Από τις Βρυξέλλες, με τη γνωστή του έπαρση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε ότι το νομοσχέδιο για την ίδρυση μη κρατικών (ιδιωτικών) πανεπιστημίων θα γίνει νόμος του κράτους μέσα στον Φεβρουάριο.
Τι μάς λέει δηλαδή ο πρωθυπουργός; Ότι μέσα σε ένα διάστημα 26 ημερών το πολύ, το εν λόγω νομοσχέδιο θα δοθεί σε διαβούλευση, θα περάσει από τις αρμόδιες επιτροπές της Βουλής και εν συνεχεία θα ψηφιστεί από την ολομέλεια του Κοινοβουλίου μετά από τη σχετική συζήτηση. Σοβαρά τώρα; Νομοσχέδιο για το οποίο θα προκύψουν εκ των πραγμάτων σοβαρά ζητήματα αντισυνταγματικότητας θα ψηφιστεί με διαδικασίες fast track σαν να επρόκειτο για οποιοδήποτε άλλο νομοθέτημα;
Και όμως, αυτό θα επιδιώξουν από την κυβέρνηση. Εδωσαν άλλωστε ένα δείγμα των «δημοκρατικών» προθέσεών τους, την Πέμπτη, με την εισβολή των ΜΑΤ και των ΕΚΑΜ στο χώρο της Πρυτανείας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη για να διαλύσουν κατάληψη στο κτίριο. Γιατί χρειάστηκε μια τόσο «θεαματική» επιχείρηση για λίγους, σχετικά, φοιτητές και ενώ δεν συνέτρεχε κάποιος πολύ σοβαρός λόγος άμεσης επέμβασης, μόνο ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, Μιχάλης Χρυσοχοΐδης μπορεί να εξηγήσει, κάτι που πάντως δεν έκανε όσο γράφονταν αυτές τις γραμμές.
Η αλήθεια είναι ότι το σφρίγος των κινητοποιήσεων την εβδομάδα που πέρασε δεν κυμάνθηκε σε πολύ υψηλά επίπεδα, γεγονός μάλλον αναμενόμενο καθώς το πολυθρύλητο νομοσχέδιο δεν έχει ακόμα κατατεθεί έτσι ώστε να υπάρξει αντίδραση σε κάτι χειροπιαστό. Σε κατάληψη βέβαια βρίσκονται ακόμη αρκετές σχολές σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Περιφέρεια και θα εξακολουθήσουν να βρίσκονται τουλάχιστον μέχρι τη Δευτέρα, όταν θα συνεδριάσουν εκ νέου οι Γενικές Συνελεύσεις των φοιτητών (στην Αθήνα). Είναι όμως σαφές ότι το εύρος της πλειοψηφίας στις σχολές που παραμένουν υπό κατάληψη δεν είναι πια το ίδιο, ενώ άλλες σχολές χάθηκαν καθώς υπερίσχυσε, όπως φαίνεται, ο φόβος για τη χαμένη εξεταστική.
Προς fake εξεταστική περίοδο
Η Σύνοδος των Πρυτάνεων, την περασμένη Δευτέρα, έβαλε ακόμη μεγαλύτερη πίεση στους φοιτητές καθώς δόθηκε μήνυμα για εξ αποστάσεως διεξαγωγή και ολοκλήρωση της εξεταστικής περιόδου σε κάθε Πανεπιστήμιο. Όπως τονίστηκε «προτεραιότητα για τη Σύνοδο των Πρυτάνεων αποτελεί η ομαλή ολοκλήρωση των εκπαιδευτικών διαδικασιών με την αξιοποίηση και των εξ αποστάσεως μεθόδων, εφόσον αυτές απαιτηθούν», κάτι που σημαίνει ότι το πράσινο φως για εξετάσεις μέσω διαδικτύου άναψε.
Υπήρξαν, βέβαια, και εξακολουθούν να υπάρχουν, διαφορετικές προσεγγίσεις για το ζήτημα. Ακόμα και στη Σύνοδο των Πρυτάνεων, συγκεκριμένος πρύτανης εξέφρασε τη διαφωνία του για τη διεξαγωγή της εξεταστικής περιόδου εξ αποστάσεως. Είναι άλλωστε κοινό μυστικό ότι σε τέτοιου είδους διαδικασίες, ιδιαίτερα αν μιλάμε για γραπτή δοκιμασία, δεν μπορεί να εξασφαλιστεί το αδιάβλητο.
Ανάρτηση του πανεπιστημιακού και αυτοδιοικητικού Νίκου Μπελαβίλα σχετικά με την αρνητική επιρροή της τεχνητής νοημοσύνης στη διαδικασία των εξ αποστάσεως εξετάσεων, προκάλεσε την ίδια ώρα αίσθηση. Ο καθηγητής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου γνωστοποίησε ότι έστησε δύο εικονικές διαδικτυακές εξετάσεις με την τεχνητή νοημοσύνη στο ChatGPT, στις οποίες το γνωστό εργαλείο πήρε άνετα ένα 8. Το συμπέρασμα του Μπελαβίλα είναι ότι σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να γίνουν αδιάβλητες εξετάσεις μέσω διαδικτύου κατά τις οποίες ο υποψήφιος ή η υποψήφια μπορεί να ζητά και να παίρνει τις απαντήσεις από την τεχνητή νοημοσύνη χωρίς να ελέγχεται.
Αυτό πάντως δεν εμπόδισε πολλά μεγάλα πανεπιστημιακά ιδρύματα της χώρας να σπεύσουν να ανακοινώσουν ότι στους κόλπους τους οι εξετάσεις του Φεβρουαρίου θα γίνουν διαδικτυακά. Πρώτο άνοιξε τον χορό το Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Αθήνας για να ακολουθήσει το Εθνικό και Καποδιστριακό. Υπήρξαν πάντως και μεμονωμένες σχολές που χάραξαν άλλο δρόμο, όπως η Σχολή Ναυπηγών Μηχανολόγων Μηχανικών η οποία ανακοίνωσε ότι θα εξετάσει όλες τις δυνατότητες για την αναπλήρωση της εξεταστικής του χειμερινού εξαμήνου, με φυσική παρουσία και σύμφωνα με τις δυνατότητες που παρέχει ο νόμος, μετά τη λήξη των κινητοποιήσεων.
Μιλώντας για καθεστωτικές λογικές, την Πέμπτη έγινε γνωστό ότι, ενώ η Σύγκλητος του Πανεπιστημίου Πατρών πήρε απόφαση να μην διενεργήσει ψηφιακά τις εξετάσεις, από το υπουργείο ζητήθηκε «διόρθωση» της συγκεκριμένης απόφασης. Προφανώς αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο ο Κυριάκος Πιερρακάκης αντιλαμβάνεται το αυτοδιοίκητο των ελληνικών ΑΕΙ εν έτει 2024.
Εν αναμονή του νομοσχεδίου
Είναι πάντως σχεδόν δεδομένο ότι η κατάθεση του νομοσχεδίου, που λογικά δεν θα αργήσει περισσότερο, θα ανοίξει ένα ακόμη γύρο αντιπαραθέσεων και αντιδράσεων. Ήδη αρκετοί καθηγητές οργανώνουν τη δράση και την πάλη τους μιλώντας, αφενός, για την εξόφθαλμη παραβίαση του άρθρου 16 του Συντάγματος, αφετέρου, για τη μεγάλη αξία του δημοσίου Πανεπιστημίου που παρά τις νεοφιλελεύθερες ιδεοληψίες, παραμένει ελεύθερο και ανεξάρτητο, μια γνήσια προοδευτική επιλογή.
Επίσης όταν το νομοσχέδιο δει το φως της δημοσιότητας, θα τοποθετηθούν περισσότερο ξεκάθαρα τα κόμματα της αντιπολίτευσης. Μέχρι στιγμής οι όποιες τοποθετήσεις, όπως και οι αντιδράσεις της πανεπιστημιακής κοινότητας γίνονταν στη βάση προθέσεων και διαρροών στον κυβερνητικό Τύπο. Οι διατάξεις όμως του νομοσχεδίου, και ειδικά ο τρόπος με τον οποίο αυτές θα διατυπωθούν, θα δώσουν αφορμές για τον εμπλουτισμό της επιχειρηματολογίας στη σχετική συζήτηση.
Δημοσκοπικά, πάντως, η κυβέρνηση σ’ αυτό το ζήτημα φαίνεται ότι έχει μεγάλο μέρος της κοινής γνώμης με το μέρος της χωρίς αυτό να σημαίνει κατ’ ανάγκην κάτι για την τελική έκβαση του εγχειρήματος. Η τήρηση του Συντάγματος έτσι και αλλιώς δεν θα κριθεί στις δημοσκοπήσεις αλλά στο Συμβούλιο της Επικρατείας μετά και τις σχετικές προσφυγές που σε κάθε περίπτωση θα προκύψουν. Δεν αποκλείεται εξάλλου αυτή η μάχη να αποδειχθεί πολύ πιο σκληρή απ’ όσο η κυβέρνηση αναμένει...