Φωτογραφία: Νικόλας Κοκοβλής
Η Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τη διερεύνηση του εγκλήματος των Τεμπών δικαίως θα καταγραφεί ως η πιο απροκάλυπτη προσπάθεια συγκάλυψης στην ιστορία του ελληνικού κοινοβουλίου.
Η κυβερνητική πλειοψηφία αρνήθηκε τη σύσταση Προανακριτικής Επιτροπής και, αξιοποιώντας τη «βολική» πρόταση του ΚΚΕ, προχώρησε στη σύσταση Εξεταστικής. Στη συνέχεια αρνήθηκε την πρόταση για διακομματικό προεδρείο, απέκλεισε μέλη της Επιτροπής και πολλούς κρίσιμους μάρτυρες που πρότεινε σύσσωμη η αντιπολίτευση. Ο σκοπός της πλειοψηφίας ήταν φανερός από την αρχή: ΣΥΓΚΑΛΥΨΗ.
Η «διερεύνηση» του εγκλήματος ξεκίνησε από τη δεκαετία του ‘90. Εξετάστηκαν ως μάρτυρες υπουργοί τριών δεκαετιών, χωρίς προφανώς να εισφέρουν κάτι στη διερεύνηση του εγκλήματος, αφού είτε δεν ήξεραν, είτε δεν θυμόντουσαν. Ωστόσο, καταγράφηκε η –έστω έμμεση– εμπλοκή προηγούμενων κυβερνήσεων σε σχέση με τους πόρους, για τα έργα που χάθηκαν –έχουμε καταθέσει πολλά στοιχεία στην Επιτροπή γι’ αυτά.
Για τα δισεκατομμύρια ευρωπαϊκών πόρων που δόθηκαν για τον σιδηρόδρομο –μεταξύ των οποίων και για τηλεδιοίκηση και αυτόματο σύστημα πέδησης των τραίνων– αφήνοντας παρ’ όλα αυτά τη χώρα για πολλά χρόνια με μονή σιδηροδρομική γραμμή, με χειροκίνητα συστήματα και με ασυντήρητο δίκτυο. Έργα που ξεκίνησαν τη δεκαετία του ‘90 και κάποια ολοκληρώθηκαν το 2018.
Για την πολυδιάσπαση των σιδηροδρομικών φορέων και το ελάχιστο προσωπικό, με το οποίο αφέθηκαν.
Αναδείξαμε ότι το λειτουργικό έλλειμμα του ΟΣΕ ήταν 10 δισ. ευρώ και 1 δισ. ευρώ ετησίως τη δεκαετία 2000-2010, επειδή ο οργανισμός δανειζόταν για να κρύβει κρατικά ελλείμματα. Αυτά όλα, μετά το 2010 φορτώθηκαν φυσικά στο κράτος.
Μετά κόπων και βασάνων φτάσαμε στο 2023 και στην εξέταση του τραγικού, αδιανόητου, αναιτιολόγητου, εγκληματικού, δυστυχήματος των Τεμπών, όπου δύο τραίνα συγκρούονται μετωπικά, ενώ κινούνται σε διπλή σιδηροδρομική γραμμή!
Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος δυστυχήματος; Προφανώς, αφού οι προειδοποιήσεις ήταν πολλές και από πολλές μεριές. Τα εξώδικα των μηχανοδηγών, κοινοβουλευτικές ερωτήσεις, επιστολές του προέδρου της Επιτροπής ETCS, κ. Κατσιούλη, ενώ προσφάτως είδε το φως της δημοσιότητας και επιστολή του κ. Τσαλίδη, διευθύνοντος συμβούλου της Hellenic Train το διάστημα 2016-2021. Όλοι μιλούσαν για θέματα ασφαλείας και κατάρρευση του σιδηρόδρομου. Μόνο εγώ προσωπικά κατέθεσα πλήθος ερωτήσεων την περίοδο 2019-2020 και μάλιστα με αναφορά στα Τέμπη.
Έχουμε, λοιπόν, από τη μία προειδοποιήσεις και, από την άλλη, μια κυνική αδιαφορία και εγκληματική παραμέληση, με αποτέλεσμα να μην ληφθεί μέριμνα ακόμα και για τις ελάχιστες δικλείδες ασφαλείας, από την πιο απλή έως τα σύγχρονα συστήματα. Αναφέρονται ενδεικτικά:
-
Μετάταξη του μοιραίου σταθμάρχη
Πρόκειται για μια «προδήλως παράνομη» μετάταξη, σύμφωνα και με την κατάθεση του προέδρου της Επιτροπής Γεραπετρίτη. Ο σταθμάρχης δεν πληρούσε τις προϋποθέσεις για αυτή τη θέση, λόγω ηλικίας, εμπειρίας και ελλιπούς εκπαίδευσης.
-
Τηλεδιοίκηση στη Λάρισα (τοποθεσία Ζάχαρη)
Καταστράφηκε από τη φωτιά τον Ιούνιο του 2019 και δεν αποκαταστάθηκε ποτέ. Αν υπήρχε, πιθανόν το δυστύχημα θα είχε αποτραπεί. Εκτός των άλλων, όσο λειτουργούσε υπήρχε υποχρεωτικά και δεύτερος σταθμάρχης σε όλες τις βάρδιες, ο οποίος θα μπορούσε να προλάβει ένα λάθος του πρώτου και κατά συνέπεια το δυστύχημα.
-
Δευτεροβάθμιο κέντρο ελέγχου στην Καρόλου
Λειτουργούσε μέχρι το 2020, όταν και διαλύθηκε, γιατί μετακόμισε η ΤΡΑΙΝΟΣΕ, η οποία παρείχε μεγάλος μέρος του εξοπλισμού, αλλά και των εργαζομένων. Οι σιδηροδρομικοί που εργάζονταν εκεί θα μπορούσαν να επικοινωνούν με τους μηχανοδηγούς. Οι εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι μπορούσαν να βλέπουν τα τραίνα στις γραμμές.
-
Σύστημα ραδιοεπικοινωνίας GSM-R
Είναι εξοργιστικό ότι δεν λειτούργησε το GSM-R, ενώ είχε παραδοθεί από την ΕΡΓΟΣΕ το 2018, πιστοποιήθηκε με 4 χρόνια καθυστέρηση το 2022 και δεν λειτουργεί ακόμα και σήμερα. Εάν λειτουργούσε, θα μπορούσαν να επικοινωνούν μεταξύ τους όλοι, σταθμάρχες και μηχανοδηγοί, αντί να προσπαθούν, όπως φάνηκε, να επικοινωνήσουν με τα κινητά τους, ενώ το υφιστάμενο σύστημα VHF, ούτε όλο το δίκτυο καλύπτει, ούτε πολύ περισσότερο τα τούνελ.
Την έλλειψη όλων των παραπάνω δικλείδων ασφαλείας κάποιοι μάρτυρες την παραδέχθηκαν, από κάποιους άλλους την εκμαιεύσαμε.
Και φτάνουμε στην πολύπαθη σύμβαση 717, η ολοκλήρωση της οποίας ήταν προαπαιτούμενο για να λειτουργήσει το σύστημα αυτόματης πέδησης (ETCS). Από τις καταθέσεις των μαρτύρων και στοιχεία που καταθέσαμε στην Eπιτροπή, προκύπτει μια απαράδεκτη καθυστέρηση, με «άρωμα σκανδάλου» και περίεργες συμπτώσεις γεγονότων, ειδικά για τα έτη 2020-2021.
-
Ξήλωμα εγκαταστάσεων που λειτουργούσαν καλά και είχαν πληρωθεί με κονδύλια της ΕΕ, κατήγγειλε ο πρόεδρος της Επιτροπής ETCS, κ. Κατσιούλης, στην επιστολή παραίτησής του το 2022.
-
Η πρόοδος της σύμβασης, από 72% το Μάιο του 2019, έφτασε τον Φεβρουάριο του 2023 στο 77%, άρα μόλις 5% σε 4 χρόνια.
-
Η συμπληρωματική σύμβαση που απαιτήθηκε για να ολοκληρωθεί το έργο, ενώ μπορούσε να υπογραφεί τον Οκτώβρη του 2019 –έχοντας την έγκριση του Ελεγκτικού Συνεδρίου– υπεγράφη τελικά τον Μάιο του 2021.
-
Την ίδια περίοδο, με υπογραφή του υπουργού κ. Καραμανλή, δόθηκε αποζημίωση στους εργολάβους ύψους 3,5 εκατ. για καθυστερήσεις και μάλιστα για το διάστημα που η ΕΡΓΟΣΕ τους είχε αποστείλει ειδική πρόσκληση, ήταν δηλαδή ένα βήμα πριν την έκπτωση… Πρωτοφανές!
Επομένως, κάποιος κακοπροαίρετος μπορεί να αναρωτηθεί: Μήπως υπήρξε και αφανής διαπραγμάτευση, ώστε να εξευρεθούν λύσεις στα εσωτερικά προβλήματα της κοινοπραξίας; Στην οποία διαπραγμάτευση αναμείχθηκαν η ΕΡΓΟΣΕ και το υπουργείο, ως μη όφειλαν; Μήπως τα 3,5 εκατ. ευρώ που κατεβλήθησαν στην κοινοπραξία, απετέλεσαν μέρος της όποιας συμφωνίας επετεύχθη;
Το ερώτημα ενισχύεται και από τα εξής:
-
Την παραίτηση του γενικού γραμματέα Μεταφορών, κ. Σταθόπουλου, την ίδια περίπου περίοδο.
-
Την επιστολή του κ. Κατσιούλη στον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΡΓΟΣΕ, κ. Βίνη, για τα προβλήματα που έχει η νέα τεχνική λύση του αναδόχου.
-
Την πραγματογνωμοσύνη του ΤΕΕ που κρατάει 12 μήνες δικαιώνει την προειλημμένη απόφαση και ο πραγματογνώμονας προσλαμβάνεται ως σύμβουλος του κ. Βίνη στην ΕΡΓΟΣΕ!
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο κ. Κατσιούλης, ο κ. Σταθόπουλος, όπως και πολλοί άλλοι σημαντικοί μάρτυρες, με ευθύνη της πλειοψηφίας δεν κλήθηκαν να καταθέσουν. Ενώ ιδιαίτερη σημασία έχει ο αποκλεισμός από την Επιτροπή των εμπειρογνωμόνων των οικογενειών των θυμάτων. Διότι υπάρχει μια «μαύρη τρύπα» σε ό,τι αφορά πτυχές της διερεύνησης, που έχει να κάνει με την πυρκαγιά που σημειώθηκε κατά τη σύγκρουση. Η Επιτροπή δεν είχε κανένα στοιχείο και με τον αποκλεισμό των εμπειρογνωμόνων δεν υπήρχε η δυνατότητα να εξεταστεί τίποτα από αυτά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας περί επικίνδυνων υλικών που μπορεί να προκάλεσαν την έκρηξη, μέχρι και την εξαφάνιση βαγονιών. Φυσικά με την απόφαση κυβερνητικού κλιμακίου για μπάζωμα της περιοχής, πολλά στοιχεία χάθηκαν.
Όσα στοιχεία όμως και εάν «εξαφανιστούν», όσες προσπάθειες και εάν κάνει η ΝΔ, δεν θα καταφέρει να συγκαλύψει το έγκλημα των Τεμπών.
Δεν ξεχνάμε τίποτα. Γι’ αυτό είμαστε εδώ.