Μουσικές προτάσεις

Καβαλλερία ρουστικάνα και Παλιάτσοι

Με μια νέα φιλόδοξη παραγωγή του πιο διάσημου οπερατικού δίπτυχου εγκαινιάζει το 2024 η Εθνική Λυρική Σκηνή. Η Καβαλερία ρουστικάνα του Μασκάνι και οι Παλιάτσοι του Λεονκαβάλο σε μουσική διεύθυνση Αντονέλο Αλεμάντι και σκηνοθεσία Νίκου Καραθάνου. Τα δύο αυτά κορυφαία δείγματα του κινήματος που έμεινε γνωστό ως «βερισμός» (από την ιταλική λέξη vero που σημαίνει αληθινός) και το οποίο εκφράζει τον ρεαλισμό στην ιταλική όπερα, αποτελούν έως και σήμερα το δημοφιλέστερο δίπτυχο σε ολόκληρη την ιστορία της όπερας.

Η Καβαλερία ρουστικάνα κέρδισε το 1890 τον διαγωνισμό για μονόπρακτες όπερες του ιταλού εκδότη Εντοάρντο Σοντσόνιο, ο οποίος αναζητούσε ταλέντα στη νέα γενιά ιταλών συνθετών. Δύο χρόνια αργότερα παρουσιάστηκαν στο Μιλάνο οι Παλιάτσοι, όπερα σε δύο πράξεις με πρόλογο, υπό τη μουσική διεύθυνση του Αρτούρο Τοσκανίνι, και σημείωσαν τεράστια επιτυχία. Η άρια «Γέλα, παλιάτσο» έγινε παγκοσμίως διάσημη χάρη στον θρυλικό ιταλό τενόρο Ενρίκο Καρούζο και

μέχρι σήμερα παραμένει συνώνυμη ολόκληρης της λυρικής τέχνης. Παίρνοντας αποστάσεις από τα πάθη και τα υψηλόφρονα ιδανικά των λυρικών έργων του ρομαντισμού, οι δύο αυτές όπερες εξιστορούν τα πάθη ταπεινών, λαϊκών ανθρώπων του ιταλικού Νότου. Η γεμάτη πάθος μουσική τους ενδυναμώνει το δράμα και δημιουργεί έντονες συγκινήσεις, οι οποίες τους χάρισαν την

αθανασία: από την πρώτη μέρα παρουσίασής τους, τα δύο έργα παραμένουν σταθερά στον πυρήνα των λυρικών θεάτρων όλου του κόσμου.

Ο Καραθάνος σημειώνει για τα δύο έργα: «Ποτέ τόσο αίμα δεν πήρε τόσο χειροκρότημα. Ποτέ τέτοιο έγκλημα δεν γέννησε τέτοια μουσική – δεν ήταν μόνο ο θρυλικός Καρούζο, ο Κόπολα και ο Νονός του, ο Σκορσέζε και η μαφία ολόκληρη που δεν κατάφεραν να ξεφύγουν απ’ αυτή τη μουσική… Δεν κατάφερε να ξεφύγει κανένας μας! Μπήκε μες στις κουζίνες μας αποθεώνοντας τα

μεσημέρια μας, μας κυνήγησε τ’ απογεύματα τότε που νέοι βγαίναμε πλυμένοι και καθαροί με τη χωρίστρα στη μέση και μας λέρωνε όλο το βράδυ. Καμιά μάνα, κανένας γκόμενος δεν μπόρεσε ν’αντισταθεί να σιγοτραγουδήσει ή καλύτερα να φωνάξει δυνατά άριες από την Καβαλερία ρουστικάνα και τους Παλιάτσους, την ώρα που μαγείρευε, την ώρα που φλέρταρε άγρια. Κανείς

άνθρωπος φτωχός, ψηλός, χοντρός, βαθύς, ρηχός, πλούσιος δεν μπόρεσε ν’ αντισταθεί στην ιδέα ότι τραγουδάει το “Vesti la giubba”. Τέτοιες στιγμές δεν βλέπει το κοινό μια παράσταση. Ματώνουν τα νιάτα μας».

Τα σκηνικά και τα κοστούμια υπογράφει ο διεθνώς αναγνωρισμένος βρετανός σκηνογράφος και ενδυματολόγος Λέσλι Τράβερς. Τη μουσική δραματουργία υπογράφει ο Άγγελος Τριανταφύλλου, τη χορογραφία η Αμάλια Μπένετ και τους φωτισμούς ο Μπεν Πίκερσγκιλ.

Στη διανομή των δύο έργων, το κοινό θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει κορυφαίους λυρικούς πρωταγωνιστές διεθνούς ακτινοβολίας. Ο κορυφαίος Έλληνας βαρύτονος Δημήτρης Πλατανιάς θα ερμηνεύσει τον Άλφιο στην Καβαλερία και τον Τόνιο στους Παλιάτσους, ρόλους που έχει ερμηνεύσει με τεράστια επιτυχία και διθυραμβικές κριτικές. Στην πρώτη του συνεργασία με την Εθνική Λυρική Σκηνή, ο διεθνώς καταξιωμένος τενόρος Αρσέν Σογκομονιάν θα κάνει το ντεμπούτο του στον ρόλο του Τουρίντου στην Καβαλερία, ενώ επίσης θα ερμηνεύσει τον Κάνιο στους Παλιάτσους. Στον ρόλο της Σαντούτσας στην Καβαλερία θα κάνει το πολυαναμενόμενο ντεμπούτο της μια από τις σπουδαιότερες μεσοφώνους της γενιάς της, η Εκατερίνα Γκουμπάνοβα. Τον ρόλο της Νέντας στους Παλιάτσους θα ερμηνεύσει η διακεκριμένη υψίφωνος της ΕΛΣ Τσέλια Κοστέα. O διακεκριμένος βαρύτονος της ΕΛΣ Διονύσης Σούρμπης θα ερμηνεύσει τον ρόλο του Σίλβιο στους Παλιάτσους. Μαζί τους διακεκριμένοι και νεότεροι έλληνες μονωδοί όπως οι Τζούλια Σουγλάκου, Διαμάντη Κριτσωτάκη, Γιάννης Καλύβας κ.ά.

Τη Χορωδία της ΕΛΣ διευθύνει ο Αγαθάγγελος Γεωργακάτος και την Παιδική Χορωδία της ΕΛΣ η Κωνσταντίνα Πιτσιάκου.

Στις 25, 28 Ιανουαρίου και 1, 4, 8, 11 Φεβρουαρίου, στις 7.30μμ (Κυριακή: 6.30μμ), στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος Εθνικής Λυρικής Σκηνής – ΚΠΙΣΝ.

«Περσεφόνη»

Η «Περσεφόνη», σε μουσική σύνθεση του Δημήτρη Μαραγκόπουλου και σύλληψη, λιμπρέτο και σκηνοθεσία της Έλλης Παπακωνσταντίνου, ανεβαίνει σε παγκόσμια πρεμιέρα στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Το έργο εξερευνά τα σύνορα ανάμεσα στη σύγχρονη όπερα και στο θέατρο, προτείνοντας στο κοινό μια ποιητική αφήγηση που εξελίσσεται σε ένα εικαστικό περιβάλλον, στο οποίο το ζωντανό βίντεο και η όπερα αλληλεπιδρούν και εμπλουτίζονται συναρπαστικά σε αυτό που η σκηνοθέτρια αποκαλεί cinematic opera. Τους ρόλους ερμηνεύουν η Σαβίνα Γιαννάτου, ο Αλκιβιάδης Κωνσταντόπουλος, η Άννα-Αναστασία Σμέρου και ο Ίλια Αλγκάιερ. Τη μουσική διεύθυνση έχει αναλάβει ο Δημήτρης Κτιστάκης. Η παράσταση διερευνά την αέναη, μυστική σχέση ζωής και θανάτου. Αντλεί έμπνευση από τον κόσμο της αρχαίας ελληνικής φιλοσοφίας και της μυθολογίας, παραμένοντας παράλληλα αγκιστρωμένη στο σήμερα. Η Περσεφόνη, η Δήμητρα, ο Πλούτωνας και ο Ερμής μας οδηγούν στα σταυροδρόμια αρχαίων μύθων, ψυχανάλυσης, οικολογίας και φεμινισμού. Φωνές του κόσμου από την Ινδία, τη Μογγολία, το Θιβέτ, το Μπαλί και τη Μεσόγειο διαπλέκονται με τις φωνές λυρικών τραγουδιστών και χορωδών, αλλά και με απόκοσμους, συγκινησιακά φορτισμένους ηλεκτρονικούς και οργανικούς ήχους. Μια «άλλη» εξιστόρηση της ζωής, με σημείο εκκίνησης την αρπαγή της Κόρης, και τον θάνατο όχι ως πεδίο αποκλεισμού, αλλά ως χώρο αλληλεπίδρασης με την επίγεια ζωή.

Την Πέμπτη 1 Φεβρουαρίου, στις 9μμ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, Αίθουσα Αλεξάνδρα Τριάντη.

Η παράσταση θα παρουσιαστεί επίσης στις 24 και 25 Φεβρουαρίου στην αίθουσα τέχνης Σινέ Ελευσίς (Ελευθερίου Βενιζέλου 45, Ελευσίνα).

Φοίβος Δεληβοριάς

Ο Φοίβος Δεληβοριάς με απαράμιλλο χιούμορ και έμπνευση μας εκπλήσσει κάθε φορά ευχάριστα γιατί δημιουργεί σπουδαίες μουσικές παραστάσεις. Αυτή τη φορά θα μας θυμίσει τις καλύτερες στιγμές από το δισκογραφικό του παρελθόν . Θα ξεφυλλίσει για πρώτη φορά τα προσωπικά του άλμπουμ που κυκλοφόρησε, με απόλυτη χρονολογική σειρά: Η «Παρέλαση» του 1989, «Η ζωή μόνο έτσι είναι ωραία» του 1995, το «Χάλια» του 1998, ο «Καθρέφτης» του 2003,

το «Έξω» του 2007, ο «Αόρατος άνθρωπος» του 2011, η «Καλλιθέα» του 2015 και το «ΑΝΙΜΕ» του 2022. Ανθολογούνται, ξανα-ενορχηστρώνονται και αποτιμώνται από τον ίδιο,

σε μια μουσικοποιητική αφήγηση που έφτιαξε με τους συνεργάτες του.

Αναμνήσεις, ασήμαντες ιστορίες, γελοία παραλειπόμενα, αυτοσχεδιασμοί –

και μια εικόνα της Ελλάδας που του έτυχε. Λεύκωμα; Biopic; Εναλλακτικό remake του «Τρελοπενηντάρη»; «Να θυμούνται οι παλιοί και να μαθαίνουν οι νεότεροι»; Τίποτα απ’ αυτά, προς Θεού. Ένας απλός αγώνας κατς με τον χρόνο, με τους φίλους και τους έρωτες, με τις εξουσίες και τις ανασφάλειες, με τους δασκάλους και τη φαμίλια, με το στρατό

και την τηλεόραση, με τα hits και τις αποτυχίες.

Με την συνδρομή του καλύτερου γκρουπ στο Βόρειο Ημισφαίριο των τελευταίων δεκαετιών: Σωτήρης Ντούβας – τύμπανα, Κωστής Χριστοδούλου – πλήκτρα, Κώστας Παντέλης - κιθάρες

Yoel Soto – μπάσο, Χρήστος Λαϊνάς- κιθάρες, synth.

Από το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου για λίγες παραστάσεις, στις 10.30μμ, στο Κύτταρο (Ηπείρου 48 & Αχαρνών, τηλ. 210 8224134 / 6977 641373).

Γιώργης Χριστοδούλου

O Γιώργης Χριστοδούλου και οι συνεργάτες του παρουσιάζουν την πρωτότυπη παράσταση για μικρούς και μεγάλους με τα πιο όμορφα παιδικά τραγούδια για ζώα που έχουν γραφτεί ποτέ στην ελληνική γλώσσα. Η σκηνή του ελληνικού παιδικού τραγουδιού αποτελεί ένα παγκόσμιο φαινόμενο: από την εποχή της θρυλικής Λιλιπούπολης μέχρι σήμερα, έχουν γραφτεί αμέτρητα παιδικά τραγούδια στα ελληνικά και η συμμετοχή γνωστών αγαπημένων φωνών στους παιδικούς δίσκους με τέτοια συχνότητα αποτελεί μια παγκόσμια πρωτοτυπία.

Στην παράσταση «Ζωολογικός ήχος» ο Γιώργης παραδίδει μαθήματα «ζωολογίας» με τη βοήθεια, φυσικά, του κοινού. Αινίγματα και ιστορίες και... η Γαλέρα και η Γοργόνα, η Τσίχλα, οι Δεινόσαυροι, το Ελεφαντάκι, τα Δέκα Καβουράκια, το Πάντα, η Χελώνα και πολλά άλλα τραγούδια...

Γιώργης Χριστοδούλου φωνή, ukulele. Μαζί του οι εξαιρετικοί μουσικοί: Alfred Ruci – φλάουτο, κιθάρα και Αλέξανδρος Αβδελιώδης – πιάνο, ρούχα και σκηνικά props, Βασίλης Μπαρμπαρίγος.

Κάθε Σάββατο και Κυριακή, στις 12μ, στο Θέατρο Μικρός Κεραμεικός (Ευμολπιδών 13, τηλ. 210 3454831). Για παιδιά 3 - 8 ετών.