Φιλόξενα coffee shops με νόμιμα κεκάκια κάνναβης, γάμοι ομόφυλων ζευγαριών, ποδηλατάδες πλάι στα κανάλια και τις πολύχρωμες αγορές των λουλουδιών. Αν αυτό είναι για σας η Ολλανδία, ξανασκεφτείτε το! Η καθαρή επικράτηση του ακροδεξιού Κόμματος για την Ελευθερία (PVV) του 60χρονου Χέερτ Βίλντερς, με 35 έδρες από τις 150 της Ολλανδικής Βουλής στις πρόσφατες γενικές εκλογές, έναντι 25 της δεύτερης Αριστερής Συμμαχίας Πράσινων και Εργατικών (Groen Links - PvdA) υπό τον πρώην ευρωπαίο επίτροπο, Φρανς Τίμερμανς, και 24 του κεντροδεξιού Κόμματος για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD) του νυν πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε μοιάζει με ντόμινο. Ένα κομμάτι πέφτει, εκατοντάδες έπονται. Κι αν προς το παρόν ο νικητής δεν έχει βρει τα τουλάχιστον δύο άλλα κόμματα που χρειάζεται για να φτάσει το απαιτούμενο άθροισμα των 76 εδρών και να σχηματίσει κυβέρνηση, εφόσον η εκλογική νομοθεσία δεν προβλέπει bonus για το νικητή ούτε ελάχιστο ποσοστό για κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, αυτό δεν λέει πολλά. Η τελευταία κυβέρνηση του επί 13 χρόνια πρωθυπουργού Ρούτε πήρε 9 μήνες για να συγκροτηθεί και λιγότερους για να διαλυθεί.
Λίγες μόλις μέρες μετά τις κάλπες, ο 55χρονος Ρούτε ανακοίνωσε ότι αποσύρεται από την ενεργό πολιτική και η διάδοχος του στην ηγεσία του κόμματος, η τουρκικής καταγωγής Ντιλάν Γεσιγκιόζ, δεν κλείνει τόσο κατηγορηματικά την πόρτα στον ισλαμόφοβο Βίλντερς, όπως κάνει ο προκάτοχός της και ο Τίμερμανς.
Υπάρχουν εξάλλου κι άλλοι πιθανοί εταίροι. Το λαϊκιστικό δεξιό Κίνημα των Αγροτών (ΒΒΒ) δηλώνει προθυμία να συνεργαστεί, ενώ το νεοσύστατο κεντρώο Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο (NSC) του Πίετερ Όμτζιγκ -που κέρδισε 20 έδρες με συνθήματα κατά της διαφθοράς- θα μπορούσε ίσως να ξεπεράσει τις αντιρρήσεις του, αν ο Βίλντερς έβαζε λίγο νερό στο κρασί του και εγγυόταν θρησκευτική ελευθερία για όλους. Πόσο νερό; Αυτό είναι το ζήτημα.
Ο Βίλντερς, ο μακροβιότερος σήμερα ολλανδός κοινοβουλευτικός, διπλασίασε τις έδρες που διέθετε στην προηγούμενη Βουλή, ποντάροντας στην ατζέντα: σκληρή πολιτική κατά προσφύγων και μεταναστών, ανάχωμα απέναντι στους αιτούντες άσυλο, επαναφορά συνοριακών ελέγχων με κρατήσεις και απελάσεις των «παράτυπων», επιστροφή των Σύρων αιτούντων άσυλο στη χώρα τους, επαναφορά των αδειών εργασίας ακόμα και για εργαζόμενους από χώρες - μέλη της ΕΕ. Οι οπαδοί του PVV έμαθαν να φωνάζουν όχι στα τζαμιά, τα ισλαμικά σχολεία και το Κοράνι και να αποκαλούν τους Μαροκινούς, αλήτες. Αν και μετεκλογικά υπόσχεται πως θα είναι πρωθυπουργός όλων των Ολλανδών και όχι μόνο των λευκών Χριστιανών, ελάχιστα φαίνεται να καθησυχάζει τους διαφορετικής καταγωγής συμπολίτες του. Όπως σε όλη σχεδόν την Ευρώπη, η βαθιά και πολύχρονη νεοφιλελεύθερη κρίση με την επισφάλεια, την αύξηση της ανεργίας, του κόστους διαβίωσης και την άνοδο του πληθωρισμού, ξέθαψε το σκληρό ρατσιστικό αποικιακό παρελθόν του Βασιλείου των Κάτω Χωρών. Οπου το «κάτω» αντιστοιχούσε στις Ανατολικές Ινδίες και τις αφρικανικές κτήσεις, για να μη θυμηθεί κανείς τη γενοκτονία των ιθαγενών της Αμερικής. Εξάλλου ο επίδοξος ηγέτης θεωρεί ότι οι περιβαλλοντικές ανοησίες, η ανεκτικότητα στις έμφυλες παρεκκλίσεις και η ντροπή για την ιστορία της χώρας έχουν δηλητηριάσει τη νεολαία. Πού λοιπόν το περίεργο, αν πρώτος ο Ούγγρος, Όρμπαν έσπευσε να τον συγχαρεί για τη νίκη του, περιχαρής που οι υγιείς δυνάμεις προχωρούν στην Ευρώπη;
Ποια Ευρώπη ακριβώς; Στη νικηφόρα προεκλογική καμπάνια δέσποζε το Nexit, το δημοψήφισμα για την παραμονή ή την αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μαζί με την απόρριψη των κοινών ευρωπαϊκών κατευθύνσεων για την αγροτική παραγωγή, τα αλιεύματα, την κλιματική κρίση. Χαράς Ευαγγέλια για το Κόμμα των Αγροτών, φοβερός πονοκέφαλος για τις Βρυξέλλες. Η ΕΕ απειλείται με απόσχιση της 5ης μεγαλύτερης οικονομίας της που εισφέρει 10 δισ. ευρώ και εισπράττει πολύ λιγότερα. Επιπλέον, ο Βίλντερς απορρίπτει την αποστολή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας στην Ουκρανία, όπως και το εμπάργκο στα ρωσικά καύσιμα που επηρεάζει το ενεργειακό κόστος. Πώς λοιπόν θα συνεχιστούν οι ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία και το πρόγραμμα βοήθειας των 20 δισ. δολαρίων (2022-2027), υπό την απειλή της ολλανδικής αποχώρησης;
Ο λαϊκισμός της επιλεκτικής σωβινιστικής φιλανθρωπίας επικράτησε πάλι. Για άλλους λεφτά δεν περισσεύουν. Ο ευρωσκεπτικισμός συμπαρασύρει το Κόμμα Ελευθερίας, τους Αγρότες, το Κοινωνικό Συμβόλαιο. Αυτό που σε τίποτα δεν ωφέλησε τους Άγγλους, τί θα ωφελήσει τους Ολλανδούς;
Ο αποχωρών Ρούτε γεύεται τους καρπούς των σπόρων που ο ίδιος έσπειρε, αφού οι ολοένα δεξιότερες στροφές του μόνο την ακροδεξιά ωφέλησαν, αποδαιμονοποιώντας την. Οι τελευταίες αυξήσεις μισθών και ημερομισθίων δεν μπόρεσαν να τον σώσουν. Οι επόμενες πολιτικές και κοινωνικές μάχες θα δοθούν ανάμεσα στην ακροδεξιά και την κόκκινη-πράσινη συμμαχία, πολώνοντας τις δύο μορφές ριζοσπαστικοποίησης: ταξική συνείδηση ή εθνικιστικός φασισμός; Ο βασιλιάς Βίλεμ Αλέξανδρος έχει μπροστά του πολλές λευκές νύχτες. Οι 17,5 εκατομμύρια υπήκοοι του, πολλές μαύρες μέρες.