Η πλατεία Εξαρχείων, το εργοτάξιο του μετρό με τους άγρυπνους λαμαρινοφρουρούς των ΜΑΤ, έβαλε τα καλά της την περασμένη Κυριακή 18 Φεβρουαρίου. Στην πρόσκληση της Ανοιχτής Συνέλευσης «Όχι μετρό στην πλατεία Εξαρχείων» ανταποκρίθηκαν κάτοικοι και φίλοι της γειτονιάς και μετέτρεψαν τις λαμαρίνες σε σκηνικό συνάντησης, διασκέδασης και δράσης. Με τα μαγικά του μάγου Φανουά και τους Cirkoplot, με το Brick Home Studio και graffiti, με τη Θάλασσα για yoga, με τον τρομερό και συλλογικό Δράκο που έφτασε στην πλατεία πολύχρωμος και δυνατός χάρις στους κουκλοπαίχτες. Και μέσα από τα χρώματα ξεπήδησαν κι οι μελωδίες από την Ανοιχτή Ορχήστρα, τη Χορωδία Εξαρχείων και πλήθος άλλων καλλιτεχνών. Με φαγητό από την El Chef και ποτά από το μπαρ οικονομικής ενίσχυσης της συνέλευσης, ένα πολύχρωμο πλήθος όλων των ηλικιών περιδιάβαινε από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ ανάμεσα στους πάγκους και τα τραπεζάκια συνελεύσεων και συλλογικοτήτων, όπως η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης του Λόφου Στρέφη, η Ανοιχτή Συνέλευση Υπεράσπισης του Πάρκου Δρακόπουλου, η Πρωτοβουλία Αγώνα Ακαδημίας Πλάτωνα και άλλες. Άνθρωποι βρέθηκαν εκεί σιγοτραγούδησαν, χόρεψαν, γέλασαν και έκαναν πηγαδάκια στο εναπομείναν πλακόστρωτο της πλατείας και εντέλει δήλωσαν ότι τα Εξάρχεια αντιστέκονται όσο υπάρχουν πρόσωπα ενεργά να τους δίνουν πνοή. Όσο το σύνθημα «η πλατεία Εξαρχείων είναι η πλατεία μας και θα παραμείνει» θα βρίσκεται στο μυαλό και τις καρδιές όσων κατοικούν, εργάζονται, διασκεδάζουν στα Εξάρχεια, όσων αγαπούν αυτή την ιστορική γειτονιά της Αθήνας.
Όλο αυτό το πλήθος δήλωσε με την παρουσία του στο ολοήμερο αυτό πανηγύρι την αντίστασή του στον αποκλεισμό της πλατείας, που ξεκίνησε από τις 9 Αυγούστου του 2022 με λαμαρίνες και αστυνομικές δυνάμεις. Ένας αποκλεισμός που σχεδιάζεται το προσεχές διάστημα να επεκταθεί, στερώντας ακόμα περισσότερο ελεύθερο χώρο. Η μοναδική πλατεία της γειτονιάς «έκλεισε» με την πρόφαση κατασκευής σταθμού μετρό (που κάλλιστα θα μπορούσε να χωροθετηθεί με βάση τη μελέτη στον πεζόδρομο της Τοσίτσα, αφήνοντας τη γειτονιά να αναπνέει). Τα περισσότερα δέντρα της έχουν κοπεί, τα παγκάκια και η παιδική χαρά καταστράφηκαν, δίνοντας το μήνυμα ότι «στα Εξάρχεια δεν πρέπει να υπάρχει χώρος για κανέναν, παρά μόνο για μεγαλοεργολάβους και επενδυτές», όπως καταγγέλλει η Ανοιχτή Συνέλευση.
Έκδηλη η αγωνία των κατοίκων για την απώλεια του δημόσιου χώρου, την ανεξέλεγκτη τουριστικοποίηση και τη σοβούσα στεγαστική κρίση, αλλά και η οργή τους για τον αυταρχισμό και την αστυνομοκρατία.
Ανάμεσα σ' αυτή την ηχηρή παρουσία και τη ζωντανή αντίσταση πλανώνται τα ερωτήματα. Θα αντέξει η πολύχρωμη γειτονιά του κέντρου της Αθήνας; Η γειτονιά που πάντα πρωταγωνιστεί στη σύγχρονη ιστορία της χώρας, η γειτονιά των ανθρώπων και των κινημάτων, των ιδεών και της συντροφικότητας, εκεί που κατοικίες, εργασιακοί χώροι, κέντρα ψυχαγωγίας και πολιτισμού συνυπάρχουν αρμονικά επί δεκαετίες; Δυστυχώς, όμως, αυτή είναι και η γειτονιά της καταστολής, του στοχοποιημένου «άβατου», της συστηματικής εγκατάλειψης από την επίσημη πολιτεία και τις δημοτικές αρχές που παραδίδουν στο έλεος της ρύπανσης και της καταστροφής τα πεζοδρόμια, τους δρόμους και το πράσινο, που παρά τον στρατιωτικού τύπου κατασταλτικό μηχανισμό, αδιαφορούν για τους μπράβους, τη μικροπαραβατικότητα και το εμπόριο ναρκωτικών.
Αυτά τα «ενοχλητικά» Εξάρχεια, που συγκεντρώνουν χώρους κοινωνικής αλληλεγγύης και πολιτικής έκφρασης, που αντιστέκονται και αποτελούν πραγματικό ανάχωμα στη μετατροπή του κέντρου της Αθήνας σε ένα τεράστιο ξενοδοχείο, έγιναν τα τελευταία χρόνια πεδίο ακραίας κτηματομεσιτικής δράσης. Οι κάτοικοι τα εγκαταλείπουν, καθώς τα ενοίκια γίνονται δυσβάσταχτα. Πολυκατοικίες αγοράζονται από πολυεθνικές και μετατρέπονται σε ξενοδοχεία και διαμερίσματα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Ο διαρκώς μειούμενος αριθμός των παιδιών που φοιτούν στα σχολεία της περιοχής αποδεικνύει το μέγεθος της εγκατάλειψης.
Ταυτόχρονα, μειώνονται οι χώροι πολιτισμού, οι μουσικές σκηνές, τα θέατρα, στερώντας από το πολύχρωμο ψηφιδωτό της γειτονιάς πολύτιμα πετράδια ενός ένδοξου παρελθόντος. Οι χώροι διασκέδασης μετακομίζουν όλο και πιο μακριά από την πλατεία, φτάνοντας μέχρι τους πρόποδες του Λυκαβηττού για τους θαμώνες που συνεχίζουν να αγαπούν την περιοχή, για τους νέους που δεν έπαψαν να συγκεντρώνονται στην αγκαλιά της.
Ερώτημα είναι, λοιπόν, το αν οι κάτοικοι των Εξαρχείων θα καταφέρουν να αναστρέψουν το «τιμωρητικό» σχέδιο για ριζική αλλαγή της φυσιογνωμίας αυτής της τόσο αγαπημένης αθηναϊκής γειτονιάς.
Τα κινήματα αντίστασης και οι συλλογικότητες έχουν αποδείξει ότι μπορούν. Πρόσφατη είναι η ικανοποίηση έστω και για μια μικρή πρώτη νίκη τους με την αποχώρηση της εταιρείας Prodea Investments από το σχέδιο ανάπλασης στον Λόφο του Στρέφη και με τον δήμαρχο Αθηναίων Χάρη Δούκα να ανακοινώνει ότι «η παρούσα δημοτική αρχή προχωρά όλα τα έργα αναπλάσεων με σχεδιασμό, διαβούλευση, μαζί με τους κατοίκους».
Αυτοί οι κάτοικοι ήταν εκεί την Κυριακή, δήλωσαν ότι θα παραμείνουν εκεί, στην πλατεία τους και τη γειτονιά τους την πολύχρωμη και «ενοχλητική».