημα «ο στρατός και η αστυνομία είναι στο πλευρό του λαού»
Το μόνο που εγγυάται τη νίκη του Σίσι στις εκλογές που θα γίνουν στην Αίγυπτο από τις 10 έως τις 12 Δεκεμβρίου είναι η ωμή βία, λέει ο Αιγύπτιος δημοσιογράφος και σοσιαλιστής ακτιβιστής Χοσάμ Ελ Χαμαλάουι μιλώντας στην «Εποχή». Παράλληλα αναφέρεται στα στηρίγματα του Αιγύπτιου προέδρου, στις δυνατότητές της αντιπολίτευσης, και στην ριζοσπαστικοποίηση μεγάλων τμημάτων της αιγυπτιακής κοινωνίας.
.jpg)
Μέσα σε ποιες συνθήκες γίνονται οι εκλογές;
Πραγματοποιούνται μετά από δέκα χρόνια στρατιωτικής διακυβέρνησης υπό την ηγεσία του Σίσι, ο οποίος έχει συντρίψει όλες τις μορφές διαφωνίας. Η ισλαμική αντιπολίτευση έχει συλληφθεί, σκοτωθεί ή εξοριστεί. Η κοσμική αντιπολίτευση το ίδιο. Ο Σίσι έχει καταστείλει τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, όπως ομάδες νεολαίας, ανεξάρτητες συνδικαλιστικές οργανώσεις και ΜΚΟ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, και οι υπηρεσίες ασφαλείας στοχεύουν ατιμώρητα τους αντιφρονούντες. Οι υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δέχτηκαν επιθέσεις στους δρόμους, εκδόθηκαν ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, δέσμευσαν τα περιουσιακά τους στοιχεία και φυλακίστηκαν. Διευρύνθηκε η δικαιοδοσία των στρατοδικείων, που διώκουν χιλιάδες πολίτες, και οι θανατικές ποινές και οι εκτελέσεις έχουν εκτοξευτεί στα ύψη. Οι αναγκαστικές εξαφανίσεις και τα βασανιστήρια υπόπτων, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, γίνονται συστηματικά, και οι υποστηρικτές των δικαιωμάτων έχουν τεκμηριώσει την σεξουαλική βία κατά ανδρών και γυναικών. Μια εκστρατεία που χρηματοδοτήθηκε από την κυβέρνηση για τα συντηρητικά ήθη οδήγησε τις γυναίκες στις φυλακές για «παράβαση των οικογενειακών αξιών», ενώ η αστυνομία συνεχίζει την μεγαλύτερη καταστολή της LGBTQ κοινότητας εδώ και δεκαετίες. Οργανώσεις για τα δικαιώματα εκτιμούν ότι ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που μαραζώνουν στις φυλακές φτάνει τους 120.000 καταδικασμένους, κρατούμενους και προφυλακισμένους. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς κρατούνται για «πολιτικούς» λόγους και οι υπόλοιποι για «εγκληματικούς». Αυτή είναι η πολιτική ατμόσφαιρα υπό την οποία θα διεξαχθούν οι εκλογές.
Που οφείλεται η κυριαρχία τοu Σίσι; Ποια είναι τα στηρίγματά του;
Η δημοτικότητα του Σίσι μειώνεται σταθερά κάθε χρόνο που είναι στην εξουσία, και σήμερα βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της καθώς η καταστολή έχει ξεπεράσει κάθε επίπεδο που έχει παρατηρηθεί στην σύγχρονη ιστορία μας και λόγω της επιδείνωσης των οικονομικών συνθηκών. Έχει χάσει την υποστήριξη στα περισσότερα τμήματα της κοινωνίας, ακόμη και μεταξύ των πολιτικών ελίτ και των ανώτερων μεσαίων στρωμάτων. Αυτή την στιγμή η μόνη του εκλογική δύναμη είναι οι στρατηγοί. Ο Σίσι κυβερνά βασιζόμενος αποκλειστικά στους εγχώριους μηχανισμούς του, από τον κατασταλτικό μηχανισμό, τον στρατό και την αστυνομία, μέχρι τη Γενική Υπηρεσία Πληροφοριών και την Αρχή Διοικητικού Ελέγχου. Ωστόσο, δεν θα μπορούσε να αντέξει τόσο πολύ χωρίς περιφερειακούς και δυτικούς υποστηρικτές. Τα αραβικά κράτη του Κόλπου, συγκεκριμένα η Σαουδική Αραβία και τα Ενωμένα Αραβικά Εμιράτα, έχουν παίξει κεντρικό ρόλο στην στήριξη του καθεστώτος του προκειμένου να συντρίψουν την επανάσταση και την Μουσουλμανική Αδελφότητα. Οι μονάρχες κατάλαβαν καλά ότι οι επαναστάσεις είναι μεταδοτικές και ήθελαν να ειρηνεύσουν την πολυπληθέστερη χώρα της περιοχής όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Τα ευρωπαϊκά κράτη, ιδιαίτερα η Γαλλία και η Γερμανία, παρά τις δημόσιες δηλώσεις τους που εξέφρασαν «ανησυχίες» για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Αίγυπτο αναδείχθηκαν επίσης ως υποστηρικτές του καθεστώτος Σίσι, επικροτώντας τις προσπάθειές του για την καταπολέμηση της «τρομοκρατίας και της «παράνομης μετανάστευσης».
Κατά πόσο αυτές οι εκλογές είναι ελεύθερες;
Εάν ήταν πραγματικά ελεύθερες και δίκαιες θα υπήρχε ένας καλός λόγος να πιστεύουμε ότι ο Σίσι θα έχανε, και μάλιστα με διαφορά. Αλλά δεν είναι ελεύθερες, αφού όλοι οι σοβαροί υποψήφιοι έχουν αποκλειστεί και παρενοχληθεί. Η νίκη του Σίσι είναι βέβαιη, και το μόνο που εγγυάται τη νίκη του είναι η ωμή βία.
Η αντιπολίτευση πως αντιμετωπίζει τις εκλογές;
Αρχικά προσπάθησε να οργανωθεί με την εκστρατεία του Αχμέντ Ταντάουι. Είναι ένας νασερικός ακτιβιστής και πρώην βουλευτής που επέκρινε δημόσια τον Σίσι σε πολλές περιπτώσεις και οδηγήθηκε για λίγο στην εξορία. Ωστόσο η εκστρατεία του ήταν σταθερά στοχευμένη, το κράτος χάκαρε το iPhone του με ισραηλινό spyware, οι υποστηρικτές του και οι συγγενείς του συνελήφθησαν, και τώρα αντιμετωπίζει ποινικές διώξεις στο δικαστήριο για μια κατασκευασμένη υπόθεση. Οι τρεις υποψήφιοι που κατεβαίνουν εναντίον του Σίσι το κάνουν με την συγκατάθεση του καθεστώτος και δεν αποτελούν απειλή για αυτόν. Το μεγαλύτερο μέρος της αντιπολίτευσης σχεδιάζει να μποϊκοτάρει την ψηφοφορία.
Πώς μπορεί να αποδυναμωθεί ο Σίσι; Μπορεί ο φόβος να μετατραπεί σε ελπίδα;
Το σημερινό καθεστώς του Σίσι και το πόσο καιρό θα παραμείνει στην εξουσία είναι ζητήματα για τα οποία μπορούμε μόνο να υποθέσουμε. Η χώρα διέρχεται μια παραλυτική οικονομική κρίση, η αιγυπτιακή λίρα υποχωρεί σε αξία, ο πληθωρισμός εκτινάσσεται στα ύψη, και τα ποσοστά φτώχειας εκτοξεύονται. Υπάρχει μια σταθερή, αλλά ακόμα σε χαμηλό επίπεδο, αναβίωση των εργατικών κινητοποιήσεων, η οποία ελπίζουμε ότι θα δημιουργήσει ένα περιθώριο ή έναν χώρο που θα μπορέσουμε να αναβιώσουμε τις κατεστραμμένες ακτιβιστικές οργανώσεις. Γίνονται απεργίες σε αρκετούς χώρους εργασίας αλλά είναι δύσκολο να βρεθούν ακριβείς αριθμοί, καθώς είναι αυθόρμητες και γίνονται ανεξάρτητα από τα αποδυναμωμένα δίκτυα ακτιβιστών που υπάρχουν πριν από την ανάληψη της εξουσίας από τον Σίσι. Μια αλλαγή της διάθεσης προς τη μαχητικότητα είναι πιο συγκεκριμένα εμφανής στα επαγγελματικά συνδικάτα. Το ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα έχει επίσης ταράξει τα πράγματα. Η παλαιστινιακή υπόθεση αποτελεί εδώ και χρόνια ένας παράγοντας ριζοσπαστικοποίησης και πολιτικοποίησης για τους Αιγύπτιους. Εξάλλου, η επανάσταση του 2011 ήταν το αποκορύφωμα μιας μακράς διαδικασίας συσσώρευσης διαφωνίας που ξεκίνησε με το ξέσπασμα της δεύτερης παλαιστινιακής Ιντιφάντα το 2000. Τη δεύτερη μέρα του πολέμου Χιλιάδες οπαδοί της ποδοσφαιρικής ομάδας Al Ahly FC συγκλόνισαν ένα γήπεδο στην Αλεξάνδρεια με φωνές υπέρ της Παλαιστίνης. Φοιτητές στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο στο Κάιρο πραγματοποίησαν πορεία στην πανεπιστημιούπολη, και σε άλλα πανεπιστήμια ξεκίνησε μια εκστρατεία αιμοδοσίας. Οι δημοσιογράφοι συγκεντρώθηκαν στο συνδικάτο Τύπου στο Κάιρο για να καταγγείλουν τον πόλεμο στη Γάζα και ακολούθησαν διαδηλώσεις στα συνδικάτα των δικηγόρων και των ηθοποιών. Η μεγαλύτερη κινητοποίηση ήταν όταν εκατοντάδες άνθρωποι διαδήλωσαν στο τζαμί al-Azhar μετά την προσευχή την Παρασκευή 13 Οκτωβρίου, προτού διαλυθούν από την αστυνομία. Καθώς ο πόλεμος συνεχίστηκε σχεδόν σε όλες τις πανεπιστημιουπόλεις έγιναν κινητοποιήσεις, και τα επαγγελματικά συνδικάτα σε αρκετές πόλεις συνέχισαν τις κινητοποιήσεις τους. Φοβούμενος ότι η συνέχιση του πολέμου θα μπορούσε να οδηγήσει τους Παλαιστίνιους να οδηγηθούν στο Σινά ως μέρος μιας ισραηλινής στρατηγικής για την επανεγκατάστασή τους στη χερσόνησο, το καθεστώς προσπάθησε να πραγματοποιήσει εθνικές διαμαρτυρίες για να δώσει στον Σίσι μια λαϊκή εντολή να προστατεύσει την «εθνική ασφάλεια της Αιγύπτου». Από τη μία πλευρά, τέτοιες κινητοποιήσεις που χρηματοδοτούνται από το κράτος στοχεύουν να δείξουν στο Ισραήλ και στους δυτικούς ηγέτες ότι υπάρχει ευρεία αντίθεση στο σχέδιο επανεγκατάστασης. Ταυτόχρονα, το καθεστώς προσπαθεί να εκμεταλλευτεί την αυξανόμενη οργή στους δρόμους και να τη διοχετεύσει σε υποστήριξη του προέδρου. Στις 20 Οκτωβρίου η αντιπολίτευση απάντησε και κάλεσε σε διαδηλώσεις σε διάφορες τοποθεσίες. Προς απογοήτευση των υπηρεσιών ασφαλείας οι διαδηλωτές άρχισαν να φωνάζουν κατά του καθεστώτος, οι μαζικές διαδηλώσεις ξέφυγαν από τον έλεγχό του, και πολλοί κατάφεραν να φτάσουν στην πλατεία Ταχρίρ φωνάζοντας μερικά από τα εμβληματικά συνθήματα της επανάστασης της 25ης Ιανουαρίου 2011. Η αστυνομία προσπάθησε να διαλύσει τις διαδηλώσεις και συνέλαβε δεκάδες ανθρώπους. Ο Σίσι θα «επανεκλεγεί». Ωστόσο, η αναβίωση των διαμαρτυριών στα επαγγελματικά συνδικάτα, στις πανεπιστημιουπόλεις και στους δρόμους, και με την οικονομική κρίση να βαθαίνει και την περιφερειακή αστάθεια να μεγαλώνει, πυροδοτεί αμφιβολίες για το αν θα ολοκληρωθεί πραγματικά η τρίτη του θητεία. Αργά αλλά σταθερά το τείχος του φόβου που έχει περικυκλώσει την Αίγυπτο εδώ και μια δεκαετία ραγίζει.