Με την μεγάλη διαδήλωση που γίνεται σήμερα στο Μιλάνο, ολοκληρώνεται η εβδομάδα δράσεων ενάντια στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες Μιλάνο - Κορτίνα 2026, η οποία διοργανώθηκε από την CIO (Επιτροπή μη Βιώσιμων Ολυμπιακών Αγώνων). Ο Λούκα Τράντα, μέλος της κολεκτίβας Offtopic, ένα εργαστήριο που διερευνά τις ρωγμές στον πολιτικό, φυσικό και κοινωνικό ιστό της «μητρόπολης» του Μιλάνου, μιλάει στην «Εποχή» για τις επιπτώσεις της διοργάνωσης και τις αντιδράσεις σε αυτήν.
Πότε ξεκίνησε η εκστρατεία ενάντια στο Μιλάνο - Κορτίνα 2026 και ποιοι συμμετέχουν σε αυτήν;
Από το 2018, με την υποψηφιότητα του Μιλάνου για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2026, με την κολεκτίβα Offtopic αρχίσαμε να παρακολουθούμε αυτήν την ιστορία. Τον περασμένο Νοέμβριο διοργανώσαμε ένα συνέδριο στο Κρατικό Πανεπιστήμιο του Μιλάνου με την ονομασία «Επικίνδυνοι Αγώνες», μέσα από το οποίο ξεκίνησε ο δρόμος που οδήγησε στη δημιουργία της CIO, που είναι ένα ετερογενές δίκτυο και περιλαμβάνει κοινωνικά κέντρα, ακτιβιστές για το κλίμα, επιτροπές στέγασης, συλλογικότητες και συλλόγους που δραστηριοποιούνται σε σχέση με τα ζητήματα της προστασίας των βουνών, και επιτροπές πολιτών για την υπεράσπιση του δημόσιου νερού και των κοινών αγαθών.
Ποιοι είναι οι κύριοι λόγοι για τους οποίους είστε ενάντια στη διοργάνωση;
Η αντίθεσή μας είναι σε δύο επίπεδα. Πρώτον, είμαστε αντίθετοι με το σημερινό μοντέλο των μεγάλων γεγονότων όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες επειδή είναι μη βιώσιμοι σε κοινωνικό, οικονομικό και περιβαλλοντικό επίπεδο. Όλοι οι Ολυμπιακοί Αγώνες των τελευταίων δεκαετιών είχαν κόστος πολύ μεγαλύτερο από το αναμενόμενο, και πάντα πληρώνονταν σε βάρος του δημόσιου χρέους των κρατών ή της τοπικής αυτοδιοίκησης. Οι εμπλεκόμενες περιοχές, πόλεις και τοποθεσίες για τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες έχουν αλλάξει εντελώς, επιταχύνοντας τις διαδικασίες του gentrification και την ιδιωτικοποίηση των ακινήτων και των δημόσιων υπηρεσιών για την κάλυψη του κόστους, σε βάρος των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων. Δεύτερο, από περιβαλλοντική και κλιματική άποψη οι Ολυμπιακοί Αγώνες, ειδικά οι Χειμερινοί, δεν είναι πλέον βιώσιμοι λόγω των συνεπειών όσον αφορά την εκμετάλλευση της γης, την καταστροφή των ορεινών τοπίων, τις επιπτώσεις στο υδάτινο σύστημα, τις βλαβερές συνέπειες για τις οδικές υποδομές που απαιτούν. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά τα βρίσκουμε ενισχυμένα στην περίπτωση του Μιλάνο - Κορτίνα 2026. Να προσθέσω, ότι το κόστος της διοργάνωσης είναι ήδη πάνω από 3,6 δισ. ευρώ και το 90% από αυτά είναι δημόσιο χρήμα. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν σχεδόν 10 δισ. ευρώ για υποδομές (δρόμοι, αυτοκινητόδρομοι, περιφερειακές οδοί, τρένα υψηλής ταχύτητας). Οι αριθμοί αυτοί και οι επιπτώσεις στο έδαφος και στο περιβάλλον είναι συνέπεια της επιλογής να κατανεμηθούν οι αγώνες σε περιοχές που εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, αλλά και ενός μοντέλου όπου μια μεγάλη διοργάνωση γίνεται η ευκαιρία για την υλοποίηση ακόμη και παλιών έργων, που συχνά δεν χρηματοδοτήθηκαν ποτέ, και τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Βλέπουμε επίσης να γίνονται εξαιρέσεις σε διαδικασίες, διαγωνισμούς και περιβαλλοντικούς κανονισμούς, που αυξάνουν τα κέρδη των εταιρειών σε βάρος του περιβάλλοντος και της ασφάλειας στους χώρους εργασίας. Επιπλέον, τόσο στο Μιλάνο όσο και στην Κορτίνα επιταχύνουν τις διαδικασίες που βρίσκονται ήδη σε εξέλιξη για την συνεχή ανάπτυξη ακινήτων και την προτεραιότητα στα συμφέροντα των οικονομικών ελίτ και της τουριστικής βιομηχανίας, που οδηγεί στην αντικατάσταση των κατοικιών στις λαϊκές γειτονιές και στη φυγή από τα αστικά κέντρα εκείνων που δεν είναι σε θέση να πληρώσουν για το συνεχώς αυξανόμενο κόστος της στέγασης.
Με δεδομένο ότι η διοργάνωση είναι δύσκολο να μην πραγματοποιηθεί, ποιος είναι ο στόχος της εκστρατείας σας;
Θέλουμε να αποφύγουμε την κατασκευή άχρηστων και επιβλαβών έργων σε περιβαλλοντικό επίπεδο, όπως η πίστα αγωνιστικού έλκηθρου στην Κορτίνα ή ορισμένες οδικές υποδομές γύρω από το Μιλάνο και τη Βαλτελίνα (σημ: κοιλάδα στην Λομβαρδία). Θέλουμε να αποφύγουμε οι Ολυμπιακοί Αγώνες να γίνουν μια ευκαιρία για να μεταμορφωθεί η εργατική γειτονιά του Κορβέτο στο Μιλάνο με διαδικασίες ακραίου gentrification. Θέλουμε να εμποδίσουμε τον πολλαπλασιασμό των νέων πάρκων ψυχαγωγίας για αλπικό σκι, τα οποία δεν έχουν πλέον νόημα ενόψει της υπερθέρμανσης του πλανήτη και των κλιματικών αλλαγών.
Τι επιπτώσεις έχουν προκαλέσει μέχρι σήμερα οι προετοιμασίες για το Μιλάνο - Κορτίνα 2026 στο δημόσιο χώρο, στην καθημερινότητα των ανθρώπων, στα δικαιώματα, κλπ;
Στο Μιλάνο, στις περιοχές όπου υπάρχουν εργοτάξια για το Ολυμπιακό Χωριό και την Αρένα, το κόστος των κατοικιών έχει αυξηθεί κατά 2/3 περισσότερο από ότι στην υπόλοιπη πόλη, και αυξάνονται οι εξώσεις των πιο ευάλωτων κατοίκων. Η περιοχή του Ολυμπιακού Χωριού είναι ένας πρώην χώρος κατασκευής σιδηροδρομικών γραμμών ιδιοκτησίας του δημοσίου, που πουλήθηκε έναντι ενός ασήμαντου ποσού σε κατασκευαστικές εταιρείες ακινήτων (Coima, Covivio, Fondazione Prada) οι οποίες θα έχουν τεράστια κέρδη μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ταυτόχρονα, στην Ολυμπιακή πόλη αυξάνεται ο αριθμός των ιδιωτικοποιημένων δημοτικών αθλητικών εγκαταστάσεων, αποκλείοντας τις φτωχότερες ομάδες από την πρόσβαση στον αθλητισμό. Στην επαρχία Μπελούνο και στην Κορτίνα τα εργοτάξια για νέους δρόμους και για τα ολυμπιακά έργα έχουν ήδη προκαλέσει μεγάλες καταστροφές σε δάση, τοπία και βουνοπλαγιές, ενώ παρόμοια εργοτάξια θα ξεκινήσουν σύντομα και στη Βαλτελίνα.