Σε συνθήκες ανακατάταξης βρίσκεται ο χώρος της ελληνικής Ακροδεξιάς το τελευταίο διάστημα, τόσο λόγω της δημοσκοπικής ανόδου της Ελληνικής Λύσης, όσο και των ποινικών εξελίξεων για το κόμμα των Σπαρτιατών.
Οι ποινικές διαδικασίες
Την περασμένη εβδομάδα το Εκλογοδικείο πραγματοποίησε την πρώτη του συνεδρίαση, προκειμένου να εξετάσει τις προσφυγές πολιτών εναντίον 3 βουλευτών των Σπαρτιατών και μίας αναπληρωματικής (ανάμεσά τους και ο πρόεδρος του κόμματος), για εξαπάτηση του εκλογικού σώματος και νόθευση της λαϊκής βούλησης, καθώς αποτελούν βιτρίνα του καταδικασμένου χρυσαυγίτη Ηλία Κασιδιάρη, κατά τους ενιστάμενους. Όπως ήταν αναμενόμενο, οι βουλευτές αρνήθηκαν κάθε σχέση με το μέλος της εγκληματικής οργάνωσης, παρά την υποστήριξή του στις δημοτικές εκλογές, με τον Β. Στίγκα να επαναλαμβάνει, προσπαθώντας να πείσει πως είναι ο πραγματικός αρχηγός (ενός μορφώματος, βέβαια, σε αποδρομή, με τις μηνύσεις, αποχωρήσεις και αλληλοκατηγορίες μεταξύ των στελεχών του να είναι σύνηθες φαινόμενο πια) ότι δεν είναι «αχυράνθρωπος» κανενός.
Η απόφαση του Εκλογοδικείου πιθανά να αναβληθεί μέχρι και την ολοκλήρωση της ανακριτικής διαδικασίας που έχει εκκινήσει η εισαγγελία του Άρειου Πάγου, μετά τις δημόσιες δηλώσεις του προέδρου των Σπαρτιατών περί greek mafia και Δον Κορλεόνε που ελέγχουν τους βουλευτές του. Προς το παρόν έχουν καταθέσει 5 από τους 11 βουλευτές που έχουν κληθεί, με τελευταίο τον Χ. Κατσιβαρδά, δικηγόρο του Η. Κασιδιάρη, που έχει ανεξαρτητοποιηθεί πια απ’ τους Σπαρτιάτες (όπως και ο Κωνσταντίνος Φλώρος). Ο ίδιος δε, έχει καταθέσει μήνυση σε βάρος του Β. Στίγκα για συκοφαντία.
Αν τελικά το Εκλογοδικείο αποφασίσει την έκπτωση των 3 βουλευτών από το αξίωμά τους, το πιθανότερο είναι οι έδρες τους να ανακατανεμηθούν στο κόμμα με το μεγαλύτερο αδιάθετο υπόλοιπο στις συγκεκριμένες εκλογικές περιφέρειες. Για τις περιπτώσεις του Α. Ζερβέα και τον Π. Δημητριάδη, στην Β’ Πειραιά και Β’ Θεσσαλονίκης αντίστοιχα, θα σημαίνει ότι οι έδρες τους θα περάσουν στο ΠΑΣΟΚ, ενώ το κόμμα θα μείνει και χωρίς τον, τυπικά έστω, αρχηγό του εντός κοινοβουλίου. Όλα αυτά, βέβαια, μέχρι να φανεί και τι θα επιφέρουν οι εξελίξεις στην εισαγγελία του Αρείου Πάγου.
Η άνοδος της Ελληνικής Λύσης
Παρά, όμως, την εικόνα διάλυσης που παρουσιάζεται στο κόμμα των Σπαρτιατών, αυτή σε καμία περίπτωση δεν συμπαρασύρει και τον υπόλοιπο χώρο της Ακροδεξιάς, του οποίου η αντιμετώπιση ούτως ή άλλως, όπως έχει γραφθεί πολλάκις, δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί δια της δικαστικής οδού.
Η Ελληνική Λύση το τελευταίο διάστημα φαίνεται να κεφαλαιοποιεί το αντι-ΛΟΑΤΚΙ μένος που εξαπολύθηκε με αφορμή την ψήφιση της ισότητας στον γάμο –και που βρήκε χώρο και σε άλλα κοινοβουλευτικά κόμματα, ενισχύοντας τελικά, όπως δείχνουν τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων, τη δυναμική των κατ’ εξοχήν εκφραστών του.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τη δημοσκόπηση της Pulse, η Ελληνική Λύση φτάνει το 7% στην πρόθεση ψήφου (από το 4,44% που συγκέντρωσε στις βουλευτικές του Ιουλίου), ερχόμενη εξαιρετικά κοντά στην τέταρτη θέση που καταλαμβάνει το ΚΚΕ με 7,5%. Στη δε δημοσκόπηση της MRB φαίνεται να κερδίζει την 4η θέση με 7,8%, ξεπερνώντας το ΚΚΕ (7%), όπως και στην πρόθεση ψήφου για τις ευρωεκλογές, που ανέρχεται στο 7,5% (ΚΚΕ 7%). Η ανησυχητική άνοδος της Ελληνικής Λύσης προέρχεται τόσο από την πτώση του ποσοστού των Σπαρτιατών, όσο όμως και από μετακίνηση ψηφοφόρων από άλλα κόμματα. Ενδεικτικά, ένα 6,3% των ψηφοφόρων της ΝΔ στη δημοσκόπηση της MRB πηγαίνει στο κόμμα του Κ. Βελόπουλου, όπως και ένα 4,2% των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ. «Η Ελληνική Λύση εισπράττει απ’ όπου υπάρχει αντισυστημική ψήφος», εξήγησε σχετικά στο Open ο Δημήτρης Μαύρος, διευθύνων σύμβουλος της MRB.
Επιπρόσθετα, παρά και τις διενέξεις των αρχηγών μεταξύ τους, οι ψηφοφόροι του κάθε ενός εκ των τριών κοινοβουλευτικών ακροδεξιών κομμάτων (Ελληνική Λύση, Σπαρτιάτες, Νίκη) νιώθουν αρκετά κοντά με τα άλλα δύο, όπως διαπιστώνεται από την έρευνα του Ινστιτούτου ΕΝΑ και της Prorata, «Το αριστερό ημισφαίριο». Πιθανά, λοιπόν, η δυσαρέσκεια από τις ποινικές διαδικασίες σε βάρος των Σπαρτιατών ή τυχόν μη έγκριση της καθόδου τους στις ευρωεκλογές από τον Άρειο Πάγο, όπως και ο φόβος της χαμένη ψήφου για τη Νίκη, που βρίσκεται κάθε φορά στο όριο του 3%, να σημάνει και την περαιτέρω άνοδο της Ελληνικής Λύσης, φθάνοντας ακόμα και διψήφιο ποσοστό, όπως φοβούνται κάποιοι αναλυτές.
Η διάχυση ακροδεξιών πεποιθήσεων
Η δυναμική, άλλωστε, του Κ. Βελόπουλου δύσκολα μπορεί να ανακοπεί μέχρι τη διεξαγωγή των ευρωεκλογών, καθώς η δεξαμενή για ψήφο στην Ακροδεξιά έχει διευρυνθεί επικίνδυνα εδώ και πολύ καιρό.
Στην προαναφερθείσα έρευνα, για παράδειγμα, ως πρώτη πολιτική ταυτότητα βάσει της οποίας αυτοπροσδιορίζονται οι έλληνες ψηφοφόροι, αναδεικνύεται αυτή του πατριώτη/πατριώτισσας. Και αν σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει ότι αυτή νοηματοδοτείται αποκλειστικά με εθνικιστικά και ξενοφοβικά στοιχεία απ’ όλο τον κόσμο, παραμένει μια έννοια που έχει καπηλευθεί και μεταχειρίζεται κυρίως ο συντηρητικός και ακροδεξιός χώρος επί χρόνια και ίσως δείχνει ότι υπάρχουν περιθώρια απεύθυνσης της Ακροδεξιάς σε ένα ευρύτερο ακροατήριο. Περιθώρια που επεκτείνονται, βέβαια, και από την επίκληση του όρου, ενδυναμώνοντάς τον, και από άλλους πολιτικούς χώρους, χωρίς ταυτόχρονα να προσφέρουν μια εναλλακτική επαναπλαισίωσή του.
Η διείσδυση ακροδεξιών πεποιθήσεων στην κοινωνία γίνεται πιο φανερή από τις απαντήσεις που αφορούν στο μεταναστευτικό: Το 57% πιστεύει ότι οι μετανάστες και οι πρόσφυγες αποτελούν απειλή για την ασφάλεια της χώρας και το 67% θεωρεί πως η χώρα πρέπει να έχει κλειστά σύνορα.
Ταυτόχρονα, ένα 30% θα συμφωνούσε με τον περιορισμό της δημοκρατίας, προκειμένου να εξασφαλιστεί ανάπτυξη και ευημερία.
Αν και, σύμφωνα με την έρευνα, τα 3 ακροδεξιά κόμματα χαρακτηρίζονται από ιδιαίτερα μικρή κομματική ταύτιση, παράλληλα, όμως, με εξαίρεση τους Σπαρτιάτες, συγκεντρώνουν και πολύ μικρή αντιπάθεια. Στοιχείο που καταδεικνύει πως οι άμυνές μας έναντι της Ακροδεξιάς έχουν μειωθεί κατά πολύ. Στην καλύτερη περίπτωση υποτιμώντας την σαν κάτι γραφικό, αντί κατανοώντας την ως επικίνδυνη. Στη χειρότερη, επειδή πλέον έχει κανονικοποιηθεί, εξαιτίας της οικειοποίησης/εργαλειοποίησης θέσεών της και από άλλες πολιτικές δυνάμεις για ψηφοθηρικούς λόγους, αλλά και λόγω των «καθησυχαστικών» απαντήσεων που δίνει σε κάποιες κοινωνικές ομάδες για τις ραγδαίες αλλαγές που συντελούνται στον κόσμο και τρομάζουν.
«Η Ακροδεξιά έχει διάφορες παραφυάδες που ακουμπούν σε διαφορετικά χαρακτηριστικά, αλλά που είναι όλα απότοκο ενός φαινομένου που σχετίζεται με τη μισαλλοδοξία, την ξενοφοβία, την άνοδο του λαϊκισμού και την ακραία συντηρητικοποίηση, που η ίδια ονομάζει παραδοσιακές αξίες. Η Ακροδεξιά βασίζεται πολύ στο συναίσθημα του φόβου, που πολλές φορές μεταφράζεται σε μίσος για το διαφορετικό, και οχυρώνεται πίσω απ’ ό,τι θεωρεί σταθερό. Προσπαθεί να δώσει απλοϊκές λύσεις σε σύνθετα προβλήματα και έτσι ένα στέγαστρο σε ανθρώπους που νιώθουν χρόνια παραμελημένοι από το κράτος, αλλά και από τις πολιτικές δυνάμεις που παραδοσιακά απευθύνονταν σε αυτούς», εξηγεί στην «Εποχή» η Στεύη Κίτσου, υποψήφια διδακτόρισσα στο πανεπιστήμιο Μάαστριχτ και μέλος του Σημείου για τη μελέτη και την αντιμετώπιση της Ακροδεξιάς.
Κάπως έτσι, βλέπουμε τα ακροδεξιά κόμματα να σημειώνουν σημαντική άνοδο σε όλη την Ευρώπη, με εξαιρετικά πιθανό τον κίνδυνο οι δύο ευρωομάδες τους αθροιστικά να αποτελέσουν την πρώτη δύναμη στη νέα Ευρωβουλή, σύμφωνα με την ανάλυση του Δημοσθένη Παπαδάτου – Αναγνωστόπουλου για το Σημείο.
«Το φαινόμενο ανόδου της Ακροδεξιάς δεν εξαντλείται καν στον ευρωπαϊκό χώρο. Πχ στις ΗΠΑ υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να ξαναβγεί ο Τραμπ πρόεδρος. Τα αίτια αυτής της τάσης ακόμα ερευνώνται, αλλά κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τους παράγοντες της συνεχούς οικονομικής κρίσης, της αύξησης των μεταναστευτικών ροών, που έχουν δαιμονοποιηθεί, όπως και της κλιματικής κρίσης. Όλα αυτά μαζί τρίζουν τα θεμέλια της όποιας σταθερότητας και φοβίζουν τους ανθρώπους. Σ’ αυτό το σημείο εντοπίζονται και οι ευθύνες της Αριστεράς, που δεν έχει έρθει με νέες εναλλακτικές και απαντήσεις, να εξηγήσει, να καθησυχάσει και να δώσει διεξόδους», σημειώνει η Στεύη Κίτσου, τονίζοντας πως «είναι απαραίτητη ανάγκη, οι προοδευτικές δυνάμεις στην Ελλάδα και στην Ευρώπη να υψώσουν το ανάστημά τους και να προβούν στα δέοντα, προκειμένου να αναχαιτιστεί ο κίνδυνος επέλασης της Ακροδεξιάς και ό,τι αυτός μπορεί να σημαίνει για τα δικαιώματα και τα κεκτημένα χρόνων».