Ζοζέφ Αντράς «Νουντέμ Ντουράκ: Στη γη του Κουρδιστάν», μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου, 2023
O σπουδαίος ανεξάρτητος γάλλος συγγραφέας και αρνητής του βραβείου Γκονκούρ, Ζοζέφ Αντράς επανέρχεται στο προσκήνιο με ένα ακόμη σύνθετο μυθιστόρημα για την Κούρδισα τραγουδοποιό Νουντέμ Ντουράκ και τη συγκλονιστική ιστορία της.
Αφορμή η πολυετής φυλάκισή της: το 2015 –στα 22 χρόνια της– καταδικάζεται σε δεκαεννιά ετών κάθειρξη από το καθεστώς Ερντογάν. Μοναδική κατηγορία: έγραφε και ερμήνευε τραγούδια για την ιστορία και τον πολιτισμό των Κούρδων και τους αγώνες τους για αυτοδιάθεση. Ήδη, στο ένατο έτος εγκλεισμού της με την τυποποιημένη κατηγορία πως είναι μέλος των «τρομοκρατών» του Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK), δουλεύει πίσω από τα σίδερα για την απελευθέρωση των χιλιάδων κρατούμενων του λαού της.
Το βιβλίο συνδυάζει τεχνικές ιστορικού δοκιμίου και λογοτεχνίας καθώς δοκιμάζει ένα σχετικά δύσκολο εγχείρημα: σε δύο παράλληλες αφηγήσεις ο συγγραφέας εναλλάσσεται με αποσπάσματα από χειρόγραφο, σχεδιασμένο σαν βιβλίο, της Νουντέμ, με τίτλο, «Η νότα της ελευθερίας» που κατάφερε να βγάλει από τη φυλακή, μεταφρασμένο στα αγγλικά με τη σύμφωνη γνώμη της ίδιας. Εδώ, δεν θέλει να προτάξει κάποια μοναδική ηρωίδα αλλά μία από τις πολλές στον αγώνα για την απελευθέρωση των Κούρδων. Μιλά για τη Νουντέμ, μέσω των αδελφιών, των γονιών και των συντρόφων/φισσών της, για το Κουρδικό ζήτημα, τη Ροζάβα και το ηρωικό Κομπάνι, για τον κομουναλισμό και τον δημοκρατικό συνομοσπονδισμό του ελευθεριακού ακτιβιστή Μπούκτσιν και τον Οτσαλάν. Τρεις μήνες εμπειρίας στον Νότο, στα σύνορα με τη Συρία, απολήγουν σε ένα βιβλίο 250 σελίδων που φέρνει κοντά μας τους σκληρούς αγώνες των Κούρδων της Νουντέμ και την αιματηρή απάντηση του τουρκικού κράτους.
Συνεχίζοντας ο Ζοζέφ Αντράς την εργασία λογοτεχνικής έρευνας, δίνει χαρακτηριστική αίσθηση στα γραπτά του, με στόχο πάντοτε να φέρνει στο φως τους αγώνες των καταπιεσμένων και τα εγκλήματα των καταπιεστών. Με αφήγηση ζωντανή, ευαίσθητη και τεκμηριωμένη, καρπό τεσσάρων χρόνων έρευνας, αναπλάθει, μέσα από τη ζωή και τα λόγια της Νουντέμ Ντουράκ, την ιστορία μιας αδικίας ατομικής όσο και συλλογικής, τόσο κοντινής σ’ εμάς αλλά και τόσο μακρινής και άγνωστης σε βάθος. Οι καταστροφές ολόκληρων χωριών και συνοικισμών, οι εκτελέσεις χωρίς δίκες, οι μαζικές φυλακίσεις , οι εκατόμβες (45.000 νεκροί σε τέσσερεις δεκαετίες), η πλήρης απαγόρευση της κουρδικής γλώσσας. Επίσης, η στάση των Ευρωπαίων που αδιαφορούν για τα εγκληματικά τεκταινόμενα αρκεί να πωλούν όπλα και να έχουν πλασαρισμένα τα εργοστάσια τους με φτηνό εργατικό δυναμικό στη γείτονα χώρα.