Τα Κοινωνικά Παντοπωλεία και συσσίτια των δήμων δημιουργήθηκαν κατά τη μνημονιακή περίοδο σε μία προσπάθεια αντιμετώπισης της επισιτιστικής κρίσης για σημαντικά τμήματα του πληθυσμού. Είχαν, άλλωστε, αναληφθεί και αντίστοιχες πρωτοβουλίες αλληλεγγύης από φορείς της κοινωνίας των πολιτών κατά την ίδια περίοδο. Περιλάμβαναν, μέσω ευρωπαϊκών πόρων, τη χρηματοδότηση του αναγκαίου προσωπικού για τη λειτουργία τους, ενώ για την αντιμετώπιση των υπόλοιπων λειτουργικών δαπανών προβλεπόταν επιπλέον χρηματοδότηση αντίστοιχη με το 20% και αργότερα το 30% του μισθολογικού κόστους. Λόγω ακριβώς του περιορισμένου χρηματικού ποσού για την προμήθεια των αναγκαίων αγαθών η όλη λειτουργία τους στηριζόταν στις δωρεές από πολίτες και επιχειρήσεις ή εφόσον υπήρχε η οικονομική δυνατότητα στην αγορά αγαθών, μέσω του δημοτικού προϋπολογισμού από τον κάθε δήμο. Έτσι, οι συγκεκριμένες δομές λειτούργησαν και λειτουργούν ακόμα και σήμερα με διαφορετικό τρόπο ανά δήμο, τόσο όσον αφορά τον αριθμό των πολιτών που εξυπηρετούν, τη συχνότητα παροχής των αγαθών, αλλά και το είδος των αγαθών που παρέχουν, καθώς οι ανάγκες εκτείνονται εκτός από τα βασικά είδη διατροφής σε είδη καθαριότητας και υγιεινής, ένδυσης κλπ.
Στον δήμο Χαλανδρίου το Κοινωνικό Παντοπωλείο και το συσσίτιο άρχισε να λειτουργεί το Μάρτιο του 2013, αρχικά με 124 άτομα, ενώ με τη σταδιακή αύξηση σήμερα εξυπηρετούνται 529 νοικοκυριά, αποτελούμενα από 1.151 άτομα. Συσσίτιο δίνεται καθημερινά σε 31 νοικοκυριά, αποτελούμενα από 53 άτομα. Ο αριθμός των οικογενειών που εξυπηρετούνται κατά τη διάρκεια του έτους δεν είναι σταθερός, καθώς ανά τακτά χρονικά διαστήματα εξετάζεται η συνέχιση ή μη των ήδη εγκεκριμένων αιτήσεων, αλλά και η αποδοχή ή απόρριψη νέων.
Προκειμένου να υπάρχει διαφάνεια στα κριτήρια ένταξης, έχει υιοθετηθεί η μοριοδότηση με βάση τα οικονομικά δεδομένα, την αναπηρία μέλους της οικογένειας, την ύπαρξη ενοικίου, τα πιθανά χρέη, τη μονογονεϊκότητα και τον αριθμό των μελών της οικογένειας, ενώ αίτημα για ένταξη στις δομές μπορούν να κάνουν οικογένειες με εισόδημα έως 12.000 ευρώ, που όμως λόγω των προαναφερόμενων κριτηρίων αντιμετωπίζουν πρόβλημα διαβίωσης. Η ένταξη αποφασίζεται από επιτροπή κατόπιν εισήγησης των κοινωνικών λειτουργών, ενώ στην επιτροπή συμμετέχουν ισότιμα εκπρόσωποι όλων των παρατάξεων που συμμετέχουν στο δημοτικό συμβούλιο.
Διανέμονται σε μηνιαία βάση τυποποιημένα και κατά περίπτωση νωπά τρόφιμα, είδη ατομικής υγιεινής και καθαριότητας και είδη καθημερινής χρήσης (ρούχα, παπούτσια, βιβλία κλπ). Στο συσσίτιο διατίθεται μαγειρεμένο γεύμα μία φορά την ημέρα. Η παρασκευή των γευμάτων γίνεται στις εγκαταστάσεις των Παιδικών Σταθμών του δήμου Χαλανδρίου και η διανομή στον χώρο του Κοινωνικού Παντοπωλείου ή κατ’ οίκον σε εμποδιζόμενα άτομα. Ενδεικτικά, το 2022 το κοινωνικό παντοπωλείο δέχτηκε πάνω από 6.000 επισκέψεις, ενώ το συσσίτιο μοίρασε περισσότερα από 27.400 γεύματα.
Καθοριστική είναι η συμβολή του δήμου στην εξασφάλιση του βασικού πακέτου τροφίμων που διανέμεται δωρεάν, καθώς κατά την περίοδο 2015-2023 δαπανήθηκε ποσό ύψους 1.448.000 ευρώ για αγορά τροφίμων, καθαριστικών και ειδών υγιεινής.
Παράλληλα, σημαντική πηγή αποτελούν και οι χορηγίες. Με βάση τα απολογιστικά στοιχεία του 2022, από 32 τοπικές επιχειρήσεις, 33 υπερτοπικές επιχειρήσεις και δράσεις αλληλεγγύης τοπικών φορέων, αλλά και του δήμου, χορηγήθηκαν είδη συνολικού βάρους 16 τόνων, 15 τόνων και 10 τόνων αντίστοιχα. Η αξία των ειδών αυτών μπορεί να υπολογιστεί προσεγγιστικά σε περισσότερα από 160.000 ευρώ μόνο για ένα χρόνο.
Το Χαλάνδρι αποτελεί ένα μεσοαστικό προάστειο του Βόρειου Τομέα της Αττικής, σχετικά υψηλών εισοδημάτων, τουλάχιστον πριν από τη μνημονιακή περίοδο. Παρόλα αυτά, από τα εξυπηρετούμενα άτομα το 83% περίπου είναι έλληνες υπήκοοι, γεγονός που αποδεικνύει ότι παρά την όποια βελτίωση στα οικονομικά στοιχεία ένα τμήμα του πληθυσμού παραμένει πτωχοποιημένο πολύ περισσότερο, καθώς τα αιτήματα για ένταξη έχουν αυξηθεί το τελευταίο διάστημα. Το 20% περίπου των νοικοκυριών αποτελείται από μοναχικά άτομα, συχνά ηλικιωμένοι χωρίς προστατευτικό περιβάλλον ή άτομα με προβλήματα υγείας, που παρά την όποια στήριξη από τον δήμο επιβαρύνονται λόγω απουσίας άλλων κρατικών δομών υποστήριξης ή των προβλημάτων που παρουσιάζονται στον τομέα της δημόσιας υγείας.
Το 28% των εξυπηρετούμενων μελών στα νοικοκυριά είναι ανήλικοι –σχεδόν ένας στους τρείς εξυπηρετούμενους– ποσοστό ιδιαίτερα υψηλό, καθώς χρειάζονται ένα ευρύτερο σύνολο παρεχόμενων υπηρεσιών που αδυνατεί να τους προσφέρει η οικογένεια, πολύ περισσότερο όταν ένα ποσοστό 21% των ατόμων που εξυπηρετούνται δεν έχουν καν ασφάλιση. Η παροχή ιατρικών υπηρεσιών από το δημοτικό ιατρείο, η λειτουργία Κοινωνικού Φαρμακείου, η συνεργασία με παιδοοδοντίατρο για δωρεάν παροχή υπηρεσιών ή με φροντιστήριο ξένων γλωσσών για δωρεάν φοίτηση ελάχιστα αντιμετωπίζουν τις υπάρχουσες ανάγκες.
Η περιγραφή των παρεχόμενων υπηρεσιών ενός δήμου προς όσους έχουν ανάγκη δεν αναιρεί το γεγονός ότι αντίστοιχες δομές πρέπει να πάψουν να υπάρχουν, αφού θα έχει εκλείψει ο λόγος ύπαρξής τους. Άλλωστε, αποτελεί δικαίωμα όλων να έχουν ισότιμη πρόσβαση σε αγαθά και υπηρεσίες που θα τους εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης. Μέχρι τότε, αυτές οι μικρές δράσεις στήριξης και αλληλεγγύης, συμβάλλουν ώστε κανείς συνάνθρωπός μας να μην είναι μόνος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει.