“Να τα πούμε;” Και τα είπαν! Σε δρόμους, πλατείες, αεροδρόμια, σταθμούς και υπαίθριες αγορές. Άνδρες και γυναίκες, σε αυτοσχέδιες χορωδίες, τραγούδησαν μελωδίες από αγαπημένα κάλαντα και χριστουγεννιάτικα τραγούδια. Μόνο που φέτος,οι στίχοι ήταν αλλιώς. Αντί για λευκά Χριστούγεννα, οι καλαντιστές ονειρεύονται εκεχειρία, αντί για θαλπωρή και δώρα, ελεύθερη Παλαιστίνη.
Η πρωτοβουλία “Κάλαντα για την εκεχειρία” ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και γρήγορα πέρασε στην Ευρώπη, τον Καναδά, την Αυστραλία. Μέσω μουσικών κωδίκων που όλοι αναγνωρίζουν, το μήνυμα για ειρήνη- ελευθερία -δικαιοσύνη γίνεται αβίαστα οικείο και επομένως αίτημα κοινό. Έτσι, το δράμα της Γάζας δε θάφτηκε κάτω από τις εορταστικές προετοιμασίες και κάποιοι πιο αποφασιστικοί, όπως οι κάτοικοι του Άμστερνταμ, πρόσθεσαν στην παρουσία τους πικέτες με ονόματα παιδιών που σκοτώθηκαν στους βομβαρδισμούς, ενώ καλούσαν -με προηχογραφημένα μηνύματα -τους επισκέπτες των εμπορικών κέντρων σε μποϊκοτάζ προϊόντων όσων εταιριών υποστηρίζουν την ισραηλινή κυβερνητική πολιτική, πληροφορώντας για την κατάσταση στη Γάζα.
Λίγες μέρες νωρίτερα, στην Ουάσιγκτον,η γνωστή στο παγκόσμιο χωριό από το ρόλο της στο “Sex and the City” ηθοποιός Σύνθια Νίξον, μέλος της οργάνωσης “ Καλλιτέχνες υπέρ της εκεχειρίας,”ξεκινούσε απεργία πείνας μπροστά στο Καπιτώλιο, ενώ πολλοί άλλοι ακόμα υπέγραφαν ανοιχτή επιστολή προς τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ζητώντας συγκεκριμένες ειρηνευτικές πρωτοβουλίες.Μετά τον εξαιρετικά δυναμικό συνδικαλιστικό αγώνα τους, οι καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν τη δημοφιλία τους ως μοχλό πίεσης υπέρ της αλλαγής της αμερικανικής πολιτικής στον πόλεμο στη Γάζα, χωρίς να πτοηθούν από τη γνωριμία με τα κρατητήρια. Η Σούζαν Σαράντον και η αειθαλής Τζέην Φόντα, βετεράνος του είδους, ήταν ανάμεσα σε αυτούς που γεύτηκαν την αστυνομική αβρότητα.
Το κονσέρτο της μη ανοχής...
Η αβάσταχτη αδικία κονιορτοποιεί στερεότυπα. Όταν στη γενική δοκιμή του χριστουγεννιάτικου κονσέρτου, μουσικοί της Σκάλας του Μιλάνου κρέμασαν από τα θεωρεία ένα πανό κατά των βομβαρδισμών, μια παλαιστινιακή σημαία και τη σημαία του διεθνούς κινήματος ειρήνης, το πλέον εμβληματικό λυρικό θέατρο του κόσμου ξαναβρήκε τη νεότητα του, τότε που οι πρεμιέρες των έργων του Βέρντι εξελίσσονταν σε διαδηλώσεις κατά της Αυστροουγγρικής κατοχής και υπέρ των γαριβαλδινών επαναστατών.Μόνο που τώρα, το μήνυμα ήταν για την Παλαιστίνη,την Ουκρανία, το Κογκό,το Τσαντ, την Αιθιοπία. Για τα θέατρα των μαζικών ανθρωποθυσιών, είτε βρίσκονται κάτω από τους προβολείς της τηλεοπτικής κάλυψης είτε όχι. Το χειροκρότημα και ο ενθουσιασμός των θεατών αυτής της τζενεράλε θύμισε πως το λυρικό θέατρο είναι πολύ περισσότερα από καλοντυμένους θεατές, βλοσυρούς μαέστρους και καπριτσιόζες πριμαντόνες.Και πως η Τέχνη ζει συνομιλώντας με την εποχή της.
...και οι παύσεις της κοινής οδύνης
Αλληλεγγύη μέσω της μουσικής – αλληλεγγύη μέσω της έλλειψης της. Χωρίς μουσική, φώτα, στολίδια.Χωρίς γιορτή. Στη Βηθλεέμ δε γιορτάστηκαν φέτος Χριστούγεννα. Η πόλη πενθούσε τους χιλιάδες νεκρούς. Μόνο μία μικρή πομπή, οπου παιδιά κρατούσαν πλακάτ ως έκκληση για ειρήνη και ελευθερία και μια ετοιμόρροπη φάτνη, βομβαρδισμένο λίκνο του νεογέννητου.
Ούτε η Ναζαρέτ γιόρτασε Χριστούγεννα. Τη μέρα θύμιζαν μόνο οι προσευχές των πιστών, όπως ακριβώς και στη γειτονική Συρία που φημίζεται για τους εντυπωσιακούς στολισμούς και τη λαμπρότητα των εορτασμών. Καθολικοί, Ελληνορθόδοξοι , Σύριοι ορθόδοξοι και Μελκίτες ιερωμένοι απέφυγαν οτιδήποτε θα μπορούσε να έρθει σε αντίθεση με την οδύνη των διπλανών τους.Ακόμα και στο Ιράκ, παρά τη διήμερη αργία που η κυβέρνηση παραχώρησε στους χριστιανούς πολίτες της, οι πιστοί περιορίστηκαν σε πολύ διακριτικούς τρόπους για να τιμήσουν την ημέρα. Σεβασμός και συμμετοχή στο αλλότριον πένθος. Κομμάτι αναπόσπαστο της συμβολής στην εξάλειψη των αιτίων που το προκαλούν.
Στην άλλη όχθη, η αλληλεγγύη έχει φωνή ηχηρή. Είναι αυτή των Εβραίων που πλαισιώνουν την πρωτοβουλία “ Όχι στο όνομα μου”,ανάμεσα τους επιζώντες ή απόγονοι επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Στόχος τους η απονομιμοποίηση της πολιτικής Νετανιάχου και η εδραίωση της αντίληψης πως η καταδίκη του καθεστώτος αυτού δεν αποτελεί πράξη αντισημιτισμού. Φωνή οργισμένη κι αυτή των χιλιάδων διαδηλωτών που ζητούν την παραίτηση του ισραηλινού πρωθυπουργού με συνθήματα έξω από το σπίτι του στην Ιερουσαλήμ και των 18 χρονων αγοριών και κοριτσιών που αρνούνται να καταταγούν και να συμμετάσχουν στη σφαγή, προτιμώντας την αναπόφευκτη φυλάκιση.
Συμπερίληψη όπως βιωσιμότητα
Αλληλεγγύη στα θύματα θα πει αλληλεγγύη στους πρόσφυγες και τους κοινωνικά ευάλωτους.Την ώρα που η Ευρώπη δείχνει το χειρότερο θεσμικό της πρόσωπο- παρά τη σθεναρή στάση μη συναίνεσης στη νέα Συμφωνία για τη Μετανάστευση και το Άσυλο και μη συνεργασίας στην εφαρμογή του που κράτησε η ευρωομάδα της Αριστεράς, με το συμπρόεδρο της Μάρτιν Σίρντεβαν να χαρακτηρίζει το προσχέδιο του κειμένου “αηδιαστική έλλειψη ανθρωπιάς”- το Ταμείο Στήριξης της Αλληλεγγύης μέσω του Πολιτισμού διευρύνει ακόμα περισσότερο την παρέμβαση του. Στόχος του η στήριξη των θυμάτων της κλιματικής κρίσης, των πολεμικών συγκρούσεων,της πανδημίας, της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού, μέσω της διατήρησης της πολιτιστικής κληρονομιάς τους αλλά και της αλλαγής της καθημερινότητας τους προς ένα νέο υπόδειγμα συλλογικής ανάπτυξης. Οι δεσμοί αλληλεγγύης εμπεριέχουν την ενίσχυση καλλιτεχνών, τη συμπεριληπτικότητα μέσω καλλιτεχνικών κοινοτήτων, οργανισμών και ανάλογων υποδομών αλλά και τη στήριξη πρωτοβουλιών κοινωνικής συνεργασίας και οικολογικής βιωσιμότητας.
Θύλακες αλληλεγγύης παραμένουν τα αυτοδιοικητικά δίκτυα υποδοχής προσφύγων και μεταναστών, απορρίπτοντας εμπράκτως την ποινικοποίηση του καλού προς όφελος της κοινοτοπίας της βαρβαρότητας.Κοινότητες ανοιχτές στην υποδοχή, τη στέγαση, τη συμπερίληψη αιτούντων άσυλο και μεταναστών, με σπουδαιότερες αυτές στη Γαλλία,την Ιταλία, τη Βρετανία,αλληλοστηρίζονται και επιμένουν με την πολυσχιδή τους δράση και τις αντιρατσιστικές κατά της ξενοφοβίας καμπάνιες τους, να αψηφούν νομικά και διοικητικά εμπόδια και θεσμικές επιταγές των κεντρικών κυβερνήσεων. Η ποινή 13χρονης φυλάκισης στον πρώην Δήμρχο του Ριάτσε, Μίμο Λουκάνο, με την κατηγορία ότι υποβοήθησε μετανάστες να εισέλθουν παράνομα στην Ιταλία, δε φαίνεται να αναχαιτίζει την προσπάθεια τους.
Η πρώτη μεγάλη συνάντηση της νέας χρονιάς έχει προγραμματιστεί για τις 15 με 19 Φεβρουαρίου. Τόπος της, το Νεπάλ,μια χώρα πολυπολιτισμική που απειλείται από την κλιματική κρίση, τον επεκτατισμό της Κίνας, τις βλέψεις της Ινδίας, φέροντας πολλές από τις πληγές του αιώνα μας. Εκεί, οι ελπίδες διαλόγου και πρωτοβουλιών για το μέλλον του πλανήτη και των ανθρώπινων κοινωνιών είναι σαφώς περισσότερες από αυτές της συνάντησης που έγινε στο Ντουμπάι υπό την ευλογία των ενεργειακών λόμπυ.Αν κάτι υπήρξε αυθεντικό, αυτό ήταν το τραγούδι της Σέλια Χακριαμπά, μιας από τους 5 αυτόχθονες νομοθέτες της Βουλής της Βραζιλίας και των άλλων μελών της Εθνικής Ένωσης Αυτοχθόνων Γυναικών,η μουσική των νεαρών Κενυατών και ο ψαλμός προς τον ωκεανό των Νεοζηλανδών αυτοχθόνων. Λίγες μόλις μέρες πριν βρεθεί στο Ντουμπάι,ο ένας από αυτούς πυροβολήθηκε λόγω της δράσης του για τη διάσωση του θαλάσσιου οικοσυστήματος στην περιοχή του. Οι νωπές πληγές του έδωσαν μεγαλύτερη δύναμη στη φωνή του.
Εικοσιένα χρόνια μετά το Πρώτο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας,η πίστη πως ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός μοιάζει μονόδρομος, εν μέσω ερειπίων..Ας είναι λοιπόν η νέα χρονιά οδοδείκτης προς αυτό τον άλλο κόσμο. Κι ας την περπατήσουμε με την αποφασιστικότητα των ονειροπόλων.