Ο πραγματισμός τελικά επικράτησε και ψηφίστηκε η τροπολογία για τη νομιμοποίηση μεταναστών εργατών. Γράφαμε πριν δύο εβδομάδες από τούτη εδώ τη στήλη ότι όλοι, πλην ακραίων εθνικιστικών φωνών (όπως του Σαμαρά και του Βελόπουλου, προστέθηκε και ο Αθ. Πλεύρης), πλέον ομονοούν ότι η μετανάστευση είναι αναγκαία, πέρα από αναπόδραστη. Ετσι, είδαμε ακόμη και τον Αδ. Γεωργιάδη να υπεραμύνεται μιας τροπολογίας που πριν δέκα χρόνια θα κατέβαινε στο δρόμο διαδηλώνοντας εναντίον της.
Η τροπολογία προορίζεται να επιλύσει το πρόβλημα της έλλειψης εργατικών χεριών, ιδιαίτερα στους τομείς της οικονομίας που τις 3 τελευταίες δεκαετίες τροφοδοτούνται με μετανάστες (γεωργία, οικοδομή, εστίαση - τουρισμός, οικιακές εργασίες) και που έχει ανακύψει μετά το σφράγισμα των συνόρων που επήλθε με τον κορονοϊό, την ακραία πολιτική των συστηματικών pushbacks στα ελληνικά σύνορα και την αποτρεπτική για το ζήτημα κυβερνητική πολιτική.
Το πρόβλημα επιχειρήθηκε όλα τα προηγούμενα χρόνια να επιλυθεί με μεταβατικές ρυθμίσεις που διαρκώς παρατείνονταν και με τις οποίες δινόταν δικαίωμα εργασίας κατ΄ουσίαν σε Αλβανούς στην Ελλάδα, ή επιχειρείτο να διευκολυνθεί η μετάκληση εργατών από το εξωτερικό, ή ακόμη και δόθηκε δυνατότητα νομιμοποίησης σε πολίτες συγκεκριμένης χώρας (Μπαγκλαντές). Διοικητικές δυσλειτουργίες, αλλά και απροθυμία των ίδιων των μεταναστών να παραμείνουν και να εργασθούν υπό τις δυσμενείς συνθήκες εργασίας που επικρατούν στους άνω τομείς στην ελληνική οικονομία, δεν κάλυψαν τελικά το έλλειμμα εργατικού δυναμικού. Μάλιστα η όλη πολιτική περί μηδενικής μετανάστευσης και οι συνακόλουθες περιοριστικές ρυθμίσεις και πρακτικές σε όλα τα πεδία της ζωής ενός μετανάστη (έκδοση αδειών διαμονής, πρόσβαση στην ιθαγένεια κλπ.), τους αποθάρρυναν ακόμη περισσότερο, οδηγώντας τους έτσι να αναζητήσουν διαφυγή στις άλλες χώρες της Ευρώπης.
Θα λύσει το πρόβλημα αυτό η συγκεκριμένη τροπολογία; Προσωρινά ναι, όπως κάθε νομιμοποίηση μεταναστών που έχει γίνει από παλιά στη χώρα (από τις πρώτες και μαζικότερες του 1998 και του 2001, έως τις επόμενες μερικότερες και πλέον στοχευμένες του 2005, 2014 και 2016). Παρά ταύτα, όταν ολοκληρωθεί και αυτή η διαδικασία, που, όπως και ο υπουργός Μετανάστευσης ανέφερε, αφορά περιορισμένο αριθμό μεταναστών, που δεν καλύπτουν το σύνολο των αναγκών, δεν θα αποτελέσει μακροπρόθεσμη λύση.
Η μεγάλη πλειονότητα των μεταναστών, οι Αλβανοί, που έχουν πλέον καλά ενσωματωθεί στην ελληνική κοινωνία, αδημονούν για την ένταξή τους στην ΕΕ, η οποία, παρά τις όποιες ελληνικές αντιδράσεις, δεν θα καθυστερήσει πολύ. Δεν είναι έτσι πλέον διαθέσιμοι να εργασθούν υπό απαξιωτικές συνθήκες, όπως αναμένει ο συνήθης μέσος έλληνας εργοδότης. Από την άλλη, οι καταγόμενοι από χώρες της Ασίας και της Αφρικής, με μικρότερες προσδοκίες, αντιμετωπίζονται ακόμη και σήμερα με τρόπο ρατσιστικό και εξωθούνται να φύγουν σε άλλες χώρες της Ευρώπης, μόλις αποκτήσουν τα πολυπόθητα έγγραφα.
Υπάρχουν λύσεις; Ένα σύστημα πάγιας επαναφοράς στη νομιμότητα (όπως αυτό που εισήχθη εν μέρει το 2015), συνδυαζόμενο με ρυθμίσεις που διευκολύνουν την κινητικότητα και ιδίως την επάνοδο μεταναστών, οι οποίοι διατηρούν έστω ελάχιστους δεσμούς με την Ελλάδα, θα μπορούσε να βοηθήσει περισσότερο. Ακόμη μια διασύνδεση των συστημάτων ασύλου και μετανάστευσης, που δεν έχει επιτευχθεί έως σήμερα, έτσι ώστε οι παράτυπα εισερχόμενοι στην ελληνική επικράτεια, να βρίσκουν διεξόδους στο σύστημα μετανάστευσης, όπως συμβαίνει στην πραγματικότητα, αλλά δυστυχώς δεν διευκολύνεται από κανένα νόμο, θα βοηθούσε ακόμη περισσότερο.
Και βέβαια, ένταξη, η μεγάλη απούσα από κάθε συζήτηση για το θέμα, ως οργανωμένη πολιτική διευκόλυνσης της ενσωμάτωσης των μεταναστών στην ελληνική κοινωνία, με αμοιβαία οφέλη. Με μαθήματα ελληνικών, με διασπορά των μεταναστών σε όλη την Ελλάδα, με εμπλοκή της τοπικής αυτοδιοίκησης στην υλοποίηση προγραμμάτων και τέλος με αποδοχή της μετανάστευσης και του θετικού ρόλου που επιτελεί στην κοινωνία.
Ένα πρώτο βήμα έγινε, μετά την ολική ανατροπή που ακολούθησε το επεισόδιο στον Εβρο το τελευταίο τριήμερο του Φεβρουάριο του 2020. Απομένει η συνειδητοποίηση ότι στο σύγχρονο κόσμο, οι μετανάστες έχουν και αυτοί δικαιώματα και λόγο σε μια κοινωνία που θέλει να είναι δημοκρατική και φιλελεύθερη.
Ο δικαιωματιστής