Πώς η μάχη για δικαιώματα και δημοκρατία εγκυμονεί τον κίνδυνο να σε οδηγήσει στην αγκαλιά των ΗΠΑ
Με κατηγορίες από τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάντερ Βούτσιτς προς την αντιπολίτευση συνεχίστηκε η ένταση στην πολιτική σκηνή της Σερβίας που συνόδευε τις εξελίξεις κατά τη διάρκεια των βουλευτικών και των δημοτικών εκλογών της 17 Δεκεμβρίου στη χώρα. Ο αντιπολιτευόμενος συνασπισμός με το όνομα «Σερβία ενάντια στη βία» «μην ανησυχείτε», είπε, «προσπαθεί να καταλάβει βίαια το δημοτικό συμβούλιο της πόλης του Βελιγραδίου. Δεν υπάρχει, όμως, καμία επανάσταση σε εξέλιξη. Οι σκηνές είναι δραματικές γιατί δεν έχουμε συνηθίσει να μας σπάνε τα παράθυρα και κάποιος να μας γκρεμίζει το σπίτι. Ωστόσο, η χώρα είναι αρκετά δυνατή για να υπερασπιστεί τον εαυτό της και τη δημοκρατία. Δεν χρειάζεται καμία κινητοποίηση. Ο στόχος όσων μιλούν για επανάστασή στην περιοχή είναι ξεκάθαρος και έχει να κάνει με πιο σοβαρές γεωπολιτικές συνθήκες. Προσπαθούν να γκρεμίσουν την ουδετερότητα και την ανεξαρτησία της Σερβίας. Δηλαδή τις ύψιστες αξίες μας, μαζί με την εθνική μας κυριαρχία». «Σας ζητώ», είπε τελειώνοντας, «να διατηρήσετε την ειρήνη και να είστε ήρεμοι, γιατί η χώρα είναι ασφαλής. Θα προστατέψουμε το σπίτι μας».
Άλλα λέει ο Βούτσιτς, άλλα κάνει ο Ντόντικ
Την ίδια ώρα, βέβαια, που ο Βούτσιτς ζητάει σταθερότητα, ο Μίλοραντ Ντόντιτ, πρόεδρος της σερβικής Δημοκρατίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης (με πρωτεύουσα το Σεράγιεβο, ενώ των Σέρβων είναι η Μπάνια Λούκα), δημιουργεί αποσταθεροποίηση όταν ζητάει απόσχιση των σερβικών εδαφών από τη χώρα και αναίμακτη απομάκρυνση των Σέρβων. Η Novinska agencija Republike Srpske, είπε μπορεί να κρατήσει σαν θέμα λίγα μόνο χρόνια, αλλά σύντομα θα γίνει πραγματικότητα. «Οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης πρέπει να γνωρίζουν ότι τη χώρα μας την αγαπάμε κι εμείς και να σταματήσουν να ονειρεύονται ότι είναι οι ιδιοκτήτες. Θα βοηθήσει και η φιλία μας με τον ούγγρο πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν, καθώς και με τον νεοεκλεγμένο πρωθυπουργό Ρόμπερτ Φιτζ της Σλοβακίας». Πέρα όμως απ’ όλα αυτά τα σχέδια του, η αντιπολίτευση κατηγορεί τον Ντόντικ ότι έστειλε και ψηφοφόρους στις εκλογές με πούλμαν στο Βελιγράδι, που στήριξαν με την παράνομη συμμετοχή τους το κόμμα του Βούτσιτς.
Και η Ρωσία στον χορό καταστολής των διαδηλώσεων
Στο μεταξύ, ενώ η αντιπολίτευση εκφράζει τις ανησυχίες της για την εμπλοκή της Ρωσίας στις πολιτικές εξελίξεις της χώρας, ο ίδιος ο πρόεδρος ευχαριστεί «ξένες υπηρεσίες» που τον ενημέρωσαν παρέχοντας του πληροφορίες για τις προθέσεις της αντιπολίτευσης. Γνώριζαν και μας ενημέρωσαν για το τι θα ακολουθήσει μετά τις εκλογές, και οι υπηρεσίες πληροφοριών παρείχαν πληροφορίες στις δικές μας υπηρεσίες πληροφοριών που άμεσα και έγκαιρα έδρασαν αποτρέποντας τα σχέδια των τραμπούκων. Ενώ η πρωθυπουργός της χώρας Άνα Μπάρναμπιτς αποκάλυψε ότι ήταν οι ρωσικές υπηρεσίες που προειδοποίησαν τις σερβικές αρχές. Στο ίδιο μοτίβο ο πρόεδρος δημοσιοποίησε τη συνάντησή του με τον ρώσο πρέσβη στο Βελιγράδι Αλεξάντερ Μπόκαν Ιερετσένκο, για να τον ενημερώσει για τις ταραχές στο Βελιγράδι.
Η αντιπολίτευση σε δράση
Παράλληλα, η αντιπολίτευση υποστηρίζει ότι κατά τη διεξαγωγή των εκλογών της Κυριακής 17 Δεκεμβρίου υπήρξαν παρατυπίες που αλλοίωσαν το αποτέλεσμα. Στη διαδήλωση της 25ης Δεκεμβρίου (δεν είναι Χριστούγεννα) τραυματίστηκαν 2 αστυνομικοί και έγιναν 38 συλλήψεις όταν οι διαμαρτυρόμενοι επιτέθηκαν και στις εγκαταστάσεις της κεντρικής εκλογικής επιτροπής και στο δημαρχείο του Βελιγραδίου με σκοπό να εισβάλουν, ενώ κουκουλοφόροι επιτέθηκαν με πέτρες στους αστυνομικούς. Οι διαδηλωτές, διασκεδάζοντας τις εντυπώσεις, χρέωσαν την προβοκάτσια σε φιλάθλους ποδοσφαιρικής ομάδας, ενώ αντίθετα η εκπρόσωπος Τύπου του ρωσικού ΥΠΕΞ, σχολιάζοντας τα επεισόδια στο Βελιγράδι, τα παρομοίασε με τα γεγονότα της πλατείας Μαϊντάν στο Κίεβο το 2014. Επανέλαβε μάλιστα προειδοποίηση για ουκρανικού τύπου σενάριο βίαιης ανατροπής της νόμιμης εξουσίας της Σερβίας. Φυσικά η αντιπολίτευση κατηγόρησε για ανάμιξη τη Μόσχα και επιμένει στο αίτημά της για επανάληψη των εκλογών στον δήμο Βελιγραδίου.
Αποτελέσματα και συσχετισμοί στο Βελιγράδι
Το όνομα που αναδείχτηκε στις τελευταίες εκλογές είναι του Μπράνιμιρ Νεστόροβιτς, επικεφαλής των αντιεμβολιαστών, γιατρός, αλλά και επικεφαλής δεξιού λαϊκίστικού ρεύματος. Και ενώ η συμμαχία υπό τον πρόεδρο Βούτσιτς (που έχει εκλεγεί από άλλες εκλογές στη θέση του), δηλαδή το σερβικό Προοδευτικό Κόμμα και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Σερβίας, κέρδισε τις εκλογές στη χώρα, στην πρωτεύουσα η κατάσταση διαφέρει. Η προεδρική συμμαχία κέρδισε 39 %+ 5 %, η αντιπολίτευση «Σερβία ενάντια στη Βία» κέρδισε 34,5% και η σύμμαχος τους «Ελπίδα» 6% , ενώ ο αντιεμβολιαστής με την «Εμείς, η Φωνή Λαού» κέρδισε 4,8 % (4,6% σε όλη τη χώρα). Ο Νεστόροβιτς, βέβαια, δήλωσε ότι δεν θα συμμαχήσει με κανένα, αλλά εάν διαφοροποιηθεί, είναι πολύ πιθανό να οδηγηθούν σε νέες εκλογές. Σύμφωνα με αναλυτές, ο συνωμοσιολόγος αντιεμβολιαστής κερδίζει από όλα τα πολιτικά ρεύματα, παρόλο όμως που ονομάστηκε «Εμείς, η Φωνή του Λαού», ο κόσμος τους αποκαλεί η Δεξιά του YouTube.
Οι κατηγορίες για νοθεία
Αίτημα της αντιπολίτευσης εκτός της επανάληψης των εκλογών στο Βελιγράδι, είναι να γίνει η εκκαθάριση των εκλογικών καταστάσεων. Κατηγορούν την κυβέρνηση ότι κάνει χρήση του νόμου που νομιμοποιεί την ψηφοφορία Σέρβων με διπλή υπηκοότητα στις εθνικές και τις δημοτικές εκλογές, από τη μία στήνοντας εκλογικό τμήμα στο σερβικό προξενείο, μέσα στη σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης στη Μπάνια Λούκα και, από την άλλη, ότι με πλασματικές διευθύνσεις κατοικίας στο Βελιγράδι έχουν αυξήσει κατά 13.000 το εκλογικό σώμα. «Δεν μπορούμε να αποδείξουμε πολλά από αυτά που λέμε, αλλά αναγνωρίζουμε αρκετούς αξιωματούχους της Μπάνια Λούκα που έρχονται και ψηφίζουν στα εκλογικά τμήματα της πρωτεύουσας. Γι’ αυτό το αίτημα είναι εκκαθάριση των εκλογικών καταλόγων και επανάληψη των εκλογών δημοτικών συμβούλων του Βελιγραδίου» (που αυτοί στη συνέχεια εκλέγουν τον δήμαρχο).
Το δίλημμα
Η Σερβία είναι στον προθάλαμο των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για περισσότερα από 10 χρόνια. Προσπαθεί να γίνει μέλος της ΕΕ χωρίς να είναι μέλος του ΝΑΤΟ και αυτό μάλλον στην περίπτωσή της είναι αδύνατον. Σε μία περίοδο πολεμικής προσπάθειας των ΗΠΑ να επεκταθεί μέσω της Ουκρανίας και του ΝΑΤΟ στα σύνορα της Ρωσίας, όταν κατ’ εξοχήν και ιστορικά ουδέτερες χώρες, όπως η Σουηδία και η Φινλανδία, εντάσσονται στο ΝΑΤΟ, τα περιθώρια για ουδετερότητα και ανεξαρτησία της Σερβίας στενεύουν ασφυκτικά. Είναι ορατός ο κίνδυνος της αντιπολίτευσης να αγωνιστεί για δημοκρατία και δικαιώματα και να βρεθεί στην αγκαλιά του ΝΑΤΟ. Πολλές από τις παράτυπες συμμετοχές σε εκλογικά τμήματα είναι πραγματικές, τις έχει παραδεχτεί και η κυβέρνηση, που όμως υποστηρίζει ότι είναι περιορισμένες.
Εμείς ας κρατήσουμε για επίλογο σ’ αυτήν την περίπλοκη πολιτική πραγματικότητα τα λόγια της σέρβας σκηνοθέτριας Μάρτα Ποπίβοντα, που ζει στο Βερολίνο και παρουσίασε την εξαιρετική ταινία–ντοκιμαντέρ για την μεταπολεμική ιστορία της Γιουγκοσλαβίας στο 63ο φεστιβάλ κινηματογράφου Θεσσαλονίκης (τίτλος της ταινίας «Στους γονείς μας»): «Είχαμε μπλέξει και πιστεύαμε ότι φέρναμε τη δημοκρατία και τα δικαιώματα, ενώ φέρναμε τον καπιταλισμό (όταν γκρεμίζαμε την Γιουγκοσλαβία)».