Το άρθρο αυτό γράφεται αμέσως μετά την επιστροφή από άλλη μία οδυνηρή –για την τσέπη και για τον ψυχισμό– επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ. Και με τους κάθε λογής λογαριασμούς, του ενοικίου συμπεριλαμβανομένου, να περιμένουν να πληρωθούν.
Η συνθήκη αυτή αναφέρεται εισαγωγικά, γιατί αντικείμενο του παρόντος σημειώματος είναι η έννοια της κανονικότητας.
Έτσι όπως αυτή νοηματοδοτείται από την κυβέρνηση της ΝΔ, κι έτσι όπως εμείς, η πλειονότητα τουλάχιστον του λαού, την αντιλαμβανόμαστε.
Σκληρή, ανάλγητη συνέπεια
Είναι αλήθεια πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανήλθε στην εξουσία καταφέρνοντας να πείσει, το 41% τουλάχιστον των ψηφοφόρων, ότι μπορεί να εγγυηθεί μια μεταμνημονιακή κατάσταση ηρεμίας, έστω χαμηλών προσδοκιών, που θα επιτρέψει την πρόοδο και την ευημερία. Λειτούργησε δηλαδή ως προστάτης και εγγυητής της ασφάλειας απέναντι στον διάχυτο φόβο για την περιδίνηση σε έναν κύκλο ρευστότητας και αβεβαιότητας. Και η συνταγή έπιασε. Βοηθήθηκε από το μιντιακό σύστημα; Οφείλει σε αυτό μέρος της επιτυχίας του; Αναμφίβολα ναι. Γιατί αν η δημοσιογραφία έπαιζε τον ρόλο της, θα έπρεπε να απολογείται, όχι να πανηγυρίζει.
Δεν ήταν όμως μόνο αυτό. Η ΝΔ δεν επικρατεί μόνο γιατί υπηρετεί ισχυρά συμφέροντα, αλλά γιατί τα εκφράζει με σταθερότητα, χωρίς παρεκκλίσεις και φροντίζοντας να υπερασπίζεται πάντα αυτά που κάνει. Κέρδισε το 2023, με ποσοστό μεγαλύτερο του 2019, παρότι είχε αποκαλυφθεί ότι κατέλυσε το κράτος Δικαίου, ότι παρακολουθούσε πολιτικούς και δημοσιογράφους, ότι είχε ευθύνες για την τραγωδία στα Τέμπη. Ο Κώστας Καραμανλής του Αχιλλέα, πρώτευσε στο ψηφοδέλτιο Σερρών, επιβεβαιώνοντας πως η ευθιξία και η ευαισθησία είναι λέξεις άγνωστες. Ο Κωστής Χατζηδάκης δικαιώθηκε γιατί δεν θέλησε να παραιτηθεί όταν έγινε γνωστή η παρακολούθησή του, και πρώτευσε στις εκλογές στον βόρειο τομέα της Αθήνας. Η καμένη Εύβοια ψήφισε και με τα δύο χέρια ΝΔ.
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης –μέσω του επαγγελματικού και καλοπληρωμένου επιτελείου του– καλλιέργησε την εικόνα του ισχυρού και ανυποχώρητου, και εργαλειοποιώντας την απελπισία που οι πολιτικές που ακολουθεί δημιούργησαν, κατάφερε –με τη βοήθεια, φυσικά, της συντριπτικής πλειονότητας των ΜΜΕ– να αφοπλίσει τους αντιπάλους του, να αντιστρέψει την πραγματικότητα και να δημιουργήσει μια άλλη, εικονική, στην οποία τελικά οι ψηφοφόροι –ελλείψει πειστικής εναλλακτικής– υποτάχθηκαν. Την ώρα που οι αντίπαλοί του έλεγαν ότι αυθαιρετεί, αυτός τους αγνοούσε, επεδείκνυε πυγμή και διαμόρφωνε το πρότυπο του αποφασιστικού ηγέτη. Αυτού που καταφέρνει να πείσει ότι είναι έτοιμος να κάνει όσα λέει. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν θεώρησε ποτέ την αλαζονεία μειονέκτημα, ακριβώς το αντίθετο: τη χρησιμοποίησε ως συγκριτικό του πλεονέκτημα.
Γι’ αυτό μπορεί άνετα να μιλάει για «επιστροφή στην κανονικότητα». Μπορεί άνετα να ξεχνάει το παρελθόν και με θράσος –όπως έκανε μιλώντας τον περασμένο Νοέμβριο στο Βερολίνο, στο πλαίσιο εκδήλωσης του Ιδρύματος Κόνραντ Αντενάουερ, με τον αρχηγό της γερμανικής αξιωματικής αντιπολίτευσης και πρόεδρο του CDU Φρίντριχ Μερτς– να λέει πως «έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο σε σχέση με το 2015, όταν η Ελλάδα βρισκόταν ουσιαστικά στο χείλος μιας τεράστιας καταστροφής. Και είναι μάλλον δίκαιο να πούμε ότι συνολικά η πολιτική, από το 2019 και μετά, ήταν επιτυχής».
«Επιτυχής» αλλά για ποιους, ποιες, ποια;
Επιτυχής, λοιπόν, μια πολιτική που είχε ως αποτέλεσμα –σύμφωνα με την ετήσια έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ για το εισόδημα και τις δαπάνες διαβίωσης των νοικοκυριών– την επιδείνωση της οικονομικής τους κατάστασης μέσα στο 2023, τη διεύρυνση των ανισοτήτων, τις αρνητικές προσδοκίες για το 2024.
Επιτυχής μια πολιτική που οδήγησε το 30,7% των νοικοκυριών σε μείωση του εισοδήματός τους, με τον μέσο όρο της μείωσης στο 24,7%. Με πάνω από ένα στα δύο νοικοκυριά (53,7%) να εκτιμά πως η κατάστασή του θα επιδεινωθεί το 2024, έξι στα δέκα να δηλώνουν ότι το μηνιαίο εισόδημά τους δεν επαρκεί για όλον το μήνα, ενώ στο σύνολο των νοικοκυριών το μηνιαίο εισόδημα να επαρκεί μεσοσταθμικά για 23 ημέρες και στα νοικοκυριά των οποίων το εισόδημα τελειώνει πριν από το τέλος του μήνα (60,7%), αυτό να επαρκεί μεσοσταθμικά για 19 ημέρες.
Επιτυχής μια πολιτική που με αφορμή, κυρίως, τις υποκλοπές, την ελευθερία του Τύπου και τις αγωγές SLAPP, καταφέρνει να διασύρει διεθνώς την χώρα. Τελευταίο «χτύπημα» η έκθεση της Media Freedom Rapid Response, με την υπογραφή οκτώ δημοσιογραφικών οργανώσεων, η οποία συνδέει ευθέως την επιδείνωση στην ελευθερία του Τύπου με την άνοδο του Κυριάκου Μητσοτάκη και της ΝΔ στην εξουσία.
Επιτυχής μια πολιτική που θεωρεί κανονικότητα τα επί πληρωμή χειρουργεία σε δημόσια νοσοκομεία –«αν έχεις λεφτά πληρώνεις και χειρουργείσαι πιο γρήγορα, πού το κακό;», σύμφωνα με την κυνική δήλωση του υπουργού Υγείας– που ομνύει στα ιδιωτικά πανεπιστήμια, που αναγορεύει την αγορά σε ρυθμιστή των πάντων.
Η κανονικότητά τους και η κανονικότητά μας, λοιπόν.
Εκ διαμέτρου αντίθετες, αφετηριακά αλληλοσυγκρουόμενες. Κι όσο το «μας» δυσκολεύεται να διακρίνει το πολιτικό υποκείμενο εκπροσώπησής του, όσο η εναλλακτική αριστερή πρόταση αναζητά ορατότητα και νέες, ρηξικέλευθες, επεξεργασμένες θέσεις, προκειμένου να πείσει, τόσο θα κερδίζουν έδαφος λογικές που θέλουν «αντίθετη στην ανθρώπινη φύση μια κοινωνία χωρίς ανισότητες» (Κ. Μητσοτάκης, ΔΕΘ, 18/9/2017) ή φωνές που χωρίς αιδώ –και κουνώντας το δάχτυλο– μας λένε πως «όποιος δεν προσαρμόζεται, πεθαίνει» (Σ. Πέτσας, ΑΝΤ1, 13/9/2022).
Στο μεταξύ, ας επιβιώσει η καθεμιά, ο καθένας, το καθένα, όπως μπορεί. «Με τέσσερα τοστ, άλλωστε, χορταίνει η οικογένεια όλη», όπως μας ενημέρωσαν προ ημερών τηλεοπτικοί κυβερνητικοί εκπρόσωποι. Συγγνώμη, «δημοσιογράφοι» ήθελα να πω…