«Η μελοποίηση, είναι μια αυθαίρετη πράξη, όπως άλλωστε όλες οι δημιουργικές δραστηριότητες του ανθρώπου. Ο αρχιτέκτων-μουσικός επεμβαίνει σ’ ένα κτίσμα που δεν του ανήκει, συχνά μάλιστα χωρίς την άδεια του ιδιοκτήτη. Ζητά όμως κανείς την άδεια για να ερωτευθεί; Ο αληθινός μουσικός ερωτεύεται το ποίημα με το οποίο θέλει να συμβιώσει ‒ γι’ αυτό ίσως μπορούμε να τον συγχωρέσουμε, ακόμη κι όταν το “βασανίζει”».
Μια μακρά μουσική καριέρα με σημαντικές συναντήσεις και σταθμούς, ένα πλούσιο συνθετικό έργο που καλύπτει σχεδόν όλα τα είδη της σύγχρονης μουσικής εργογραφίας, πολλές τιμητικές διακρίσεις, βραβεία αλλά και θητείες ως διευθυντή καλλιτεχνικών οργανισμών είναι αυτά που εν ολίγοις χαρακτηρίζουν την πορεία του Γιώργου Κουρουπού. Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών παρουσιάζει, τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, ένα διπλό αφιέρωμα στον Γιώργο Κουρουπό εστιάζοντας στη μεγάλη κατάθεση του συνθέτη στη μελοποιημένη ποίηση. Θα ακουστούν εκατό και παραπάνω τραγούδια, ένα corpus εντυπωσιακό σε όγκο και βαρύτητα, σε ποίηση Ελύτη και Σολωμού, Σαπφώς και Αρχίλοχου, Εμπειρίκου και Λόρκα. Με αφορμή το διπλό αφιέρωμα στα τραγούδια του Γιώργου Κουρουπού και την πρόσφατη δισκογραφική έκδοση μελοποιημένης ποίησης με τίτλο «Αρχή του κόσμου πράσινη», η σελίδα θα επιχειρήσει μια σύντομη αναφορά στο έργο και στην προσωπικότητα του συνθέτη.
Ο Γιώργος Κουρουπός από τα πρώτα συνθετικά του βήματα μέχρι σήμερα έχει αδιατάραχτη και σχεδόν εμμονική σχέση με τη μελοποιημένη ποίηση, πολλοί κύκλοι τραγουδιών για φωνή και πιάνο ή για φωνή και μικρό σύνολο, γραμμένοι σε διαφορετικές περιόδους, αποτελούν μεγάλο μέρος της δισκογραφίας του αλλά και κοσμούν το ρεπερτόριο πολλών τραγουδιστών.
Ως μουσική προσωπικότητα, θα μπορούσαμε να πούμε πως, είναι μουσικός από κούνια, ο ίδιος άλλωστε έχει πει σε συνέντευξη του ότι: «Η μουσική είναι για μένα η πιο παλιά βιωματική μου εμπειρία. Ο κεφαλονίτης πατέρας μου τραγουδούσε, συνοδεία της κιθάρας του – τον θυμάμαι από μωρό στην κούνια. Εκτός από καντάδες, τραγουδούσε άριες από την ιταλική όπερα, αλλά και έντεχνα τραγούδια. Μια από τις πιο παλιές μου αναμνήσεις είναι η Σερενάτα του Σούμπερτ. Από τότε η μουσική έγινε ταυτότητα, τόπος ονείρων και ευτυχισμένων συναντήσεων».
Στις ευτυχισμένες μουσικές συναντήσεις εύλογα θεωρούμε πως ξεχωρίζει αυτή του δασκάλου του Olivier Messiaen, όταν σπούδασε σύνθεση στο Conservatoire του Παρισιού (1968- 1972). Στη διάρκεια της τετράχρονης μελέτης του με τον Μεσσιάν αφομοίωσε τα τελευταία ρεύματα της σύγχρονης τεχνικής και έγραψε έργα με ιδιαίτερη έμφαση σε δύο θεματικούς άξονες: στο τραγούδι και στο αρχαίο ελληνικό δράμα. Σημαντικότερα έργα της περιόδου αυτής: Ελληνικό τραγούδι (Παρίσι, 1970) Αffrontement (Royan, 1972), το μουσικό πολυθέαμα Ερμής και Προμηθεύς (Créteil, 1972-1973) καθώς επίσης τα έργα Abstracte (1974). Ευτυχισμένη συνάντηση και αυτή με τον Γιάννη Χρήστου, όταν εργάστηκε για έξι μήνες ως βοηθός του, καθώς και αυτή μ τον Σπύρο Σακκά, με τον οποίο έπαιξε και παρουσίασε πολλά από τα σημαντικότατα έργα του. Κορυφαία συνάντηση - σταθμός, η φιλία του και η συνεργασία του με τον Μάνο Χατζιδάκι. Από το 1959 έως το 1968 συμμετείχε ως πιανίστας στις περισσότερες συναυλίες και ηχογραφήσεις του Μάνου Χατζιδάκι. Την περίοδο αυτή μάλιστα έγραψε αρκετά τραγούδια και ξεκίνησε να γράφει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο. Επί διευθύνσεως Μάνου Χατζιδάκι, διετέλεσε και αναπληρωτής διευθυντής του Τρίτου Προγράμματος της ΕΡΤ, ενώ του ανατέθηκε και η καλλιτεχνική διεύθυνση της Ορχήστρας των Χρωμάτων, όραμα και δημιούργημα του Μάνου Χατζιδάκι. Η οποία καταργήθηκε κατόπιν της εγκληματικής απόφασης του ΥΠΠΟ. Το συνθετικό του έργο καλύπτει όλα τα είδη με ιδιαίτερο βάρος στην όπερα και στο τραγούδι. Σημαντικότερα έργα του μετά το 1977: Η συνέλευση των ζώων (1981, σε κείμενο Περικλή Κοροβέση), Εισαγωγή στο κιβώτιο του Άρη Αλεξάνδρου (1987), Σονάτα για βιολοντσέλο και πιάνο (1990), Πυλάδης (1991, όπερα σε συνεργασία με τους Γιώργο Χειμωνά και Διονύση Φωτόπουλο), Οδύσσεια (συμφωνικό μπαλέτο σε χορογραφία John Neumeier - βραβείο “Benois de la dance” 1996 για τη μουσική), Στου πόθου το καμίνιν (1993, Κυπριακή ποίηση 16ου αιώνα), Οι δραπέτες της σκακιέρας (1998, όπερα σε λιμπρέτο Ευγένιου Τριβιζά), Κοντσερτίνο για πιάνο και ορχήστρα (2000), Ιοκάστη (2002, λυρική τραγωδία σε ποίηση Ιουλίτας Ηλιοπούλου), Το Μονόγραμμα (2004, σκηνική καντάτα σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη), Το κίτρινο ποτάμι (2007, κινεζική ποίηση), Η σκηνή των θαυμάτων (2007, όπερα δωματίου σε κείμενο Μ. Θερβάντες), Lamento – concerto grosso (2013, για ορχήστρα με όργανα εποχής), Φωνή Δρυός (2016, τελετουργικό δράμα), Επτά αθάνατες αρετές (αφιέρωμα στον Δημήτρη Μητρόπουλο, έργο για συμφωνική ορχήστρα 2018), Λεπορέλλα (2020, όπερα σε λιμπρέτο Ιουλίτας Ηλιοπούλου, βασισμένο στο ομώνυμο έργο του Stefan Zweig), Ελπίς Πατρίδος (2021, όπερα για την επέτειο των 200 χρόνων από την ελληνική επανάσταση σε λιμπρέτο Ιουλίτας Ηλιοπούλου).
Ο Γιώργος Κουρουπός εκτός από το συνθετικό του έργο έχει ενεργές και αξιόλογες συμμετοχές που αποτελούν ενδιαφέρουσα πνευματική προσφορά, κοινωνική ευαισθησία και φωτίζουν από άλλη πλευρά την προσωπικότητα του. Κανείς από τους φίλους της μουσικής αλλά και από τους εργαζόμενους δεν ξεχνάει τη θητεία του ως καλλιτεχνικού διευθυντή του Μεγάρου, θητεία - αποστολή ειδικής ανάγκης που μέσα στη μνημονιακή δαγκάνα έπρεπε με τον πρόεδρο Γιάννη Μάνο να βρουν τρόπο να λειτουργήσει ο οργανισμός, να προσπαθήσουν να διασώσουν τον σημαντικότερο μουσικό φορέα της χώρας. Επίσης έχει συμβάλει ιδιαίτερα στην πολιτιστική ανάπτυξη της Καλαμάτας, ως διευθυντής στο δημοτικό Ωδείο και διευθυντής του μουσικού τομέα της δημοτικής πολιτιστικής επιχείρησης Καλαμάτας. Παρόμοια και σημαντική η θητεία του ως πρόεδρου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Και εμείς στην Εποχή θυμόμαστε και τον ευχαριστούμε την ενεργή παρουσία του στα Φεστιβάλ μας.
Ο Γιώργος Κουρουπός έχει τιμηθεί με πλήθος διακρίσεων στην Ελλάδα και στο εξωτερικό ιδιαίτερη όμως βαρύτητα έχουν τα βραβεία «Νίκος Καζαντζάκης» (1984) και το βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών (2015) για τη μουσική του προσφορά. Το 2017 τιμήθηκε με τον τίτλο «Chevalier de la Légion d’ Honneur» της Γαλλικής Δημοκρατίας. Είναι ομότιμος καθηγητής του Ιονίου Πανεπιστημίου.
Στην πρώτη συναυλία, τη Δευτέρα 5 Φεβρουαρίου (ώρα έναρξης: 8.30μμ), ο βαρύτονος Τάσης Χριστογιαννόπουλος ερμηνεύει τους κύκλους Οκτώ τραγούδια σε ποίηση Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα (μετάφραση: Ανδρέας Αγγελάκης), Έξι τραγούδια για ποντίκια σε στίχους του συνθέτη, Τραγούδια σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη και τις Μπεμπελούνες σε ποίηση Ιουλίτας Ηλιοπούλου. Στο πιάνο, ο Θανάσης Αποστολόπουλος.
Στη δεύτερη συναυλία του αφιερώματος η οποία θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 20 Μαρτίου, η μετζοσοπράνο Άρτεμις Μπόγρη και ο πιανίστας Γιάννης Τσανακαλιώτης ερμηνεύουν τους κύκλους τραγουδιών: Δέκα και μία νύχτες, Δέκα εικόνες και ένα κορίτσι και Παραλλαγές της γυναικείας μοναξιάς.