Μαργκερίτ Οντού «Marie-Claire», μετάφραση: Μαρία Γυπαράκη, εκδόσεις Librofilo & Co., 2023
Όταν φτάνει στα χέρια του Οκτάβ Μιρμπό το χειρόγραφο του Μαρί-Κλαιρ, γραμμένο από την άγνωστη Μαργκερίτ Οντού, εκείνος ενθουσιάζεται με αυτό που διαβάζει και φροντίζει να εκδοθεί. Πράγματι, το βιβλίο εκδίδεται, αποσπάει το Βραβείο Femina και σύντομα οι πωλήσεις του ξεπερνούν τις 100.000 αντίτυπα.
Βρισκόμαστε στα 1910 και η άγνωστη συγγραφέας είναι περίπου 45 χρονών, δουλεύει ράφτρα στο Μονπαρνάς και τις νύχτες κάθεται και γράφει.
Το «Μαρί-Κλαιρ» είναι αυτοβιογραφικό βιβλίο: σε αυτό η Οντού αφηγείται τα πρώτα χρόνια της ζωής της. Μιλάει για τον θάνατο της μητέρας της, όταν εκείνη ήταν τριών ετών, για τη ζωή στο ορφανοτροφείο, εκείνο το «μεγάλο σπίτι, που ήταν γεμάτο μικρά κοριτσάκια», για το πώς στα δεκατρία της το ορφανοτροφείο την έδωσε σε μια φάρμα για να δουλέψει εκεί («θα γίνετε τσοπανοπούλα, δεσποινίς!»), για τους ανθρώπους που γνώρισε και τις καταστάσεις που έζησε, για την κρίσιμη απόφασή της, σε ηλικία περίπου 17 χρονών, να πάει να ζήσει στο Παρίσι. Και βεβαίως μιλάει για την ανακάλυψη της ανάγνωσης και των βιβλίων, που γίνονται το μεγάλο πάθος της: «το μόνο που ήθελα ήταν να μείνω μόνη μου για να τελειώσω το βιβλίο», λέει κάπου, «μάζευα ό,τι κομμάτι χαρτί έβρισκα μπροστά μου», λέει αλλού.
Αυτά τα χρόνια της αφηγείται, λοιπόν, η Οντού, γράφοντας ένα κείμενο λιτό που αποφεύγει τις υπερβολές και διακρίνεται για την οικονομία του. «Δεν είναι αξιοθαύμαστο που μια εργάτρια, άσχετη με το γράψιμο, ξαναβρίσκει, ή μάλλον επινοεί η ίδια τις μεγάλες αρετές της λιτότητας, της αισθητικής και της υπαινικτικότητας της αφήγησης;», σχολιάζει ο Οκτάβ Μιρμπό στον πρόλογο που έγραψε τότε και τον οποίο μπορούμε να διαβάσουμε και σε αυτή την έκδοση του βιβλίου.
Έχοντας ζωή πάνω από έναν αιώνα, το «Μαρί-Κλαιρ» είχε και (μπορεί να) έχει πολλαπλές και ποικίλες αναγνώσεις. Έτσι, παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πώς «η “παλαιική” Marie-Claire εισάγεται στο σύγχρονο πεδίο της φεμινιστικής κριτικής», όπως γράφει η Μαρίνα Μαροπούλου στο επίμετρό της με τίτλο «Marie-Claire. Οι όροι μιας φεμινιστικής επανανάγνωσής της».