Η Φαμπιόλα Καρντόσο, πρώην βουλεύτρια του Μπλόκου της Αριστεράς και επικεφαλής στην εκλογική λίστα της περιφέρειας του Σανταρέμ, μιλάει στην «Εποχή» για τις εκλογές της Κυριακής στην Πορτογαλία.
Τι σηματοδοτεί το προεκλογικό σύνθημα του Μπλόκου της Αριστεράς «κάνετε αυτό που δεν έχει γίνει ποτέ»;
Δείχνει τη φιλοδοξία του κόμματος να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην πορτογαλική πολιτική. Στην 50η επέτειο της Επανάστασης των Γαρυφάλλων το σύνθημα είναι επίσης και μια υπενθύμιση μιας χώρας που «τόλμησε να κάνει ότι δεν είχε γίνει ποτέ και κέρδισε», με μια γενιά που έχτισε το SNS (Εθνικό Σύστημα Υγείας) και τα δημόσια σχολεία από το τίποτα. Σε αυτές τις εκλογές οι προτεραιότητες του Μπλόκου είναι η πρόσβαση όλων στην υγεία, τα ποιοτικά δημόσια σχολεία και το δικαίωμα του καθενός σε ένα σπίτι για να μπορεί να ζήσει, και εγγυόμαστε ανοιχτά νοσοκομεία και ομάδες οικογενειακής ιατρικής, τη στήριξη των δημόσιων σχολείων, και τη μείωση στις τιμές των ενοικίων. Η τάση φαίνεται να δείχνει προς τα Δεξιά, αλλά μόνο όσοι δεν αγωνίζονται νικιούνται. Ακόμη και αν υπάρξει δεξιά πλειοψηφία, το Μπλόκο ελπίζει να αυξήσει την κοινοβουλευτική του ομάδα, που σήμερα έχει πέντε βουλευτές. Για να γίνει αυτό θα πρέπει να μπορέσουμε να εξουδετερώσουμε τις εκκλήσεις του PS για μια χρήσιμη ψήφο, που έχει ήδη κάνει τόσο κακό στη χώρα, δίνοντάς του την απόλυτη πλειοψηφία το 2022.
Όμως και οι απόλυτες πλειοψηφίες είδαμε ότι πέφτουν.
Ήταν το τέλος της κυβέρνησης που είχε παρουσιαστεί ως εγγυητής της πολιτικής σταθερότητας κατά την τετραετή θητεία της, αλλά που κατέληξε να υπηρετήσει μόνο 19 μήνες με πλήρη εξουσία. Ωστόσο, οι έρευνες για πιθανή άσκηση επιρροής, ύποπτες πληρωμές και άλλα εγκλήματα που χαρακτηρίζουν τις διαδικασίες διαφθοράς δεν ήταν οι μόνες αιτίες της πτώσης μιας κυβέρνησης που προφανώς δεν είχε τρόπο να πέσει, καθώς το PS είχε την απόλυτη πλειοψηφία στη Βουλή. Από την αρχή της ήταν λίγες οι μέρες που αυτή η κυβέρνηση δεν είχε μία ή περισσότερες κρίσεις. Στη σύντομη ζωή της η κυβέρνηση του PS είχε δεκαπέντε παραιτήσεις υπουργών και υφυπουργών, ενώ οι αντιπαραθέσεις μεταξύ των υπουργών πολλαπλασιάστηκαν. Η προέλευση των συγκρούσεων δεν είχε να κάνει μόνο με τα προσωπικά χαρακτηριστικά των κυβερνητικών στελεχών, αλλά μάλλον, και κυρίως, με τις κυβερνητικές πολιτικές που βάθυναν τα προβλήματα. Η κρίση της έλλειψης γιατρών, το κλείσιμο των αιθουσών έκτακτων περιστατικών, οι καθυστερήσεις στις χειρουργικές επεμβάσεις, η αθέτηση των υποσχέσεων που δόθηκαν, όπως η διασφάλιση ότι όλοι όσοι ζουν στην Πορτογαλία θα έχουν έναν οικογενειακό γιατρό, επιβεβαίωσαν ότι οι αυξανόμενοι δημοσιονομικοί περιορισμοί που επιβάλλει η κυβέρνηση καταστρέφουν το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Ταυτόχρονα, η πολιτική προσέλκυσης πλούσιων μεταναστών με χρυσές βίζες αρκεί να αγοράσουν ένα ακίνητό αξίας άνω των 500.000 ευρώ, και η άρνηση ελέγχου των τοπικών καταλυμάτων και ελέγχου της αύξησης των ενοικίων έχει δημιουργήσει τη μεγαλύτερη στεγαστική κρίση που έχει γνωρίσει η χώρα, η οποία είναι μια από τις σοβαρότερες στην Ευρώπη και αποτελεί μια «εγγύηση εξαθλίωσης για πολλές γενιές», όπως έχει πει η ηγέτης του Μπλόκου της Αριστεράς Μαριάνα Μορτάγκουα. Από όποια οπτική γωνία και αν κοιτάξει κανείς την πολιτική της κυβέρνησης του Αντόνιο Κόστα, υπάρχει μια σταθερά: η διευκόλυνση της ζωής των συμφερόντων με τη μεγαλύτερη επιρροή, τα οποία δηλώνονται ως «εθνικού συμφέροντος», ενώ ταυτόχρονα δεν υπάρχει ικανοποιητική ανταπόκριση στις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας. Και εδώ εμφανίζονται τα ίδια ονόματα που κυκλοφορούν ανάμεσα σε δημόσια αξιώματα και ιδιωτικά συμφέροντα προς όφελος των τελευταίων, αποδυναμώνοντας το κράτος και το δημόσιο συμφέρον, των οποίων ο προσωπάρχης και ο «καλύτερος φίλος» του Αντόνιο Κόστα είναι ένα κραυγαλέο παράδειγμα.
Αυτές οι εκλογές επισκιάζονται από την μεγάλη άνοδο της ακροδεξιάς. Πού οφείλεται αυτή;
Το Τσέγκα είναι ένα ρατσιστικό και ξενοφοβικό κόμμα, αν και το αρνείται, και είναι πολύ δύσκολο να γνωρίζουμε τι αντιπροσωπεύει σε άλλα θέματα επειδή προσπαθεί μόνο να πει αυτά που ξέρει ότι οι άνθρωποι θέλουν να ακούσουν. Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι το πρώτο πρόγραμμά του, που υπερασπιζόταν την ιδιωτικοποίηση της υγείας, της εκπαίδευσης και της κοινωνικής ασφάλισης, τώρα είναι κρυμμένο για να ξεχαστεί. Τι εξηγεί λοιπόν την άνοδό του; Πρώτον, επωφελείται από το δεξιό εξτρεμιστικό κύμα που σαρώνει την Ευρώπη και τον κόσμο. Ο ηγέτης του Αντρέ Βεντούρα διατηρεί στενές επαφές με την οικογένεια Μπολσονάρο, με τον Τραμπ, με το Afd (Εναλλακτική για τη Γερμανία), και με τον Βίκτορ Όρμπαν στην Ουγγαρία. Δεύτερον, το Τσέγκα πατάει πάνω στη δίκαιη δυσαρέσκεια των ανθρώπων, που είναι απογοητευμένοι από μια κυβέρνηση που συστηματικά αποτυγχάνει να εκπληρώσει τις υποσχέσεις που έχει δώσει, όπως στο ζήτημα της δημόσιας υγείας ή της στεγαστικής κρίσης. Τρίτον, η διαδοχή των πολιτικών κρίσεων που προκαλούνται από τις υποψίες για διαφθορά, οι οποίες έπληξαν την κυβέρνηση Κόστα καθώς και την περιφερειακή κυβέρνηση της Μαδέρας, δεν μπορούν παρά να ευνοήσουν το Τσέγκα, ένα κόμμα που ανέκαθεν επέλεγε την καταπολέμηση της διαφθοράς ως το κύριο λάβαρο του. Όταν η αστυνομία ανακαλύπτει 75.800 ευρώ σε μετρητά κρυμμένα στο γραφείο του προσωπάρχη του Αντόνιο Κόστα, ποιος ωφελείται περισσότερο από αυτήν την ανακάλυψη; Ο Βεντούρα, φυσικά.
Τι απαντάς σε όσους ρωτούν «ποιος καταπολεμά πραγματικά τη διαφθορά»;
Στον Βεντούρα αρέσει να παρουσιάζεται ως ο πρωταθλητής στην καταπολέμηση της διαφθοράς, αλλά όταν έρχεται αντιμέτωπος με την ευθραυστότητα των προτάσεών του δεν ξέρει τι να πει. Αυτό συνέβη πρόσφατα όταν ήρθε αντιμέτωπος πρόσωπο με πρόσωπο με την Μαριάνα Μορτάγκουα, η οποία νίκησε ξεκάθαρα τον σκληρό ηγέτη της ακροδεξιάς. Οι προτάσεις του Τσέγκα για την καταπολέμηση της διαφθοράς περιορίζονται στην πρόταση για αυξημένες ποινές, στις μεγαλύτερες παραγραφές, και στην κατάσχεση των περιουσιακών στοιχείων των διεφθαρμένων. Αλλά η αύξηση των ποινών είναι άχρηστη, επειδή υπάρχουν πολύ λίγες καταδίκες για διαφθορά. Το 2021 ήταν μόλις 25. «Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να καταδικάσεις», είπε η Μαριάνα Μορτάγκουα, «επειδή τα χρήματα είναι κρυμμένα σε υπεράκτιες εταιρείες. Και πως θα πάρεις χρήματα για τη διαφθορά εάν είσαι ενάντια σε οποιοδήποτε μέτρο για την καταπολέμηση των υπεράκτιων εταιρειών και, αντίθετα, τις υπερασπίζεσαι; Για να πάρουμε αυτόν τον πλούτο θα πρέπει να ξέρουμε που βρίσκεται».