Σύμφωνα με τα σχετικά ρεπορτάζ, στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ είχε επιτευχθεί εκεχειρία, ώστε να αποφευχθεί ένα «συνέδριο διάλυσης» και να αναβληθεί η επίλυση των διαφορών για την επομένη των ευρωεκλογών. Ο Στ. Κασσελάκης δεν απέσπασε το «τριετές συμβόλαιο» που απαιτούσε, τα μέλη της πολιτικής γραμματείας δεν προχώρησαν σε πρόταση μομφής. Ο πρώτος ανέβαλε την ημέρα της κρίσεως, τα ηγετικά στελέχη δεν διακινδύνευσαν την πολιτική αναμέτρηση.
Αναπάντητα ερωτήματα
Πολύ απλό για να είναι αληθινό. Και η αλήθεια είναι ότι το ερωτηματολόγιο του προέδρου υπάρχει στο τραπέζι και λειτουργεί. Και παρότι προκαλείται ο διακινητής του να πει ποιες είναι οι δικές του θέσεις-απαντήσεις, δεν ενδίδει. Ούτε, όμως, όσοι αντιτάχθηκαν στα σχέδιά του διαθέτουν την πολιτική ομοιογένεια, ώστε να αποτελούν συμπαγές αντίβαρο σ’ αυτά. Τα πολιτικά επίδικα της κρίσης, με λίγα λόγια, δεν αναδείχθηκαν, ώστε να μπορεί να υποθέσει κανείς τι αναμένεται να κριθεί στις ευρωεκλογές. Μόνο η ικανότητα του αρχηγού να ηγηθεί μιας πορείας προς την ήττα του Μητσοτάκη;
Στην πραγματικότητα η κρίση είναι προγενέστερη και βαθύτερη και, το κυριότερο, προϋπήρχε του Κασσελάκη, αν δεν τον εκτίναξε εκείνη στην ηγεσία. Είναι κρίση πολιτικού προσανατολισμού, στόχευσης και ταυτότητας, που εκδηλώνεται και ως κρίση δομής και λειτουργίας του κόμματος, ιδίως από το 2019.
Το να τεθεί, λοιπόν, ένα κάποιο όριο στον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται ο πρόεδρος τον ρόλο του στην ηγεσία του κόμματος, ελάχιστα προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσει. Γιατί ο ίδιος ενεργεί με τον αρχηγικό και προσωποκεντρικό τρόπο της αδιαμεσολάβητης επικοινωνίας με τα μέλη του κόμματος και το εκλογικό σώμα, επειδή πιστεύει ότι τέτοιο «κόμμα» με τέτοιο πρόεδρο χρειάζεται. Χρειάζεται άλλη ταυτότητα. Στοιχεία μιας τέτοιας μεταβολής είχε βρει ο νέος πρόεδρος και πάνω σε αυτά πάτησε και θα ξαναπατήσει.
Από το ερωτηματολόγιο στις επερωτήσεις
Τα πιο γνωστά από αυτά ήταν δύο: η απ’ ευθείας από το εκλογικό σώμα ανάδειξη του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ σε μονομελές και αυτοτελές όργανο και η επιχείρηση αλλαγής του τίτλου, του χαρακτήρα και του σήματος του κόμματος.
Ο Στ. Κασσελάκης φτάνει στα άκρα τους τις συγκεκριμένες αντιλήψεις και πρακτικές, χωρίς να συναντά, μέχρι στιγμής, ομόθυμη αντίσταση από τα ηγετικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Δεν φαίνεται να δέχονται ότι υπάρχει στενότατος δεσμός που ενώνει τις κινήσεις του φιλόδοξου αρχηγού με το έδαφος που είχε ήδη καλλιεργηθεί γι’ αυτές.
Τα απλά μέλη μάλλον αντιλαμβάνονται αμεσότερα την κρισιακή κατάσταση και ένα νέο κύμα αποστασιοποίησης ενεργοποιείται. Αισθάνονται όλο και λιγότερο μέλη ενός πολιτικού οργανισμού και όλο και περισσότερο τμήμα του αδιαφοροποίητου εκλογικού σώματος, που θα έπρεπε να τους αρκεί η προνομιακή σχέση με τον αρχηγό. Και αρχίζουν να κατανοούν όσους και όσες είχαν νιώσει ήδη το αδιέξοδο και το αίτημα διάνοιξης μιας νέας διαδρομής με όσους και όσες συνειδητοποιούν την αναγκαιότητά της.
Το απίστευτο είναι ότι η αδιαμεσολάβητη εκλογή αρχηγού και επικοινωνία του με τα μέλη δια δημοψηφισμάτων προτείνεται σαν απαύγασμα του εκσυγχρονισμού και της (αμεσο) δημοκρατικής λειτουργίας. Και ο ισχυρισμός ακούγεται ευχάριστα, γιατί πραγματικά υπάρχει θέμα δημοκρατικής λειτουργίας και αποτελεσματικής δράσης των κομμάτων –και της Αριστεράς.
Το αδιαμεσολάβητο ακυρώνει την ισότιμη σχέση
Είναι, όμως, χαρακτηριστικό το γεγονός ότι από όλα τα μέσα που προσφέρονται για έναν τέτοιο εκσυγχρονισμό και εκδημοκρατισμό, προβάλλεται μόνο το «αδιαμεσολάβητο» δημοψήφισμα, το λιγότερο πρόσφορο στη συζήτηση και τη σύνθεση μέσο. Ενώ η σύγχρονη τεχνολογία προσφέρεται για υβριδικού τύπου συνελεύσεις των μελών, για την οριζόντια δικτύωση και επικοινωνία μεταξύ τους, αλλά και μεταξύ όμορων τοπικά και θεματικά οργανώσεων, καθώς και για την οργάνωση με βάση θεσμοθετημένα πανελλαδικά θεματικά δίκτυα. Στοιχεία που δεν διευκολύνουν μόνο την ένταξη νέων μελών και τη συστηματική πολιτική λειτουργία και δράση τους, αλλά και την ισότιμη δημοκρατική πληροφόρηση, την ανάπτυξη δεσμών μεταξύ μελών και οργανώσεων, τον εμπλουτισμό του πολιτικού προβληματισμού, τη βελτίωση της ιδεολογικής σκευής τους, ενώ συμβάλλουν και στον εξορθολογισμό του σχηματισμού των ιδεολογικών ρευμάτων και στη μεταξύ τους όσμωση. Τελικά, κάνουν πιο ενδιαφέρουσα και αποτελεσματική την οργάνωση της συλλογικής δράσης μέσα στην κοινωνία. Αντί γι’ αυτά, βασιλεύουν τα τρολ.
Και βέβαια, καμιά συζήτηση για το πώς τα νέα στοιχεία μπορούν να ανανεώσουν την επιταγή για μετατροπή κάθε οργάνωσης σε κόμμα στον χώρο της. Ένα στόχο που, στον βαθμό που επιδιώκεται, αποκαλύπτει τον κενό λόγο της αφ’ υψηλού προσφυγής στη «βάση», κάνοντας τελικά πράξη την ταύτιση της έννοιας του κόμματος με το σύνολο των μελών του.
Η αλήθεια είναι ότι λίγο η ανάγκη, λίγο η εξοικείωση με την τεχνολογία, οι ιδέες αυτές έχουν αρχίσει να γίνονται πράξη σε όσους και όσες αναζητούν νέους δρόμους για την Αριστερά. Άλλο, όμως, ο πειραματισμός και άλλο η θεσμοθέτηση. Όπως, επίσης, άλλο η αποδοχή της ψηφιακής πραγματικότητας και άλλο η παραδοχή του αναντικατάστατου της προσωπικής επαφής και της ενσώματης συνύπαρξης στη δράση. Η σύνθεση είναι το ζητούμενο.
ΥΓ. Το κείμενο γράφτηκε, προφανώς, πριν την παρέμβαση Τσίπρα. Παρότι δεν μπορούσε να την προφητέψει, υποψιαζόταν το επίπλαστο και αδιέξοδο της «εκεχειρίας». Το πραγματικό πρόβλημα, άλλωστε, παραμένει: αντιπαράθεση προσώπων έχουμε μπόλικη, πολιτικά επίδικα θα αντιπαρατεθούν;